Dit is een samenvatting van hoofdstuk 1 Geschiedenis van het Publiekrecht en de politiek. Waardoor je niet verplicht bent om een volledige samenvatting te kopen als je 1 hoofdstuk mist. :)
Samenvatting geschiedenis
publiekrecht & politiek
H1: inleiding, definitie, doelstellingen & aanpak
§1. Definitie: “geschiedenis van het publiekrecht en van de politiek”
A. Geschiedenis
De Historische benadering is een metajuridische benadering
1. Rechtsgeschiedenis = metajuridica
Metajuridische vakgebieden bestuderen het recht in de meest brede zin vanuit een multidisciplinaire
invalshoek: metajurist stapt uit het keurslijf van het rechtswetenschappelijke paradigma.
- het recht bestuderen vanuit een extern perspectief, verlaat het paradigma
- Beschouwend, kritisch de context bekijken. Aan de hand hiervan de regels bepalen.
- Men zoekt verklaringen waarom we paradigma’s, keuzes namen vanuit de geschiedenis.
- Bv. In Duitsland kan men veel sneller rijden doordat er minder afritten zijn
- Niet het ‘positieve’ recht (praktische toepassing = het recht dat hier en nu geldt)
o Beschouwend, kritisch, reflecterend, contextualiserend (is overal anders à autosnelheden) …
o Op deze manier kan men wetten eventueel aanpassen
Bv. de religie verliest haar invloed op de wet
- Vanuit historisch-wetenschappelijke invalshoek
o Vergelijk: vanuit rechtssociologie, rechtsfilosofie, rechtseconomie, , … (interdisciplinair)
Bv. rechtseconomie: tafels niet ver genoeg uit elkaar in COVID: verbonden aan een sanctie
o uit paradigma: geheel van aanvaarde principes waarbinnen een wetenschap georganiseerd werd
Bv. de aarde draait rond de zon
Bv. nemo censetur ignorare legem (iedereen wordt geacht de wet te kennen)
à rechtsdwaling wordt niet aanvaard
à je kan je nooit beroepen op het gedacht “ik wist het niet” = onmogelijk en onmenselijk paradigma
à niemand zal ooit in staat zijn om het recht in heel zijn volledigheid en al zijn details te kennen.
à “ius vigilantibus” = het recht is er voor zij die opletten
Rechtshistoricus: bestudeert de interactie van recht en macht, politiek, techniek, religie, klimaat, …
o Als ‘inleidende duiding’: recht streeft naar objectiviteit maar is subjectief
o Als wetenschappelijke vorming (men mag niet zomaar alles aanvaarden, maar moet vragen stellen)
o Als resultaat van de ‘Historische Rechtsschule’
Historische Rechtsschule: onder impuls van Carl Friedrich van Savigny:
Recht = resultaat van de evolutie van de volkswil (volksgeist) “recht = geschiedenis.
o ‘Geleerd recht (Romeins en canoniek = kerkelijk recht) zijn niet gekoppeld aan de huidige
maatschappij’
o Iedere maatschappij maakt de wetten die belangrijk zijn voor hen en realiseren waarden dit komt door
een jarenlange unieke evolutie
1
, 2. Geschiedenis en recht dienen elkaar
Geschiedenis dient recht
A. Toepassing van de norm in de tijd (HEURISTIEK)
- Heuristiek: vaardigheden om iets te zoeken en te vinden
- Bv. tempus regit actum: op welk moment welke wet toepassen
o Locus regit actum = ‘locus regit formam acti’ ANALOGIE: tempus regit formam acti
= tijd regeert de vorm van de handeling, de plaats regelt de vorm van een actie
o Bv. Testament opgesteld door pastoor vóór 1789
o Inhoud:
1. Wie krijgt wat, is de vorm geldig? Was het formeel, dan blijft dit zo!
2. Mag een testament? Dit mocht bijvoorbeeld niet (na de Franse Revolutie waren kinderen
de voornaamste erfgenamen en niet de kerk)
o Vorm: na Fr.Rev. slechts 3 geldige testeervormen
o Maar oude blijven (formeel) geldig
o Bv. trouwen in het ene land, scheiden in het andere: als je in een land een acte opmaakt, is
het origineel ook geldig in andere
- Bv. wetshistoriek in ‘geconsolideerde’ wetgeving:
een nieuwe wet is van toepassing op een oude
o Wetgeving zoals die hier en nu geldt met alle wijzigingen van de voorgaande wetgeving later
zijn toegevoegd (herken je aan de bis)
o Bv. het burgerlijk wetboek wordt het ‘oud’ BW
o Men maakt best een tijdslijn en kijkt naar de geschiedenis van het tot stand komen van een
bepaalde wet
Vanaf wanneer is een wet van toepassing en wanneer waren de feiten?
Is de wet dwingend of aanvullend?
Coördinatie: tekst structureren en bestaande bepalingen een nieuwe nummering geven
≠ Geconsolideerd: iets aangepast
B. Voorbereidende documenten van de wet, hoe een wet tot stand komt: (INTERPRETATIE)
Niet de wet, maar zijn interpretatie verandert. Ratio legis: de reden van de wet achterhalen is belangrijk. Op die
manier kan een jurist achterhalen hoe hij een bepaalde wet moet gebruiken en interpreteren. Dit is vooral van
belang bij nieuwe wetten.
- WetsONTWERP of wetsVOORSTEL
o Wetsvoorstel: ( voorstel van parlementsleden)
een eerste idee voor een nieuwe wet maar wordt gecreëerd door een of meerdere parlementsleden
(Wanneer het initiatief uitgaat van een lid van de Senaat of de Kamer van volksvertegenwoordigers)
o Wetsontwerp: (ontwerp van een minister)
een of meerdere ministers gaan een eerste tekst schrijven van een nieuwe wet (Wanneer het initiatief
uitgaat van de regering)
- Memorie van toelichting of toelichting met RATIO LEGIS aan de wet toevoegen
o verklaart de reden/motieven/doelen van deze wet
o nagaan of dit logisch is
o Artikel per artikel leggen ze uit wat ermee bedoelt wordt.
o Toelichting is veel korter en niet verplicht
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nmvl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
