Samenvatting 6ASO, humane wet. AA eerste semester kerstexamens
3 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Aardrijkskunde
Niveau
HAVO
In dit document vind je een samenvatting van het deeltje kosmografie. Eerste semester. Met afbeeldingen. Ook enkele artikels samengevat die wij moesten bestuderen over de ruimte met interessante terminologie in. De samenvatting bezit ook een begrippenlijst
HT AA : Deel 1 - kosmografie
Inleiding waarnemen
Sterren
Geven licht
Bv. Deneb, Poolster, Zon, Capella
Planeten Astronomie = sterrenkunde, kennis v.d. ruimte
Geven geen licht
Weerkaatsen licht van de zon
Sterrenbeelden Astrologie
Schijnbare verz. sterren die voor menselijk oog fig. vormen = pseudowetenschap die
Bv. Waterman, vissen, … verbanden zoekt tussen stand
Sterrenstelsel v.d. hemellichamen &
Verzameling van miljarden sterren gebeurtenissen op aarde
Bv. Andromeda, Melkweg,…
2. Wanneer/waar/hoe best kijken?
Donkere nacht -> nieuwe maan & weinig lichtvervuiling
Droge gebieden -> geen wolken
Hoog (weinig storing v.d. atmosfeer, lucht is ijler)
Hulpmiddelen = telescopen Radiotelescoop
Sterren
Zenden elektrische & magnetische golven uit
Golflengte varieert van duizenden kilometers tot een miljoenste v.e. millimeter
2 soorten golven kunnen door atmosfeer aarde
1) Radiogolven -> waarnemen door radiotelescoop (bestuderen radiogolven)
2) Zichtbaar licht -> waarnemen door optische telescoop (lenzen- en spiegeltelescoop)
In ruimte
Geen hinder v.d. dampkring
- Moderne telescopen kunnen ook in andere spectra bestuderen
James Webb telescoop sinds ‘22
Opvolger v.d. Hubble ruimtetelescoop
Heeft gewone camera & infraroodcamera
Levert unieke beelden v.h. heelal
Voordeel Hubble space telescoop
Geen last v. -> ruimte telescoop
- Lichtvervuiling
- Afwisseling dag/nacht
- Bewolking
- Dampkring Optische telescoop
Je kan ook andere stralen uit EMS bestuderen
Bv. UV, Gamma,…
Hoofdstuk 1: Het zonnestelsel
,Dankzij ruimtevaart = kennis over zonnestelsel toegenomen
1.1. De zon
Enige centrale ster in zonnestelsel
Vanuit universele context = “gewone ster”
Voor Aarde is de zon heel bijzonder
Aarde draait errond
Leven op Aarde = enkel mogelijk dankzij energie v.d. zon
Zon = zwaarste & grootste object in ons zonnestelsel
(99% v.d. massa v. ons zonnestelsel)
Diameter zon = 1,4miljn Km = 110 x diameter aarde
Afstand Aarde – Zon = 150miljn Km
Ontstaan zon
4,5 miljard jaar geleden (zoals andere sterren)
Ontstaan uit primitieve wolk v. gas & stof
Wolk werd door schok van buitenaf tot samenpersen gewongen
Schok = Ontploffende ster = Big Bang
Door samentrekking van een gasvormige oernevel (=wolk) in het heelal o.i.v.
zwaartekracht
Data
1969: Appolo, Voor het eerst op de maan
1972: Laatste keer op de maan
2023? Terug naar maan -> Artemis
Samenstelling en structuur
, Zon bestaat uit gassen ‘plasmatoestand’ (vooral waterstof & helium)
3 delen waaruit zon bestaat
1. Kern
- Dichte plasmabol waarin kernfusie plaatsvindt
- H -> He
- Gigantische energieproductie -> Hoog tempo
2. Transportzone
- Zonne-energie wordt nr opp. gebracht
- Gebeurt door straling (in stralingszone)
Geen transport van materie
- Gebeurt door convectie (in convectiezone)
Materiaal stijgt op & koelt af aan opp.
3. Atmosfeer
- Lagere dichtheid
- Veroorzaakt donkere absorptielijnen
- Bestaat uit 3 lagen:
1) Fotosfeer
- Zichtbaar zonlicht dat aarde ontvangt
- Zonnevlekken = koelere plekken v.d. zon
2) Chromosfeer
- Soms extreme ontploffingen waarbij protuberansen de ruimte ingeslingerd
worden.
3) Corona
Buitenste lagen v.d. atmosfeer v.d. zon
- Enkel zichtbaar bij zonsverduistering
boven atmosfeer
Bij uitbarstingen v.d. chromosfeer:
Wolken die elektrisch geladen zijn worden de ruimte ingeslingerd = de zonnewinden
= Verplaatsing v. elekt. geladen deeltjes
Zonnewinden worden afgebogen door magnetisch veld v.d. aarde
- Enkel bij de polen (magnetische veldlijnen komen hier samen) dringen deze geladen deeltjes
gedeeltelijk atmosfeer binnen
- Intense zonnewind = storingen elektriciteits- en communicatienetwerken
Zonnewind veroorzaakt poollicht
Op aarde hebben zonnewind & daarmee verweven elekt. veld ook invloed
Ze veroorzaken botsingen tussen geladen deeltjes in hoge atmosfeer
Gevolg: Ook poollicht wordt veroorzaakt (Groene & paarse stralingen)
1.2. De planeten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper baeyensastrid. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
