METHODEN VH WETENSCHAPPELIJK
ONDERZOEK - deel 1
Luna Thijssen
,Hoofdstuk 1: Inleiding
Waarom een vak methoden?
Wetenschap is de techniek die psychologen gebruiken om info te verzamelen en
interessante vragen te beantwoorden
De meeste kennis over menselijk gedrag kwam tot stand op basis v
wetenschappelijke onderzoeksmethoden
Wat is kennis: kennis is dat wat geweten en toegepast wordt door de mens of
daar de maatschappij als geheel, veel vd menselijke activiteit vereist specifieke
kennis, ervaring en vaardigheid
Gezond verstand vs wetenschappelijke kennis -> verschillen in hoe de kennis tot
stand kwam (methode)
Iedere psycholoog moet kennisclaims kritisch kunnen beoordelen, kunnen
evalueren v hoe kennis tot stand is gekomen = cruciaal
Psychologen moeten interessante vragen kunnen beantwoorden en de methode
die gebruikt werd om tot kennisclaims te komen, kritisch kunnen evalueren
Interessante vragen beantwoorden:
Op basis v niet-wetenschappelijke methoden
Op basis vd wetenschappelijke methode (Wetenschappelijke methode
altijd juist)
Methoden om kennis te vergaren
Niet-wetenschappelijke methoden
Vasthoudendheid (tenacity)
We accepteren info als waar, omdat het altijd al zo geweest is of omdat
bijgeloof de info ondersteunt
o Gebaseerd op gewoonte of bijgeloof (geen bewijs)
o Geloven iets omdat we het altijd al geloofd hebben -> clichés
Of omdat bepaalde overtuigingen worden voorgesteld als feiten
(spiegel breken -> 7j ongeluk)
Maar info kan foutief zijn en corrigeren is moeilijk
Intuïtie
We accepteren info als waar, omdat het juist aanvoelt
o Gebaseerd op buikgevoel, voorgevoel of instinct (ik voel dat mijn
vriend een slechte dag heeft)
o Snelle manier om vragen te beantwoorden
o Vaak gebruikt als we geen extra info hebben
o Ethische vraagstukken of morele dilemma’s vaak zo opgelost
Maar geen enkele manier om accurate en foutieve info te onderscheiden
, Autoriteit
We accepteren info als waar, omdat de info komt ve expert op dat gebied
o Gebaseerd op vertrouwen in een autoriteit, expert
o Consulteren ve expert, het werk lezen (google, boeken, tv…)
o Vaak een goed startpunt -> snel en makkelijk
o Omvat ook de methode v geloof: blind vertrouwen in een
autoriteitsfiguur waardoor we diens info accepteren zonder twijfel of
toetsing (bv sekte)
Maar levert niet altijd accurate info: experts kunnen gebiast (vooroordelen
hebben, objectief) zijn, subjectieve invloed, expertise gegeneraliseerd naar
andere domeinen, expert is geen echte expert…
Rationalisme
Antw zoeken door logisch te redeneren
o Vertrekken ve set gekende feiten of assumpties (premissen) en
gebruiken logica om tot een conclusie of antw te komen
o Vb:
Premissen: een angstaanjagende ervaring met een hond
veroorzaakt angst voor honden in de toekomst + Amy heeft angst
voor honden
Logische conclusie: Amy heeft een angstaanjagende ervaring met
een hond gehad
o Als de premissen waar zijn en de gehanteerde logica is correct ->
conclusie correct
o De rationale methode start pas na de premissen!
o Geen info verzameld, geen observaties, geen evidentie …
o Vaak gebruikt om alternatieven logisch af te wegen, zonder alle
mogelijkheden ook daadwerkelijk uit te proberen
Maar alles valt of staat bij de juistheid vd premissen en het logisch
redeneren (maar mensen zijn niet zo goed in logisch redeneren)
Verder op vb: Amy moet geen angstaanjagende ervaring gehad te
hebben -> misschien altijd al bang…
Empirie
Antw zoeken door directe observatie of directe sensorische ervaring
o “Alle kennis wordt verworven door de zintuigen” (in de zomer is het
warmer dan in de winter)
o Veel antw beschikbaar door de wereld rond ons te observeren
o Veel gebruikt in dagelijks leven
Maar onze waarneming en interpretatie vd wereld zijn niet altijd correct
(sensorische ervaring kan ons misleiden -> illusies)
Invloed v voorkennis, gevoelens, verwachtingen…
Misinterpretatie v sensorische ervaring
Kost tijd: bij een probleem meerdere oplossingen proberen -> trail-
and-error (kan gevaarlijk zijn)
, Vasthoudendheid + intuïtie + autoriteit: niet kritische technieken, nuttig voor het
snel beantwoorden v vragen die geen belangrijke consequenties hebben indien
fout antw geaccepteerd wordt
Rationalisme + empirie: stellen meer eisen aan de info en antw die ze
produceren, cruciale componenten vd wetenschappelijke methode
De wetenschappelijke methode
Manier om kennis te vergaren waarbij specifieke vragen geformuleerd worden en
er vervolgens systematisch naar antw gezocht wordt
Bevat elementen u-vd niet-wetenschappelijke methoden
Combinatie tracht beperkingen v individuele methoden te vermijden
Doel = zo accuraat mogelijk antw bekomen
Verschillende stappen
Stap 1: observatie v gedrag of andere fenomenen
Iets trekt je aandacht, roept vragen op
Vaak informeel, natuurlijk, niet gepland, systematisch
Direct of indirect
Vaak worden de observaties gegenereerd -> inductie: op basis v enkele
observaties wordt een algemene conclusie bereikt
Stap 2: hypotheses vormen
Identificatie v variabelen die geassocieerd zijn met je observatie
Variabelen: karakteristieken of condities die variëren binnen en/of tussen
verschillende personen (leeftijd, gezondheid, persoonlijkheid…)
Verschillende variabelen kunnen observaties beïnvloeden en deze (deels)
verklaren
Hypothese: selecteer 1 vd mogelijke verklaringen voor de observaties die
je gaat evalueren in een studie -> bevat een mogelijke
beschrijving/verklaring vd relatie tussen variabelen -> algemeen
Andere mogelijke verklaringen worden niet ontkend, maar (voorlopig) niet
opgenomen
Geen definitieve verklaring, maar een mogelijke en voorlopige verklaring
die getest en kritisch geëvalueerd moet worden
Stap 3: predicties vormen
Hypothese toepassen op een specifieke, observeerbare situatie
1 hypothese kan leiden tot verschillende predicties -> elke predictie
verwijst naar een specifieke situatie/gebeurtenis die gemeten en
geobserveerd kan worden