Samenvatting van het onderdeel gegeven door Christine Ceulemans, bevat examenvragen. Ik behaalde 16/20 door het leren van deze samenvatting
EXAMENVRAGEN 22-23
- Wat is stigmatiseren, wat is de link tussen disclosure en stigma, werk een voorbeeld uit
- Beschrijf een voorbeeld van eenzaamheid, ...
Maatschappelijk-sensitieve zorg
Hfst 1: Stigma
Wat is een stigma?
- Socioloog die voor het eerst stigma omschreef deed dit rond mensen met gelaatsmisvormingen
• Erving Goffman 1960
• Website = stichting eigen gezicht
- Definitie = vooroordeel waardoor iemand in negatieve zin wordt onderscheiden van anderen
- Iemand heeft een kenmerk dat afwijkt van wat “normaler” is in een gemeenschap à kan breder zijn, niet
één kenmerk, kan ook over groepen gaan (bv: arbeiders)
- Voldoet hierdoor niet aan de norm à discriminatie kan een gevolg zijn van stigma
- Is alleen nog datgene wat anders is
- Wordt “afgewezen”, minderwaardig geacht à Bij stigmatisering is er sprake van een
negatief verschil tussen de verwachte en de werkelijke sociale identiteit van een individu
Let op! = Dat kenmerk op zich (attribuut) is niet noodzakelijk altijd en overal een reden voor
afwijzing, in sommige culturen (bv: Ta moko Maori) zijn tattoo’s bijvoorbeeld perfect aanvaardbaar
Oorzaken stigma
- Fysieke afwijkingen
- Psychsiche beperking
à stigma komt voort uit zichtbare en onzichtbare kenmerken
- Gediskwalificeerd vs potentieel gediskwalificeerd
• Gediskwalificeerd = omgeving is bekend met de afwijking of het is zichtbaar (bv: gezichsafwijking)
• Potentieel gediskwalificeerd = omgeving is niet op de hoogte of het is onzichtbaar (bv: litteken)
Types stigma
- In de literatuur word onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten stigma’s
• Publiek stigma= Een persoon heeft 1 eigenschap (attribuut) dat een beetje afwijkt, en omwille
hiervan wordt de persoon negatief beoordeeld of onderscheid
à De persoon word samengevoegd tot enkel dat kenmerk, naar alle andere kenmerken van de
persoon word er niet meer gekeken
à Een gevolg van publiekstigmatisering is zelfstigma!
• Zelfstigma = persoon begint van zichzelf te denken dat hij of zij ook minderwaardig is door dat ene
kenmerk
à Verinnerlijking van de negatieve oordelen van anderen
à Bv: patiënt met HIV die verwonderd is dat een verpleegkundige hem/haar wilt verzorgen
• Structureel stigma = of ongelijkheid in de cultuur en wet- en regelgeving
à Bv: wat er momenteel afspeelt in Quatar (houding van het land tegen homoseksualiteit)
• Associatief stigma = familieleden van iemand met een sociaalstigma zullen zichzelf ook
minderwaardig gaan voelen
à Bv: als partner van iemand met een psychische aandoening kan je het gevoel hebben dat de
omgeving jouw ook uit de weg gaat
Examenvraag = “Wat is ….stigma, leg uit in eigen woorden en geef een voorbeeld
Gevolgen van stigma
- Stigma kan leiden tot zeer veel problemen, en bij de persoon zelf zorgen voor veel schade
• Angst
• Werkloosheid, inkomensverlies
• Een klein sociaal netwerk
pag. 1
, Florence Lamberts 4Vd 28/12/2022
• Een lage zelfachtig
• Een geringe kwaliteit van leven
• Depressieve symptomen
• Demoralisatie
• Vermijden van professionele hulp
• Stress
• Deze negatieve gevolgen van stigma zijn een risicofactoren voor suïcidaliteit!
• Therapie trouwen à iemand die zich zodanig gestigmatiseerd voelt gaat in publieke plaatsen geen
medicatie durven nemen, dit kan lijden tot verminderde therapietrouw (bv: HIV patient)
Wat kan de persoon zelf doen
- Gevoelens en emoties leren herkennen
- Bespreken met hulpverleners, hulpgroep
- Kiezen wat je deelt of niet (disclosure)
- Mogelijke antwoorden
• Plastische chirurgie, oplossingen zoeken voor ‘afwijkend kenmerk’
• Compenseren door andere lichaamsdelen te benadrukken
• Zichzelf isoleren, terugtrekken uit de samenleving (is een vicieuze cirkel, dit kan er toe leiden dat
men nog meer gestigmatiseerd wordt)
• Zich organiseren met ‘verwanten’ en zich kenbaar maken in de samenleving
• Verbergen: bvb. homoseksualiteit niet uiten (disclosure)
Afhankelijk van je persoonlijkheid ga je keuzes maken = bijvoorbeeld iemand die kiest voor plastische chirurgie of
iemand stelt zich zeer strijdvaardig op en besluit een zelfhulpgroep op te starten
Wat kan je doen als mens
- Samen sterk zonder stigma
- Wees je bewust van je eigen referentiekader
- 5 tips = niet vanbuiten kennen, wel stilstaan bij de vooroordelen die je zelf kan
hebben
Wat kan je doen als professional
- Stigma herkennen
- Zelfstigma herkennen
à Zelfstigma kan je herkennen aan uitspreken over zichzelf (bv: HIV pt die vind
dat hij/zij zorg niet waard is, iemand met een psychose die zichzelf als “zot” ziet
en zegt dat mensen geen rekening met hem moeten houden)
Stigmatisering door anderen herkennen
- Gedrag tegenover de gestigmatiseerde
- Vermijden van de gestigmatiseerde = weigeren van een kamer van een pt binnen te gaan met HIV
- Overdreven vriendelijk zijn/medelijden
- Betuttelen
- Niet – bespreken (doen alsof er niets aan de hand is)
- Gedrag tegen collega’s, tijdens briefing
- Roddelen, …
- Spreken over het kenmerk ipv over de persoon
Reageren op stigmatisering
- Naar de gestigmatiseerde toe:
• Bespreekbaar maken
• Doorverwijzen
pag. 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper florencelamberts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
