M ETHODEN VAN HET WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
K WANTITATIEF ONDERZOEK
1: I NTRODUCTIE
N IET - WETENSCHAPPELIJKE METHODE
Vasthoudendheid (tenacity) = We accepteren informatie als waar, omdat het altijd al zo geweest is
of omdat bijgeloof de informatie ondersteunt. Gebaseerd op gewoonte of bijgeloof
- We geloven iets omdat we het altijd al geloofd hebben “tegengestelden trekken elkaar aan”
- Of omdat bepaalde overtuigingen worden voorgesteld als feiten “scherven brengen geluk”
Maar: de gegeven informatie kan foutief zijn, het corrigeren van deze ideeën is heel moeilijk
Intuïtie = We accepteren informatie als waar, omdat dit “juist aanvoelt” . Gebaseerd op buikgevoel,
voorgevoel of instinct
- Voor vele vragen is dit de methode die het snelst een antwoord kan bieden, vaak gebruikt als
we over geen informatie beschikken en niet kunnen refereren naar juiste bronnen
- Vaak gebruikt voor ethische vraagstukken of morele dilemma’s “ik voel aan dat mijn vriend
een slechte dag heeft”
Maar: er is geen enkele manier om accurate en foutieve informatie van elkaar te onderscheiden
Autoriteit = We accepteren informatie als waar, omdat de informatie afkomstig is van een expert rond
dat onderwerp. Gebaseerd op vertrouwen in een autoriteit, expert
- Consulteren van een expert, het werk lezen van een expert, ‘Googlen’, boeken, TV, internet,..
- Valkuil: methode van geloof, waarbij mensen blind vertrouwen in een autoriteitsfiguur
waardoor we de info accepteren zonder twijfel of toetsing Gegeneraliseerd naar andere
domeinen: celebrity’s die reclame maken, overzetting naar mensen die geen expertise
hebben maar waarbij het toch geloofwaardig lijkt
Maar: levert niet altijd accurate informatie op: experts kunnen gebiast zijn, info kan een subjectieve
opinie reflecteren, expertise wordt gegeneraliseerd naar andere domeinen, expertise wordt niet in
vraag gesteld
Rationalisme = Antwoorden zoeken door logisch te redeneren. We vertrekken van een set gekende
feiten of assumpties (= premissen) en gebruiken logica om tot een conclusie of antwoord te komen
- Indien de premissen waar zijn en de gehanteerde logica is correct, dan is de conclusie
sowieso correct
- Er is geen informatie verzameld, geen observaties, geen evidentie,..
- Vaak gebruikt om alternatieven logisch af te wegen, zonder alle mogelijkheden ook
daadwerkelijk uit te proberen (op de dag van je examen is je auto stuk: wat zijn de mogelijke
alternatieven om tijdig op het examen te geraken?)
1
Sara Corsus
2022-2023
,Maar: Alles valt of staat bij de juistheid van de premissen
: Alles valt of staat bij de juistheid van het logisch redeneren → maar we zijn niet zo goed in
logisch redeneren.
Empirie = Antwoorden zoeken door directe observatie of directe sensorische ervaring
- Veel antwoorden zijn beschikbaar door de wereld rond ons te observeren
- “In de zomer is het warmer dan in de winter”, “kinderen zijn kleiner dan volwassenen”
Maar: onze waarneming en interpretatie van de wereld rond ons zijn niet altijd correct Sensorische
ervaring kan ons misleiden, bv optische illusies
- Invloed van voorkennis, verwachtingen, gevoelens, overtuigingen op perceptie
- Misinterpretatie van sensorische ervaring
- Kost tijd: met de empirische methode ga je versch. oplossingen uitproberen = trial-and-error
- Kan gevaarlijk zijn (“Zijn deze paddenstoelen eetbaar of giftig?”)
DE WETENSCHAPPELIJKE METHODE
= manier om kennis te vergaren waarbij specifieke vragen geformuleerd worden en er vervolgens
systematisch naar antwoorden gezocht wordt Doel = zo accuraat mogelijk antwoorden bekomen
Circulair proces van stappen die steeds opnieuw doorlopen worden
Stap 1: Observatie
Observatie van gedrag of andere fenomenen die je aandacht trekken of vragen oproepen
BV: Onderzoek waarbij wetenschappers opmerkten dat men snel vloekt wanneer men pijn ervaart,
dus de onderzoekers vroege zich af of het vloeken een effect heeft
Vaak worden de observaties gegeneraliseerd via inductie Bij inductie gaat over het gebruiken van
een relatief kleine set of specifieke observaties als de basis voor het formuleren van een algemeen
statement over een grotere set of mogelijke observaties
Stap 2: Hypothese vormen
Het vormen van hypotheses Identificatie van variabelen die geassocieerd zijn met je observatie
- Variabelen: karakteristieken of condities die variëren en/of tss verschillende personen
BV: leeftijd, gezondheidstoestand, persoonlijkheid, intelligentie
-
Selecteer één van de mogelijke verklaringen voor de observatie die je gaat evalueren in een
wetenschappelijke studie = hypothese
- Bevat een beschrijving/verklaring van een relatie tussen variabelen
2
Sara Corsus
2022-2023
, - Andere mogelijke verklaringen worden niet ontkend, maar (voorlopig) niet opgenomen
- Geen definitieve verklaring, maar een mogelijke, voorlopige verklaring die getest en kritisch
geëvalueerd moet worden
Stap 3: Predicties vormen
= De hypothese toepassen op een specifieke, observeerbare situatie één hypothese kan aanleiding
geven tot verschillende predicties
Kenmerken van predicties:
- Moeten toetsbaar zijn: het moet mogelijk zijn om ze te ondersteunen of weerleggen
- Worden gevormd op basis van deductie
Stap 4: onderzoek of dataverzameling
= Evalueren van de predictie obv systematische, geplande observaties (= empirische methode)
- Hier vindt het eigenlijke onderzoek of dataverzameling plaats
- Doel = faire en niet-gebiaste test van de onderzoekshypothese door te observeren of de
predictie correct is
Stap 5: Ondersteunen, weerleggen of herspecifiëren
Gebruik de observaties om de hypothese te ondersteunen, weerleggen of herspecifiëren
- Vergelijk observaties met predicties gebaseerd op hypothese
- Terug naar STAP 2: hypothesevorming
Drie belangrijke principes:
1. Wetenschap is empirisch: we zoeken antwoorden obv gestructureerde en systematische
observaties
Ä Observaties zijn zo gestructureerd dat ze duidelijke ondersteuning of weerlegging van de
hypothese bieden
Ä Observaties zijn systematisch in de zin dat ze uitgevoerd worden in een set van condities,
zodat we onze vraag accuraat kunnen beantwoorden
2. Wetenschap is openbaar: de observaties zijn beschikbaar voor evaluaties van anderen
Anderen moeten exact hetzelfde stap-voor-stap proces kunnen herhalen = replicatie
Ä Verzekert de verifeerbaarheid van observaties
3
Sara Corsus
2022-2023
, Ä Hoe? Publicaties in wetenschappelijke tijdschriften prestaties op wetenschappelijke
congressen, open data
Ä Vergt een gedetailleerde beschrijving van de methode
Ä Laat toe om observaties te repliceren en zo bevindingen te bevestigen
3. Wetenschap is objectief: de overtuigingen en biases vd onderzoeker mogen geen invloed
hebben op de resultaten vd studie
Ä Geloof in een bepaalde theorie, verwachtingen over het resultaat van een studie
Ä Soms gebruiken we daarom blinde procedures, waarbij de onderzoekers die de observaties
verzamelen, blind zijn voor de details
Pseudowetenschap= ideeën vaak gepresenteerd als wetenschap, maar deze ontbreken sommige
componenten die essentieel zijn in wetenschappelijk onderzoek
- Ontbreken van empirische evidentie
BV: astrologie, aromatherapie
- Geen toetsbare en weerlegbare hypotheses
Bv: evidentie tegen de theorie wordt genegeerd
- Gebaseerd op subjectief bewijs
BV: “handpicking” van succesverhalen
- Stagneert, blijft onveranderd door de jaren heen
- Niet gegrond in vorig onderzoek
DE EMPIRISCHE CYCLUS
= onderzoeksproces; manier waarop de wetenschappelijke methode toegepast wordt om een
interessante vraag te beantwoorden.
Stap 1: Find a research idea
- Ontwikkelen van een onderzoeksidee, selecteren van een algemeen thema
- Review van de wetenschappelijke literatuur
- Komen tot een specifieke onderzoeksvraag
- Kennis verwerven omtrent de variabelen
Stap 2: Form a hypothesis
- Vorm een hypothese
- Geef een voorlopig antwoord op de onderzoeksvraag obv relevante wetenschappelijke
literatuur
Stap 3: Determine how you will define and measure your variables
- Bepaal hoe je je variabelen zal definiëren en meten zodat je ze kan meten adhv empirische
observatie
- Eens de variabelen gedefinieerd zijn: hypothesen vertalen in predicties
- Hou rekening met je participanten
Stap 4: Identify the participants or subjects, decide how they will be selected & plan their
ethical treatment
- Identificeer de participanten
- Hoeveel? Sample size berekening, power
- Hoe/waar recruteren?
4
Sara Corsus
2022-2023
, - Ethisch omgaan met participanten!
Stap 5: Select a research strategy
- Selecteer een onderzoeksstrategie
- Algemene aanpak om je hypothese te evalueren
- Bepaald door: Het type vraag: versch. vragen vergen soms versch. onderzoeksstrategieën
: Ethiek en andere beperkingen
Stap 6: Select a research design
Selecteer een onderzoeksdesign specifieke methodes en procedures
Stap 7: Conduct the study
Voer een studie uit dataverzameling: in groep of individueel? In welke omgeving? …
Stap 8: Evaluate the data
Evalueer de data obv statistische methodes
Stap 9: Repot the results
Rapporteer de resultaten Studie wordt deel vd “general knowledge base” en anderen kunnen de
procedure repliceren of weerleggen
Stap 10: Refine or reformulate your research idea
- Verfijn of herformuleer je onderzoeksidee
- Hypothese bevestigd:
Ä Onderzoek de grenzen vh resultaat
Ä Verfijn de originele onderzoeksvraag
- Hypothese weerlegd: premissen bijstellen
5
Sara Corsus
2022-2023
, 1:
10:
Onderzoeks
Hypothese
idee 2:
verfijnen of
opstellen Hypothes
herformule
vormen
ren
9: 3:
Resultaten Variabelen
rapporteren bepalen
8: 4:
Evalueer Participanten
data zoeken
7: 5:
Dataverza Onderzoek
meling 6: sstrategie
Onderzoeks selecteren
design
selecteren
6
Sara Corsus
2022-2023
, 2: H YPOTHESE FORMULEREN
Omdat de hypothese de verschillende variabelen identificeert
en beschrijft hoe deze gerelateerd zijn, vormt de hypothese
de basis van de studie. de resultaten van de studie zullen
de hypothese ondersteunen of weerleggen
K ARAKTERISTIEKEN VAN EEN GOEDE HYPOTHESE
Logisch = de hypothese moet een logische conclusie zijn van een logisch argument
Gewoonlijk worden de premissen verzameld van wetenschappelijk onderzoek. Dit zorgt ervoor dat je kan
verder bouwen op onderzoek dat al verricht is door anderen.
Bv: Premissen: Academisch succes wordt sterk gewaardeerd en gerespecteerd in de gemeenschap
door ouders en leerkrachten
Premissen: Gewaardeerd en gerespecteerd worden draagt bij tot een sterker gevoel van
eigenwaarde
Logische hypothese: Hogere niveaus van academisch succes zullen gerelateerd zijn aan een
sterker gevoel van eigenwaarde
Toetsbaar = alle variabelen, gebeurtenissen en individuen betrokken in een hypothese moeten
geobserveerd en gemeten kunnen worden
BV: Je kan discussiëren over wat er misschien met John F. Kennedy gebeurd zou zijn moest hij niet
gedood zijn geweest, maar dit leidt niet tot een toetsbare hypothese want het kan niet geobserveerd
worden.
Weerlegbaar = het moet mogelijk zijn om onderzoeksresultaten te bekomen die omgekeerd zijn aan
de hypothese Falsifieerbaar
Oppassen met waardeoordelen, morele of religieuze zaken, hypothetische situaties.
Maar: ook deze thema’s kunnen onderzocht worden zolang er een toetsbare en weerlegbare
hypothese wordt gevormd.
Positief = de hypothese bevat een stelling over het bestaan/aanwezigheid van iets (het bestaan van
een relatie, verschil, effect,..).
BV: Voor middelbare schoolleerlingen is er een verband tussen intelligentie en creativiteit
BV: Er is een verschil tussen de verbale vaardigheden van 3 jaar oude meisjes en die van 3 jaar oude
jongens
7
Sara Corsus
2022-2023
,BV: niet-positieve hypotheses: Voor volwassenen is er geen verband tussen leeftijd en geheugen
: Er is geen verschil tussen probleemoplossende strategieën gebruikt
door mannen of vrouwen.
3: V ARIABELEN DEFINIËREN EN METEN
S OORTEN VARIABELEN & C ONSTRUCTEN - OPERATIONELE DEFINITIE (!!)
Variabele= kenmerken of condities die veranderen voor verschillende individuen of situaties
Mogelijke doelen = impact van variabele(n) op andere variabele(n) meten of nagaan of groepen individuen
verschillen mbt bepaalde variabele(n)
Onafhankelijke variabele of predictor (X) = De verwachte oorzaak
= De voorspellende/verklarende variabele
= Variabele die gemanipuleerd wordt
Afhankelijke variabele of outcome (Y) = Het verwachte effect
= De variabele die voorspeld/verklaard wordt
= Variabele die gemeten wordt
BV: duid de onafhankelijke en afhankelijke variabelen aan in onderstaande hypothesen
1. Mannen (X) hebben meer werkzekerheid (Y) dan vrouwen
2. Quality of life (Y) neemt toe met leeftijd (X)
3. Piekeren en catastroferen (X) leiden tot een verminderde slaapkwaliteit (Y)
4. Deelnemers die twee taken tegelijk uitvoeren (X) maken meer fouten (Y) dan wanneer diezelfde
deelnemers slechts 1 taak uitvoeren
5. Meer uren wiskunde gevolgd in het secundair onderwijs (X) voorspelt hogere scores (Y) op
Statistiek I bij studenten
Datastructuur: Data view (= ruwe data), variabel vieuw (= data definiëren)
Hypothese: Meer uren wiskunde gevolgd in het secundair onderwijs voorspelt hogere scores op Statistiek I
bij studenten
8
Sara Corsus
2022-2023
,Concrete variabelen: makkelijk te definiëren, direct observeerbaar, eenvoudig te meten
Bv: lengte, leeftijd, uren wiskunde, score op statistiek,…
Abstracte variabelen: niet direct observeerbaar, complexer om te meten
Bv: motivatie, persoonlijkheid, leerstijl
Theorie = set stellingen over mechanismen onderliggend aan een bepaald gedrag. Een theorie organiseert
en integreert verschillende observaties rond dit gedrag en de relatie met andere variabelen. Een goede
theorie genereert predicties over het gedrag
Constructen = hypothetische entiteiten die het gedrag in een theorie helpen verklaren en voorspellen
- Constructen kunnen vaak niet direct geobserveerd worden, maar we kunnen de factoren die het
construct beïnvloeden (externe stimuli) en het gedrag dat door het construct beïnvloed wordt
(extern gedrag) meten
- DUS: we gaan de constructen indirect meten adhv de externe stimuli en gedragingen die ermee
verbonden zijn!
9
Sara Corsus
2022-2023
, Operationele definitie = procedure om indirect variabelen te meten en definiëren die niet direct meetbaar
zijn. Specifieert een manier om extern, observeerbaar gedrag te meten en gebruikt vervolgens dit gedrag
als definitie en meting van het hypothetisch construct
Let op: operationaliseren is NIET hetzelfde als het construct zelf! → we meten extern gedrag waarvan we
HOPEN dat die een goede indicator zijn van de onderliggende constructen.
- Kwaliteit van de operationele definities en metingen die ze opleveren zijn dus cruciaal; vb: examen
om kennis te operationaliseren, maar wat als student die dag ziek/vermoeid is?
- Probleem: operationele definities kunnen belangrijke componenten v een construct missen OF
bijkomende componenten meten die geen deel zijn van een construct
BV: Intelligentie is een hypothetisch construct en niet direct observeerbaar/meetbaar. Maar, Intelligentie zal
extern gedrag beïnvloeden dat wél observeerbaar/meetbaar is.
- IQ-test meet extern gedrag → procedure om de test af te nemen en te scoren, waarbij we de
geobserveerde score als definitie en meting gebruiken van ‘intelligentie’
- IQ-test dient hier om de intelligentie te operationaliseren
BV: Persoonlijkheidstest om extraversie te operationaliseren
BV: Aantal woorden van een lijst onthouden om lange termijn geheugen te operationaliseren
BV: Examen om kennis te operationaliseren
V ALIDITEIT EN BETROUWBAARHEID (!!)
Hoe kunnen we de consistentie tussen 2 metingen nagaan?
1. Scatterplot: Plot relaties tussen metingen/variabelen
: Plot de score van elke individu op één meting/variabele tov diens score op de
andere meting/variabele
: Datastructuur: Scatterplot kunnen interpreteren in SPSS
2. Correlatie: Varieert tussen -1 (perfect negatieve relatie) en +1 (perfecte positieve relatie)
: 0 = geen relatie
10
Sara Corsus
2022-2023
