Dit is een complete samenvatting van het vak opleidings- en werkveldoriëntatie die gegeven wordt in het eerste jaar Toegepaste Psychologie op de hogeschool VIVES in Kortrijk. Ik behaalde hiermee een 17/20, inclusief de individuele opdracht.
0.1 Basisbeginselen
°Grondwet België is een grondwettelijke staat → de grondwet zet in grote lijnen
uiteen hoe de staat bestuurd wordt, hoe diverse instellingen
georganiseerd zijn en hoe burgers zich verhouden tegenover deze
instellingen.
°Scheiding der machten Montesquieu: “iedereen die macht heeft, is geneigd deze te misbruiken”
→ macht moet verdeeld worden over diverse instanties met elk een eigen
bevoegdheid.
1. Wetgevende macht
Koning en Parlement (Kamer v Volksvertegenwoordiging en
Senaat)
Maken wetten en controleren de uitvoerende macht
2. Uitvoerende macht
Koning en de regering
Leiden vh land en uitvoeren vd wetten
3. Rechterlijke macht
Hoven en rechtbanken
Doen uitspraak over geschillen
°Monarchie Het land wordt geleid door een koning. De koning is dus staatshoofd maar
met een beperkte, persoonlijke macht. Hij heeft enkel bevoegdheden die
hij samen met de ministers kan uitvoeren. De grondwettelijke macht vd
koning gaat over op de eerst geborene.
°Representatieve en Representatieve democratie = de bevolking laat zich vertegenwoordigen
parlementaire democratie door verkozen parlementsleden.
Parlementaire democratie = enkel de parlementsleden worden verkozen,
de ministers en het staatshoofd niet.
°Rechtsstaat Rechtsregels ontstaan door de verkozen meerderheid. Deze regels
moeten zowel gerespecteerd worden door de burgers als de
overheidsinstanties.
0.2 Overheden
°Gedecentraliseerd bestuur = België laat de hogere overheid een deel v haar bevoegdheid toewijzen aan
andere autonome organen.
°Verschillende overheden:
1. De federale overheid = beslissingsbevoegdheid over het hele land
2. De gemeenschappen = Nederlands, Frans en Duits (cultuur- en persoonsgebonden)
3. De gewesten = Vlaams, Brussels Hoofdstedelijk en Waals (economiegericht + plaats- of
grondgebonden)
1
, 4. De provincies = grondgebonden bevoegdheden op provinciaal gebied
5. Gemeenten en steden = bevoegdheden binnen eigen grondgebied
→ Alle overheden hebben de bevoegdheid om eigen rechtsnormen uit te vaardigen.
°Hiërarchie der rechtsnormen:
Overheid Rechtsnorm
Federale overheid Grondwet, wetten, EU-richtlijnen, internationale verdragen
Gemeenschappen & gewesten Decreten
Brussels Hoofdstedelijk gewest: ordonnanties
Provincies Provinciale verordeningen
Gemeenten Gemeentelijke verordeningen
→ Normen staan in hiërarchisch verband met elkaar: rangorde tussen hogere en lagere normen (de
lagere overheden moeten altijd de hogere respecteren)
→ Hoogste norm is de grondwet (geen enkele wet mag in strijd gaan met de grondwet)
→ De wetgevende akten = wetten, decreten en ordonnanties
→ Uitvoeringsbesluiten
→ Provinciale verordeningen
→ Gemeentelijke verordeningen
°Er is 1 Vlaams Parlement en 1 Vlaamse regering → Franstaligen hebben een afzonderlijke gewest- en
gemeenschapsoverheid. De instellingen aan de Vlaamse zijde zijn dus anders gestructureerd dan de
Franstalige zijde.
→ Het Belgische federale model = een asymmetrisch model
Wetgevende macht Uitvoerende macht Rechterlijke macht
Gemeenten en Gemeenteraad College v burgemeester en Hoven en rechtbanken
steden schepenen
Provincies Provincieraad Bestendige Deputatie en Hoven en rechtbanken
gouverneur
Gemeenschappen → Vlaams parlement → Vlaamse regering Hoven en rechtbanken
en gewesten → Waalse Gewestraad → Waalse gewestregering
→ Franse Gemeenschaps- → Franse Gemeenschaps-
raad regering
→ Raad vd Duitstalige → Regering vd Duitstalige
Gemeenschap Gemeenschap
→ Brusselse Hoofd- → Brusselse Hoofd-
stedelijke Raad stedelijke Regering
Federale overheid Federaal parlement (Kamer Federale regering Hoven en rechtbanken
v Volksvertegenwoordigers (ministers en
en Senaat) en de koning staatssecretarissen) en de
koning
Europese Unie Europees Parlement Europese Commissie → Europees Gerecht v
eerste Aanleg
2
,Raad v Ministers → Hof v Justitie (kan
Europese norm
vernietigen en een
lidstaat veroordelen)
3
, Hoofdstuk 1 Welzijn in de verzorgingsstaat
1.1 Begrip verzorgingsstaat/welvaartsstaat
1.1.1 Betekenis
°Welvaartsstaat = de samenlevingsvorm v sommige rijke geïndustrialiseerde landen waarbij een aantal
grondrechten vd burger effectief gewaarborgd worden. – Herman Deleeck
→ Bedoeld om de materiele welvaart en zijn kansen tot ontplooiing te bevorderen
→ Gebeurt binnen de parlementaire democratie en met behoud vd vrijemarktseconomische
productiewijze
°Grondrechten? = mensenrechten.
→ Waarvoor men een ingrijpen vd overheid verwacht:
Recht op leven, vrijheid v meningsuiting, vrijheid v drukpers en godsdienstvrijheid, …
→ Maar ook sociale grondrechten:
Recht op werk, huisvesting, gezondheid, onderwijs, ontplooiing, …
→ = uitbouw welvaartsstaat
1.1.2 Kenmerken van de welvaartsstaat
1. Hoog welvaartspeil
Hooggeorganiseerde economische ontwikkeling → zeer hoge levensstandaard
Voorwaarde om deze te behouden: voortdurende economische groei en volledige werkgelegenheid
2. Overheidsoptreden
Overheid komt tussen met brede waaier maatregelen om de welvaart en grondrechten vd burger te
waarborgen
Sociale zekerheid: sociale uitkeringen die de financiële zekerheid v burgers helpen waarborgen bij
ziekte, werkloosheid, invaliditeit of ouderdom
Door de overheid georganiseerde dienstverleningen
3. Verwezenlijking v grondrechten
Vooral gericht op het voorkomen v problemen
Via preventief organiseren vd solidariteit (sociale zekerheid) en het uitbouwen vh zorgapparaat
(sociale instituties)
4. Vrije markt v overleg
Sociaal overleg tssn vertegenwoordigers vd ondernemingen, organisaties die de belangen
verdedigen vd burgers (vakbonden, ziekenfondsen en belangengroepen) en de overheid
5. Binnen democratie
Totstandkoming via parlementaire democratie (overleg en inspraak)
Niet autoritair
1.1.3 De welvaartsstaat is niet-staats en is verzuild
°De welvaartsstaat heeft een niet-staats karakter = sociale organisaties nemen enerzijds deel aan de
besluitvorming over het sociaal beleid en werken anderzijds aan de uitvoering v deze wetgeving via het
verlenen v diensten en bouwen v voorzieningen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jentevandroogenbroeck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,50. Je zit daarna nergens aan vast.
