Samenlevingsvormen
1. Overzicht samenlevingsvormen
1.1. Feitelijk samenwonen
Twee of meer personen die op eenzelfde adres wonen en een gemeenschappelijke huishounding
voeren. Geen huwelijk of verklaring wettelijk samenwonen afgelegd
Formaliteit
Gedomicilieerd op zelfde adres
OPTIONEEL: samenlevingscontract (onderhands of notarieel)
Iedere partner blijft eigenaar van eigen goederen
PARTNER 1 ONVERDEELDHEID PARTNER 2
Eigen vermogen partner 1 Eigen vermogen partner 2
Fiscale gevolgen
Personenbelasting GEEN
Erfbelasting/schenkbelasting:
- Beschouwd als partner als op de dag van het openvallen van de erfenis / dag van de schenking minstens één jaar ononderbroken
samenwonend (Art. 1.1.0.0.2)
- Minstens 3 jaar ononderbroken samenwonen voor: Verlaagd tarief overdracht familiale onderneming & Vrijstelling gezinswoning
- Geen recht op verlaagd tarief verdeelrecht
Eind van feitelijk samenwonen
Overlijden
Onderlinge toestemming
Eenzijdig wijziging van domicilie
, 1.2. Wettelijk samenwonen (art. 1475 B.W.)
Het samenleven van 2 personen waarbij een verklaring tot wellijk samenwonen wordt afgelegd.
Formaliteiten
Verklaring tot wettelijk samenwonend afleggen voor ambetnaar burgerlijke stand
o VOORWAARDEN: niet gehuwd of andere verklaringen tot wettlijk samenwonen en
bekwaam zijn om dergelijk contract te sluiten
OPTIONEEL: samenlevingscontract (verplicht notarieel)
Burgerrechtelijke gevolgen (art. 1477 B.W.)
Bescherming gezinswoning JA
(art. 215 B.W./ art. 220 §1 B.W./
art. 224 §1 1. B.W.)
(art. 1477 §3 B.W.)
Bijdragen in lasten van samenleven naar evenredigheid volgens mogelijkheden
(art. 1477 §4 B.W.)
Hoofdelijke aansprakelijkheid voor schulden aangegaan ten behoeve van gezin/kinderen
(art. 1477 §5 B.W.)
Verantwoordelijk voor huisvesting en opvoeding kinderen van andere partner na diens overlijden tot
maximum bedrag erfenis/schenkingen
Recht op overlevingspensioen NEE
PARTNER 1 ONVERDEELDHEID PARTNER 2
Behoudt eigen inkomen Goederen aangekocht tijdens samenwonen zijn Behoudt eigen inkomen
Eigenaar van inkomsten uit eigen goederen eigenaar van partner die het kan bewijzen Eigenaar van inkomsten uit eigen goederen
Blijft eigenaar van de eigen goederen voor (naam op factuur) Blijft eigenaar van de eigen goederen voor
samenwonen In alle andere gevallen ieder 50% samenwonen
Goederen aangekocht tijdens samenwonen, Goederen aangekocht tijdens samenwonen,
partner is eigenaar mits bewijs (naam op partner is eigenaar mits bewijs (naam op
factuur) factuur)
Allimentatie
Niet wettelijk geregeld
Mogelijkheid om dit te regelen via samenlevingscontract
Steeds beperkt in de tijd
Wettelijk erfrecht
Vruchtgebruik gezinswoning en aanwezige huisraad
Niet reservatair
o Reservatair: deel van de erfenis is voorbehouden voor naasten
Fiscale gevolgen
Personenbelasting Gelijkgesteld met huwelijk scheiding van goederen
Erfbelasting/schenkbelasting Onmiddellijk beschouwd als partner, zelfde vrijstellingen en tarieven als
gehuwden
Einde wettelijk samenwonen (art. 1476 §2 B.W.)
Huwelijk van één van de partners
Overlijden van één van de partners
Gezamenlijke verklaring bij ambtenaar burgerlijke stand
Eenzijdige verklaring bij ambtenaar burgerlijke stand
, 1.3. Huwen
Aangegaan tussen twee personen van verschillend of zelfde geslacht & tussen mensen die niet al
gehuwd zijn.
Primair huwelijksvermogensstelsel: deze regels zijn op elk huwelijk van toepassing
Secundair huwelijksvermogensstelsel: binnen het huwelijk zelf keuzes maken
Formaliteiten (art. 164/1 B.W. –art. 171 B.W.)
Aangifte bij ambtenaar burgerlijke stand woonplaats 1 van beide partners
Voorleggen documenten (akte van geboorte + identiteitsbewijs)
Binnen (meestal) 1 maand: ondertekening door ambtenaar
Voltrekking huwelijk ten vroegste 14e dag en ten laatste 6 maanden na ondertekening
aangifte door ambtenaar
Huwelijk is openbaar en gebeurt voor de ambtenaar van de burgerlijke stand
Burgerrechtelijke gevolgen
(art. 203-203 bis B.W.)
Bijdragen in opvoeding kinderen naar evenredigheid van hun middelen
(art. 213)
VERPLICHTINGEN
Samenwoning
Getrouwheid
Hulp en bijstand
(art. 215 B.W.)
Bescherming gezinswoning
(art. 222 B.W.)
Hoofdelijke aansprakelijkheid voor schulden aangegaan ten behoeve van
gezin/kinderen
(art. 217 B.W.)
Ontvangst inkomsten: iedere echtgenoot alleen
Besteding:
Voorrang: bijdragen in lasten van het huwelijk
Overschot: aanschaf beroepsmatige goederen
Rest: volgens huwelijksvermogensstelsel
Alimentatie (art. 301 B.W.)
Indien één van de partners behoeftig is
In principe niet gedurende langere termijn dan duurtijd huwelijk
Wettelijk erfrecht
Vruchtgebruik op gezinswoning een aanwezige huisraad
Vruchtgebruik op de helft van de nalatenschap
Reservatair erfrecht
o Reservatair: deel van de erfenis is voorbehouden voor naasten
Fiscale gevolgen
Personenbelasting Gemeenschappelijke aanslag
Erfbelasting/schenkbelasting Onmiddellijk beschouwd als partner, geniet dus van vrijstellingen &
tarieven als gehuwden
Einde van huwelijk (art. 227 B.W.)
Dood van echtgenoot
Door echtscheiding
, Huwelijksvermogensstelsels
Wat betreft de vermogens binnen het huwelijk kunnen de partners keuzes maken d.m.v. een
huwelijkscontract = secundair huwelijksvermogensstelsel:
o Wettelijk stelsel
o Scheiding van goederen
o Algehele gemeenschap
A. Wettelijk stelsel
Automatisch als er geen huwelijkscontract wordt opgesteld
PARTNER 1 GEMEENSCHAPPELIJK VERMOGEN PARTNER 2
EV PARTNER 1 Gemeenschappelijk vermogen EV PARTNER 2
Baten (voordeel) PER VERMOGEN
Eigen vermogen (art 1399 -1404 B.W) Gemeenschappelijk vermogen (art. 1405 B.W.)
Bezittingen voor het huwelijk Inkomsten uit beroepswerkzaamheden
Goederen verkregen tijdens huwelijk door Inkomsten uit eigen goederen
erfenis/schenking
Persoonlijke voorwerpen Goederen geschonken aan beide echtgenoten
Goederen exclusief voor uitoefening beroep Schadevergoeding voor herstel huishoudelijke of economisch
ongeschiktheid
Goederen die eigen goederen vervangen Vergoedingen aan gemeenschappelijk vermogen voor
beroepsgoederen en voor premies betaald voor levensverzekeringen
Schadevergoeding wegens persoonlijke Alle goederen waarvan niet bewezen is dat ze aan één der
ongeschiktheid echtgenoten behoren
Verzekerde prestatie (levensverzekeringen) niet-
opeisbaar bij ontbinding huwelijk vergoeding
aan GV
Verzekerde prestatie (levensverzekeringen)
opeisbaar bij ontbinding huwelijk vergoeding
aan GV
Lasten (nadeel) PER VERMOGEN
Eigen vermogen (art 1406 -1407 B.W) Gemeenschappelijk vermogen (art. 1408 B.W.)
Schulden aangegaan voor huwelijk Schulden aangegaan door beide echtgenoten, gezamenlijk of
hoofdelijk
Schulden aangegaan voor erfenissen en giften Schulden aangegaan door een echtgenoot ten behoeve van
huishouden/opvoeding kinderen
Schulden aangegaan in uitsluitend belang EV Schulden aangegaan door een echtgenoot in belang GV
Schulden uit persoonlijke zekerheid niet in het Schulden ten laste van giften aan beide echtgenoten samen
belang van het GV
Schulden uit strafrechtelijke veroordeling Intresten die een bijzaak vormen van de eigen schulden van één
der echtgenoten
Onderhoudsschulden jegens bloedverwanten in neerdalende lijn
van één der echtgenoten
Schulden waarvan niet bewezen is dat ze eigen zijn.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Denis200. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.