Hoofstuk IV De mens en zijn gezin
Afdeling 1. Huwelijk
§1 Sociaal fenomeen
Samenleven
In de loop van de geschiedenis leven mensen samen voor een reden die ze zelf bepalen. Dit
kan zijn voor socialisering (waar kinderen worden verwerkt er wordt voor gezorgd en zij
zorgen dan later voor de ouders, gezin en afstamming of voor persoonlijke ontplooiing.
De wettelijke orde ondersteunt en beschermt het gezin.
Een welbepaalde vorm van een dergelijke samenleving werd geïnstitutionaliseerd en werd
het huwelijk genoemd (lang de enige samenlevingsvorm geweest)
Institutionalisering
Institutionalisering van het huwelijk betekent dat er een aantal regels zijn uitgewerkt m.b.t.
het statuut van de gehuwden.
Bepaalde vormen krijgen erkenning en sommige niet (vroeger was dat eenduidig nu
pluriform)
Vroeger 2 types: het huwelijk en de rest (het concubinaat)
Het huwelijk kreeg erkenning, het concubinaat was een kwaal (afgeschaft)
Het recht zal samenlevingsvormen in types onderscheiden (typologie) en nadien al dan niet
ondersteunen (institutionalisering).
1) Duurzaam (blijvend een gezamenlijk huishouden voeren) met het oog op
gezinsvorming
a. Twee personen
b. Meerdere personen
2) Duurzaam zonder het oog op gezinsvorming
a. Ongehuwde broers/zussen
b. Inwonend personeel
c. Klooster
3) Niet duurzaam
a. Al dan niet toevallig
b. Al dan niet tegen betaling
Bv. een BO-moeder
4) Met het oog op partnerschap zonder samenwonen: in een LAT-relatie.
(1) Huwelijk is een vormelijke overeenkomst tussen 2 mensen voor het leven
(2) Wettelijk samenwonen is een vormelijke overeenkomst tussen 2 personen tot
opzegging.
(3) Rest, wanneer 1 en 2 niet kunnen, hier geen institutionalisering 2 of meerdere
personen einde volgens eigen inzicht in verschillende wetgeving bepaald vrije keuze
of niet.
§2 Juridisch fenomeen
Begrip
Huwelijk kan omschreven worden als een duurzame vereniging van 2 personen die door een
vormelijke overeenkomst toetreden tot de instelling huwelijk.
15
,Vormelijke overeenkomst
= huwelijk kan niet zomaar tot stand komen door de consensus van de beide partijen, maar
de rechtsgeldige totstandkoming ook afhankelijk is van de naleving van de pleegvormen.
Overeenkomst is geldig als je voldoet aan de vormvereisten (hierbij wordt het onderscheid
gemaakt met het concubinaat (feitelijke samenwonen))
Doel
Doel huwelijk is het stichten van een levensgemeenschap waar 2 personen als koppel willen
samenleven.
Schijnhuwelijk
Dit is een huwelijk dat gesloten wordt met een andere bedoeling dan het stichten van een
duurzame levensgemeenschap. Het huwelijk is nietig, is niet nietig wanneer het vormen van
een duurzame levensgemeenschap zelfs maar van bijkomende orde is.
Art. 46 bis: schijnhuwelijk dat door min 1 van de echtgenoten wordt aangegaan voor een
verblijfsvergunning.
De ambtenaar van de burgerlijke stand heeft de mogelijkheid om een schijnhuwelijk te
weigeren.
Sluiten schijnhuwelijk is ook een misdrijf, de rechter kan hierbij de vervallenverklaring van de
nationaliteit uitspreken als die door het huwelijk is verkregen.
Instelling
In gevolge van de overeenkomst van het huwelijk treden de aanstaanden toe tot de
instelling van jet huwelijk. Hierdoor kan de inhoud van de verbintenis niet vrij door de
partijen worden geregeld en niet vrij verbroken worden.
Grondrecht
Het recht om te huwen wordt in art 12 EVRM geregeld.
Niet meer de hoeksteenfunctie
Vroeger was het huwelijk de enige vorm en het had dan ook een hoeksteenfunctie. Huwelijk
was voorbehouden voor 1 man en 1 vrouw.
In 1967 aanvaarde het hof dat het concubinaat niet noodzakelijk tegen de wet is dus
huwelijk wel gewenste samenlevingsvorm maar niet de enige.
In 1987 werd de regeling van de afstammeling volledig losgemaakt van het huwelijk.
In 1998 werd het begrip wettelijk samenwonen ingevoerd en in 2003 het homohuwelijk
aanvaard.
Het huwelijk is nog de voorkeursvorm maar zeker niet meer de enige.
Begrip Huwelijk
Is een overeenkomst van vormelijke aard die persoonlijk is aangegaan met het oog op het
stichten van een levensgemeenschap (geen schijnhuwelijk) op duurzame wijze (liefde is dus
niet vereist wat telt is een duurzame levensgemeenschap) waarbij de gevolgen door de wet
zijn geregeld (de instelling)
§5 Huwelijksvoorwaarden (art 143 en volgenden BW)
Grondvoorwaarden zijn de voorwaarden die tot het wezen van het huwelijk behoren.
(Wanneer je in het buitenland huwt gelden de grondvoorwaarden van hun nationaal
16
,rechtsstelsel) Vormvoorwaarden hebben tot doel de vrijheid tot huwen te garanderen en de
partijen te attenderen van de versterkte gevolgen van het huwelijk. (Wanneer je in het
buitenland huwt gelden de vormvoorwaarden van dat land)
Grondvoorwaarden
Er zijn positieve en negatieve grondvereisten, de positieve moeten bewezen door de
kandidaat trouwer terwijl de negatieve niet moeten worden bewezen.
Positieve: 2 personen, 18 jaar en toestemming
Negatieve: geen bigamie en geen verbonden bloed- of aanverwantschap.
Positieve voorwaarden
1) 2 personen
Vroeger moesten het. 2 personen van hetzelfde geslacht zijn sinds 13 februari 2003 is
dit niet meer het geval de vereiste is nu gewoon 2 personen.
2) Huwbare leeftijd
De huwbare minimumleeftijd is 18 jaar er bestaat geen maximumleeftijd.
Om gewichtige reden kan voor de familierechtbank ontheffing verleend worden van de
vereiste van de minimumleeftijd.
De rechter beoordeelt of er sprake is van gewichtige reden. De ouders van de
trouwlustigen moeten nog hun instemming geven. Het huwelijk heeft de ontvoogding
tot gevolg.
3) Toestemming
Dit is de rechtsgevolgen beogende wil van beide echtgenoten om met elkaar te huwen.
Ze geven elk zelf hun toestemming en niet de ouders, familie,… De toestemming moet
ook gegeven worden bij gelijktijdige aanwezigheid van beide echtgenoten (het ja woord)
a) Afwezigheid van toestemming
Wanneer de uitgedrukte wil in werkelijkheid geen toestemming inhield. Bij
kraakzinnigheid of bij zware dronkenschap. Huwelijk nietig wanneer geen
toestemming. De vrederechter moet bepalen of de te beschermen persoon
bekwaam is om toestemming te geven voor het huwelijk. Wanneer onbekwaam
kan hij achteraf alsnog de wilsbeschikking van de vrederechterkrijgen en
wilsbekwaam worden geacht.
b) Wilsgebreken
Het kan gebeuren dat er toestemming werd gegeven maar dat er een gebrek is.
1) Klassiek bedrog wordt niet aanvaard als wilsgebrek.
In rechtsleer onderscheid tussen goedwillig bedrog die nooit tot
nietigverklaring van het huwelijk kan leiden en kwaadwillig bedrog die
eventueel tot nietigverklaring van het huwelijk kan leiden (dit zijn leugens
over essentiële gegevens die schade kunnen toebrengen)
2) Dwaling (beslissing die je neemt op basis van foutieve info)
Dit kan pas als wilsgebrek worden aangenomen wanneer het omtrent de
fysieke of burgerlijke identiteit van de persoon betreft.
Bv. je denkt je trouwt met iemand maar is tweelingzus
3) Geweld kan als grond tot nietigheid worden ingeroepen vereist is dat de
materiële of morele dwang vereist is voor de toestemming.
17
, Negatieve voorwaarden
1) Vorig huwelijk: het is verboden een tweede huwelijk aan te gaan voor ontbinding van
het eerste. Bigamie is verboden en strafbaar (opsluiting 5-10 jaar) Er is hier een
maatschappelijke allergie voor en dit straalt zich uit in strafbaarheid.
2) Bloed- & aanverwantschap
a. Bloedverwantschap
Het huwelijk is verboden in een aantal gevallen van bloedverwantschap
In opgaande en neerdalende lijn is het huwelijk verboden tussen alle
verwanten.
In de zijlijn is het verboden tussen broers, tussen zussen of tussen
broer en zus.
In de zijlijn is het huwelijk verboden tussen oom en nicht/neef, tante
en neef/nicht hoewel kan de koning dit voor hen om gewichtige reden
opheffen.
b. Aanverwantschap
Het huwelijk is verboden in recht opgaande lijn tussen alle aanverwanten.
Schoonouder kan niet met zijn schoonkind trouwen zelfs niet na het overlijden
van zijn zoon of dochter. Stiefouder kan niet huwen met zijn stiefkind. Na de
ontbinding van het huwelijk dat het aanverwantschap liet ontstaan kan de
opheffing aan de koning worden gevraagd.
3) Verzet
Verzet is een rechtshandeling waarbij bepaalde personen aan de ambtenaar van de
burgerlijke stand laten weten zich te verzetten tegen het huwelijk (is in 2009
afgeschaft).
De ambtenaar van de burgerlijke stand kan nu op eigen initiatief nagaan of de
echtgenoten aan de voorwaarden voldoen en eventueel weigeren om een huwelijk
te volstrekken.
Examen!! (Art 46 en 47 IPR)
Grondvoorwaarden: hangen af van uw nationaliteit
Vormvoorwaarden hangen af van waar je trouwt
Vormvoorwaarden
Voor het huwelijk
De wetgever schrijft de aangifte voor van het voorgenomen huwelijk in de woon- of
verblijfplaats van 1 van de echtgenoten.
Van de aangifte wordt een akte opgemaakt die in het daartoe speciaal bestemd register
wordt overgeschreven.
Pas de 14de dag na de akte van de aangifte mag het huwelijk worden gesloten. Deze aangifte
is geldig voor 6 maand. De procureur des Konings kan om gewichtige reden vrijstelling
verlenen van de aangifte en de wachtperiode.
Bij het sluiten van het huwelijk
Het huwelijk wordt gesloten in het openbaar, bij aanwezigheid van de aanstaande
echtgenoten, aanwezigheid ambtenaar burgerlijke stand van de gemeente waar 1 van de
echtgenoten zijn woonplaats of verblijfplaats heeft.
18
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Emiel1234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
