Jaar: 2021-2022
Lena C.
Pedagogische thema’s samenvatting
HOORCOLLEGE 1: multidisciplinair samenwerken
1. Wat is multidisciplinair samenwerken
• Definitie: beroepsmatige samenwerking van mensen uit verschillende disciplines of
vakgebieden, waarbij ieder zijn eigen expertise inbrengt
• Idee: dus niet alleen, maar samen rond de zorgvraag actief zijn
• Interdisciplinair samenwerken = Interdisciplinariteit overstijgt multidisciplinariteit in die
zin dat de kennis en het perspectief van verschillende disciplines niet enkel naast elkaar
worden geplaatst, maar dat er ook een interactie, synthese en integratie tussen de
verschillende disciplines plaatsvindt
2. Waarom multidisciplinair samenwerken?
• In zorg en hulpverlening vertrekken we steeds meer van een holistische visie op de
(kwetsbare) mens
• Holistisch mensbeeld: In een holistisch mensmodel wordt de mens als één geheel gezien,
waarbij lichamelijke, psychologische, sociale, en spirituele facetten onlosmakelijk met
elkaar verbonden zijn en elkaar wederzijds beïnvloeden. ... De functies van de mens zijn
wel te onderscheiden maar niet onderling te scheiden.
• Kwetsbare mensen worden niet meer vanuit 1 dimensie gezien, geen beperking of ziekte
meer maar een persoon, een unieke persoon met zijn geschiedenis en mogelijkheden en
versterken van mogelijkheden en netwerk. = holistisch mensmodel
• Bv: medische wereld en opdeling in lichamelijk en psychisch → voorbeeld van wat
vroeger is ingesteld en nu nog steeds geld maar hangt ook samen
• Iedere professional zet zijn specifieke competenties in en dat zorgt voor kwaliteit en
efficiëntie bij de inzet van middelen
• Om dit mogelijk te maken zijn randvoorwaarden op verschillende niveaus nodig
- Macro: regelgeving en financiering moeten faciliteren (ziekteverzekering,
Vlaamse sociale bescherming, erkenningsnormen voor voorzieningen,…) vanuit
de helikopter dingen realiseren (bv: je wil multidisciplinair werken maar je baas
zegt dat dit niet kan want daar zijn geen middelen en regelgeving voor)
- Meso: organisaties moeten kaders maken voor samenwerking op case niveau.
Zorgen voor continuïteit is op dit niveau (warme overdracht)
- Micro: zorg- en hulpverleners moeten het waar maken (zorgcoördinatie, case
management,…)
3. Verschillende voorbeelden
• Van Cure naar Care
• = van een zorg en hulpverlening van ‘probleem en oplossing en genezing’ naar ‘lange
(intensievere) ondersteuning, fragiele personen die niet zomaar losgelaten kunnen
worden’
• Doel:
- Cure is gericht op genezing, herstel (medische zorg, revalidatie en daarbij
behorende kortdurende verpleging en verzorging)
- Care: care heeft als doel dat nadelen van ziekten, stoornissen en beperkingen zo
min mogelijk kunnen optreden (verpleging, begeleiding, ondersteuning,
verzorging)
,Jaar: 2021-2022
Lena C.
• Domeinen
- Cure is gezondheidszorg
- Care is geïntegreerde zorg en verbindt zorg met welzijn en legt accent op
maatschappelijke participatie
• Duur
- Cure: tijdelijk en kortdurend
- Care: chronisch en langdurend
• De care invalshoek wordt belangijker omdat
- nieuwe medische behandelingsmogelijkheden sommige ziektes doen evaluerend
naar ‘care’ (bv bepaalde kankers)
- de ontwikkeling van palliatieve zorg als alternatief dient voor therapeutische
hardnekkigheid
3.1 Chronische ziekten nemen aan belang toe
• Chronische ziekten worden gedefinieerd als langdurige aandoeningen met een
meestal langzame progressie (WHO)
• Care is ook belangrijk bij langdurige ondersteuning bij chronische ziekte
• 68% van alle sterfte wereldwijd is te wijten aan chronische ziekten, in Europa
bedraagt dit zelfs meer dan 80%
• Omwille van de vergrijzing: het risico op chronische aandoeningen en op
multimorbiditeit stijgt met de leeftijd (in België heeft meer dan 1 op de 3 personen
van 65 jaar en ouder minstens twee belangrijke chronische aandoeningen)
• Omwille van de levensstijl: Zwaarlijvige mensen sterven vroeger dan gemiddeld
doordat zij vaker kampen met hart- vaatziekten (hartinfarct of beroerte), diabetes,
longziekten, artrose, leverziekten en andere aandoeningen → & ongelijkheid in
toegang tot ziektezorg, vooral ongelijkheid in sociale stand
• Verhoogde aandacht voor chronische psychiatrische patiënten: Het gaat om een
heterogene groep psychiatrische aandoeningen: schizofrenie, manisch-depressieve
(bipolaire) stoornis, recidiverende, persisterende depressies, angststoornissen en
ernstige persoonlijkheidsstoornissen, zoals de antisociale en borderline stoornis
• Hierbij is de stoornis of diagnose niet het enige of belangrijkste kenmerk
• Belangrijker zijn de beperkingen, de hulpbehoevendheid en het gebrek aan
zelfredzaamheid die stoornissen met zich meebrengen
• Meestal is er sprake van een aanmerkelijke maatschappelijke invaliditeit en behoefte
aan blijvende ondersteuning bij huisvesting (thuisloosheid), financiën, dagvulling en
dagactiviteiten.
• Er bestaat een comorbiditeit met verslaving aan alcohol en drugs en diverse
somatische aandoeningen.
• Dus → kwaliteit van leven wordt hét referentiekader ipc enge medische benadering
• Geïntegreerde benadering: ook zorgbeleid/welzijnsbeleid (integrale zorg)
• Niet meer: kan iemand gelezen? Maar: leveren wij met alle hulpverleners samen
levenskwaliteit?
,Jaar: 2021-2022
Lena C.
• Concreet: Decreet betreffende de organisatie van de eerstelijnszorg, de regionale
zorgplatformen en de ondersteuning van de eerstelijnszorgaanbieders
- Long term care revalidatie: De niet acute of post-acute zorg die op
multidisciplinaire wijze wordt verstrekt, ongeacht de instelling waar deze zorgen
worden verstrekt in het kader van de interactie ouders-kinderen, in het kader van
mentale-, sensoriële-, verslavings-, stem- en spraakstoornissen, voor
hersenverlamden, in het kader van kinderen met respiratoire en neurologische
aandoeningen, , evenals de niet acute of post-acute zorg die op multidisciplinaire
wijze wordt verstrekt voor wat betreft motorische stoornissen buiten algemene
en universitaire ziekenhuizen en ziekenhuizen waar tegelijkertijd chirurgische en
geneeskundige verstrekkingen verricht worden exclusief voor kinderen of voor
de behandeling van tumoren.
- Definitie in het decreet: multidisciplinaire samenwerking: de wijze van
samenwerking van zorgaanbieders rond en met de persoon met een zorg- en
ondersteuningsvraag, die betrekking heeft op verschillende disciplines en waarbij
vanuit de eigen discipline gehandeld wordt zonder combinatie of uitwisseling van
expertise, ervaring of kennis
3.2 één gezin één plan
• 1 gezin: Iedere gezin maakt samen met zijn begeleider een gezinsplan op, hún
gezinsplan. Men vertrekt hierbij vanuit de inhoudelijke noden van de cliënt en zoekt
naar aanwezige krachten binnen het gezin en hun netwerk.
• Intersectorale samenwerking: De regionale samenwerkingsverbanden bestaan uit
diverse organisaties en diensten uit welzijn en onderwijs (algemeen welzijnswerk,
CLB, geestelijke gezondheidszorg, jeugdzorg, organisaties voor personen met een
handicap, centra voor kinderzorg en gezinsondersteuning, lokale besturen …)
• Holistisch mensbeeld
3.3 VZW Heem
• Samenwerking tussen 8 Limburgse organisaties uit 3 verschillende sectoren
• Een tijdelijke verblijfplaats voor 12 jongens en 8 meisjes die in onveiligheid opgroeien
en de verbinding met hulpverlening/zichzelf hun omgeving kwijt zijn
• Verbinding creëren, krachtgericht, consequenties analyseren, veiligheid
• Samenwerking: Expertise uit de drie sectoren die elkaar versterkt, De inzet van
gecombineerde expertise maakt het verschil, Complexe trajecten samen vorm geven,
Gedeelde verantwoordelijkheid – gedeelde zorgtrajecten
3.4 Zorgzame buurten
• = “In een zorgzame buurt zijn de voorwaarden vervuld opdat mensen, ongeacht
leeftijd en grote of kleine ondersteuningsbehoeften op meerdere levensdomeinen,
comfortabel in hun huis of vertrouwde buurt kunnen (blijven) wonen. Het is een
buurt waar jong en oud samen leven, waar mensen zich goed en geborgen voelen,
waar levenskwaliteit centraal staat, waar bewoners elkaar kennen en helpen, waar
personen en gezinnen met grote en kleine ondersteuningsnoden ondersteuning
krijgen en waar diensten en voorzieningen toegankelijk en beschikbaar zijn.”
• Belang van zorgzame buurten:
- Welzijn en zorg zijn een gedeelde verantwoordelijkheid
, Jaar: 2021-2022
Lena C.
- Focus op levenskwaliteit
- Vertrekken vanuit een krachtgerichte visie
- In buurten vinden formele en informele zorg elkaar
- Elke buurt is uniek
• 3 pijlers van een zorgzame buurt
- Sterk sociaal weefsel: mensen helpen elkaar
- Voorzieningen als motor van buurten
- Buurtgerichte zorg door geïntegreerde zorg en intersectorale samenwerking
• Nog andere voorbeelden
- Integrale jeugdhulp
- Multidisciplinair team in de sector pmh
- Zorgtrajecten
- Woonzorgcentra
- Sociaal werk
4. Thema’s binnen multidisciplinair werken
• Vermaatschappelijking is multidisciplinair: “Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar
gestreefd wordt om mensen met beperkingen, chronisch zieken, kwetsbare ouderen,
jongeren met gedrags- en emotionele problemen, mensen die in armoede leven, …., met
al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden een eigen zinvolle plek in de samenleving te
laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk
geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen. Begrippen die hierbij een rol spelen
zijn onder meer desinstitutionalisering, community care, empowerment, kracht- en
contextgericht werken, vraagsturing en respijtzorg”.
• Gegevens kunnen delen: essentieel voor multidisciplinair overleg: beroepsgeheim en
gedeeld beroepsgeheim
• Gemeenschappelijk inschalingssysteem of minder vrijblijvende handelingsgerichte
diagnostiek help:
- BelRAI instrumenten brengen op een gestructureerde en gestandaardiseerde
manier de zorgnoden van kwetsbare personen in kaart (dia 53)
• Netwerken faciliteren multidisciplinair werken
- geestelijke gezondheidsnetwerk: een geformaliseerd samenwerkingsverband dat
verantwoordelijk is voor een bepaald werkgebied en betrokken is bij de zorg voor
de deelpopulatie waartoe het samenwerkingsverband zich richt, en dat in
samenwerking met vertegenwoordigers van gebruikers en hun context het
geestelijke gezondheidsaanbod faciliteert en optimaliseert
• Op micro niveau: wat heb je nodig om multidisciplinair te kunnen samenwerken
- Een gedeeld doel
- Bewustzijn en expliciteren van waarden die gehanteerd worden
- Respect en inzicht in elkaars werk
- Communicatievaardigheden
- Ruimte en tijd om te overleggen
- Kennis van ieders rol
