Samenvatting van het vak Gerechtelijk Recht gedoceerd aan de VUB in het academiejaar door professor Jachin Van Doninck. De samenvatting is gebaseerd op de lessen (powerpoints + uitleg) en aangevuld met het handboek ‘ Gerechtelijk Privaatrecht … na de hervormingen van . Helemaal op het einde va...
BEGRIPSOMSCHRIJVING EN BESTAANSREDENEN 6
BRONNEN VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT 7
DE GRONDWET 7
GERECHTELIJK WETBOEK 8
BIJZONDERE WETTEN 8
RECHTSPRAAK 8
RECHTSLEER 8
ALGEMENE RECHTSBEGINSELEN EN GEBRUIKEN 8
INTERNATIONALE VERDRAGEN 9
EUROPESE VERORDENINGEN 9
KENMERKEN VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT 9
PUBLIEK- EN PRIVAATRECHT 9
TEN DIENSTE VAN DE RECHTSZOEKENDE 9
REGLEMENTAIR EN FORMALISTISCH 9
GEBIEDEND 10
ETHISCH EN SOCIAAL 10
DYNAMISCH 10
ACCUSATOIR 10
UIT DE BRONNEN GEDISTILLEERDE BEGINSELEN VAN BEHOORLIJKE PROCESVOERING 11
TOEPASSINGSGEBIED VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT 14
IN DE TIJD 14
IN DE RUIMTE 15
PERSONEEL TOEPASSINSGEBIED 15
MATERIEEL TOEPASSINGSGEBIED 16
BASISBEGRIPPEN VAN HET BURGERLIJK PROCESRECHT 17
DE RECHTSPLEGING 17
RECHTSVORDERING (VORDERINGSRECHT) EN VORDERING (EIS) 17
VORDERINGSBEVOEGDHEID (IUS AGENDI) 18
VRIJE UITOEFENING – MISBRUIK 19
AFSTAND VAN RECHTSVORDERING 20
DE VORDERING (EIS) IN RECHTE 20
Voorwerp en oorzaak 20
Soorten vordering 21
EXCEPTIE EN VERWEER 22
VERWEER TEN GRONDE 23
MIDDELEN VAN ONTOELAATBAARHEID 23
EXCEPTIES 23
VERLOOP VAN DE RECHTSPLEGING 24
GERECHTELIJKE ORGANISATIE 24
INLEIDING 24
1
, GERECHTELIJK RECHT 2022-2023
HET GERECHTELIJK LANDSCHAP: HET HUIS EN ZIJN KAMERS 25
GERECHTELIJK ARRONDISSEMENT BRUSSEL 26
CONCRETE SAMENSTELLING VAN DE HOVEN EN RECHTBANKEN
26
HOF VAN CASSATIE 26
HOF VAN BEROEP 27
ARBEIDSHOF 27
ARRONDISSEMENTSRECHTBANK 27
RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG 27
ONDERNEMINGSRECHTBANK 28
ARBEIDSRECHTBANK 28
POLITIERECHTBANK 28
VREDERECHTER 28
REGLEMENTERING VAN HET GERECHTELIJK LANDSCHAP 28
ZAAKVERDELINGSREGLEMENT 28
VERDELINGSINCIDENTEN 29
TAALWET GERECHTSZAKEN (1935) 29
BEWONERS VAN HET HUIS 30
OPENBAAR MINISTERIE 30
GRIFFIER 30
GERECHTELIJKE AMBTEN 30
Magistraten 30
Hoge raad voor de justitie 31
BEZOEKERS VAN HET HUIS 32
DE BALIE 32
CASSATIEBALIE 32
GERECHTSDEURWAARDER 33
DE BEVOEGHEID 33
INLEIDENDE BEGRIPPEN 33
TERRITORIALE BEVOEGDHEID 34
MATERIËLE BEVOEGDHEID 35
4 CRITERIA 35
SOORTEN BEVOEGDHEIDEN 36
BEVOEGDHEID EN TUSSENVORDERINGEN 37
AANHANGIGHEID 37
SAMENHANG 38
Vrederechter 38
Politierechtbank 39
Rechtbank van eerste aanleg 39
Ondernemingsrechtbank 40
Arbeidsrechtbank 41
De voorzitters 41
De arrondissementsrechtbank 42
Hof van Beroep 43
Arbeidshof 43
2
, GERECHTELIJK RECHT 2022-2023
HvC 43
DE REGELING VAN GESCHILLEN VAN BEVOEGDHEID 44
Bevoegdheidsincidenten in eerste aanleg 44
Appellabiliteit van een vonnis over de bevoegdheid 44
Afwikkeling bevoegdheidsinciden: afwijzing 44
Afwikkeling bevoegdheidsincident: gegrond 45
BURGERLIJK GEDING (= CIVIELE RECHTSPLEGING) 45
FASE 1: INLEIDING 45
DAGVAARDING 46
ROLSTELLING 48
SCHARNIERMOMENT 1: INLEIDINGSZITTING 48
MINNELIJKE OPLOSSING VAN GESCHILLEN (ART. 730/1 – 734 GER.W.) 49
BEMIDDELING 49
BEHANDELING OP DE INLEIDENDE ZITTING (ART. 735 GER.W.) 50
FASE 2: INSTAATSTELLING 50
MEEDELEN VAN STUKKEN 50
NEMEN VAN CONCLUSIE EN RECHTSDAGBEPALING 51
SYTNTHESECONCLUSIE (ART. 748BIS GER.W.) 53
SANCTIE (ART. 747, §4 GER.W.) 53
SCHARNIERMOMENT 2 : PLEITZITTING 54
FASE 3: (ADVIES OM), BERAAD EN UITSPRAAK 55
ADVIES OPENBAAR MINISTERIE 55
BERAAD (ART. 777 – 779 GER.W.) 57
UITSPRAAK 58
WERKING VAN HET VONNIS 60
INTER PARTES 60
Gezag van gewijsde: omvang 61
T.A.V. DERDEN 62
TUSSENGESCHILLEN EN GERECHTSKOSTEN 62
TUSSENGESCHILLEN (INCIDENTEN) 62
TUSSENGESCHILLEN M.B.T. DE EIS 62
Cumul en splitsing van vordering 64
TUSSENGESCHILLEN M.B.T. PARTIJEN 65
Tussenkomst 65
hervatting van het geding (art. 815 – 819 Ger.W.) 65
INCIDENTEN I.V.M. ANDERE PROCESACTOREN 66
I.V.M. DE LOOP VAN HET GEDING 67
GERECHTSKOSTEN (ART. 1018 – 1024) 67
RECHTSPLEGINGSVERGOEDING 68
VEREFFENING VAN DE KOSTEN: BEPALING VAN HET CORRECTE BEDRAG 70
VERWIJZING IN DE KOSTEN IN EINDVONNIS: WIE MOET DE KOSTEN DRAGEN? 70
SANCTIES EN SPOEDPROCEDURES 70
3
, GERECHTELIJK RECHT 2022-2023
SANCTIEREGELING BIJ PROCESHANDELINGEN 70
NIETIGHEIDSLEER 71
SANCTIEREGELING BIJ PROCESTERMIJNEN 72
PROCESTERMIJNEN 72
AANVANG VAN DE TERMIJN 73
VERLENGING EN VERKORTING 73
KORT GEDING 74
SPOED 74
UITSPRAAK BIJ VOORRAAD 74
NIET ONTTROKKEN AAN DE RECHTERLIJKE MACHT 75
AFWIJKENDE PROCEDUREREGELS 75
RECHTSPLEGING OP EENZIJDIG VERZOEKSCHRIFT (ART. 584, LID 4 GER.W.) 75
RECHTSMIDDELEN 76
VERSTEK 76
GEVALLEN 77
Hypothese 1: niet verschijnen op de inleidende zitting 77
Hypothese 2: niet verschijnen op de zitting waarop de zaak werd verdaagd of naderhand werd
vastgesteld 77
GEVOLGEN 78
RECHTSMIDDELEN – VERZET 78
art. 1397, lid 2 – art. 1495, lid 2 Ger.W. 79
HOGER BEROEP 79
GESCHIL VATBAAR VOOR HOGER BEROEP – AARD VAN HET VONNIS 80
PARTIJEN IN HOGER BEROEP 82
TERMIJN BEROEP 82
UITGELOKT HOGER BEROEP 82
HOGER BEROEP IN ONSPLITSBARE GESCHILLEN 83
INCIDENTEEL BEROEP 83
Termijn incidenteel beroep 86
Belang – vereiste van het bestaan van een rechtsband 86
PROCEDURE IN HOGER BEROEP 87
GEVOLGEN HOGER BEROEP 88
Schorsende werking 88
Devolutieve werking 89
RECHTSMIDDELEN – VOORZIENING IN CASSATIE 90
DERDENVERZET 90
BESLAG- EN EXECUTIERECHT 92
ALGMENE BEGRIPPEN 92
DE GEDWONGEN TENUITVOERLEGGING 92
DE UITVOERING IN NATURA/REËLE EXECUTIE 92
TIJDSTIP VAN DE TENUITVOERLEGGING 93
EXEQUATUR 93
DE DWANGSOM 93
Begrip 93
4
, GERECHTELIJK RECHT 2022-2023
Opeisbaarheid 94
Bijzondere regels 95
HET BESLAG 95
Omschrijving en juridische aard 95
Uitoefening van het recht op beslag 96
De openbaarmaking van het beslag: publiciteit d.m.v. Centraal Bestand 96
De goederen waarop beslag kan worden gelegd 96
DE BESLAGRECHTER 97
BEVOEGDHEID 97
DE RECHTSPLEGING VOOR DE BESLAGRECHTER 98
DE BEWARENDE BESLAGEN 98
BEGRIPSOMSCHRIJVING 98
TOEPASSINGSVOORWAARDEN 99
GELDIGHEIDSDUUR 99
HET KANTONNEMENT 99
RECHTSMIDDELEN 99
DE SOORTEN BEWARENDE BESLAGEN 100
Het bewarend beslag op roerend goed 100
Het bewarend beslag op onroerend goed 100
Het bewarend beslag onder derden 100
OMZETTING VAN EEN BEWAREND BESLAG IN EEN UITVOEREND BESLAG 101
DE UITVOERENDE BESLAGEN 101
BEGRIPSOMSCHRIJVING 101
TOEPASSINGSVOORWAARDEN 101
KANTONNEMENT 102
SOORTEN UITVOEREND BESLAG 102
Het uitvoerend beslag op roerend goed 102
Het uitvoerend beslag onder derden 103
Het uitvoerend beslag op onroerend goed 103
DE IOS-PROCEDURE 104
BEGRIPSOMSCHRIJVING 104
TOEPASSINGSVOORWAARDEN 104
PROCEDURE 104
SCHORSING 104
CENTRAAL REGISTER 105
FACULTATIEF 105
FAQ 105
LES 1: BRONNEN EN BEGINSELEN 105
LES 2: BEGINSELEN – TOEPASSING WET IN DE TIJD 108
LES 3 + 4 110
LES 5 + 6: VAN GEDINGINLEIDING TOT UITSPRAAK 125
LES 7: TUSSENGESCHILLEN EN GEDINGKOSTEN 134
LES 8: SANCTIES EN SPOEDPROCEDURES 135
LES 9: RECHTSMIDDELEN 140
LES 10: BESLAG EN EXECUTIERECHT 145
5
, GERECHTELIJK RECHT 2022-2023
ALGEMENE INLEIDING
BEGRIPSOMSCHRIJVING EN BESTAANSREDENEN
• Gerechtelijk Recht: de verzameling van alle rechtsregels die het de rechtzoekenden mogelijk
maken hun geschillen, ongeacht de aard ervan, bij toepassing van de regels van het materieel
recht, te laten beslechten door een rechter of een scheidsrechter
o Bevat voornamelijk de rechtsregels inzake de beslechting van privaatrechtelijke
geschillen
o Is het gemeen recht voor alle rechtsplegingen behalve wanneer deze geregeld worden
door niet uitdrukkelijk opgeheven wetsbepalingen of door rechtsbeginselen waarvan
de toepassing niet verenigbaar is met de toepassing van de bepalingen van het
(Gerechtelijk) Wetboek (art. 2 Ger.W.)
o Voornaamste bestaansreden is het voorkomen van eigenrichting en de handhaving van
de maatschappelijke orde, rust en vrede
§ Staat onrechtstreeks in art. 5 Ger.W.: rechter mag niet weigeren recht te
spreken, rechtsweigering is een misdrijf dat aanleiding geeft tot verhaal op de
rechter
• Rechtspleging: mogelijkheid van de rechtzoekende om een beroep te doen op een door de
overheid opgericht orgaan via een algemeen geldende, vooraf bepaalde en formele wijze van
procederen
• Burgerlijk procesrecht:
o Geen materieelrechtelijke regels maar formele regels tot bindende beslechting van
privaatrechtelijke geschillen door de rechterlijke macht
o Gaat over privaatrechtelijke geschillen maar dat betekent niet dat de overheid niet
betrokken kan zijn (vb. overheid die in privaatrechtelijke vorm optreedt als partij in een
geding)
• Gerechtelijk recht heeft 2 pijlers: geschillenbeslechting door overheidsrecht er conflictoplossing
o Conflicten oplossen: verschil van mening
§ Proberen uitpraten
§ Waar ligt mijn/jouw belang? Kunnen we elkaar ergens treffen?
§ Als uitpraten niet lukt standpunt vaak proberen verankeren in juridische
posities (= juridiseren van een conflict, leidt tot de totstandkoming van een
geschil)
o Geschillen beslechten: gejuridiseerd verschil van mening
• ADR: Alternative Dispute Resolution
o Proberen te dejuridiseren
o Mechanismen vertonen heel veel kenmerken van juridische geschillenbeslechting
o Kan verplicht zijn (art. 734, 1345 Ger.W.) maar kan ook niet verplicht zijn (art.
1253ter/1, §1 Ger.W.)
6
, GERECHTELIJK RECHT 2022-2023
o Arbitrage:
§ Vorm van private rechtspraak waar partijen overeenkomen dat hun geschil
wordt beslecht door 1 of 3 arbiter(s)
§ Beroep op een derde
§ Met toepassing van het recht
§ Art. 1677, §2 + 1710, §1 - §3 Ger.W.
o Dading
§ Wederzijdse toegevingen
o Collaboratieve onderhandelingen
§ Intensieve onderhandelingen waar partijen elk worden bijgestaan door een
collaboratief advocaat
§ Advocaten gaan samen met partij in onderhandeling met de tegenpartij
§ Samen proberen de partijen + advocaten een akkoord te vinden, wanneer dat
niet lukt moet de advocaat de zaak afstaan (= druk verhogen om
onderhandelde oplossing te vinden)
§ Geen beroep op een derde
§ Art. 1738 Ger.W.
o Bemiddeling
§ Bemiddelaar is een neutrale 3e
§ Beroep op een derde
§ Geen toepassing van het recht (art. 1723/1 Ger.W.)
o Bindende derdenbeslissing
§ Beroep op een derde
Minister van Justitie Geens heeft met een wet van 2018 de verplichting voor een advocaat ingevoerd
om de cliënt actief te informeren over ADR + er rust ook een verplichting op de rechter om hiernaar te
vragen op de openingszitting (= essentie art. 130/1 Ger.W.)
BRONNEN VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT
DE GRONDWET
• Art. 40 Gw: erkenning van de rechterlijke macht
• Art. 144 – 159 Gw.: fundamentele organisatorische regels aangaande de rechterlijke macht
• Bevat de aan de hoven en rechtbanken toegekende rechtsmacht om kennis te nemen van
geschillen over burgerlijke en politieke rechten
• Gerechtelijke organisatie
• Onafhankelijkheid van de rechter in de uitoefening van zijn rechterlijke bevoegdheden
o Rechter mag blootstaan aan kritiek maar moet onafhankelijk zijn in zijn rechterlijke
besluitvorming
o = functionele onafhankelijkheid, benoeming voor het leven om de onafhankelijkheid te
waarborgen
• Onafhankelijkheid van leden van het openbaar ministerie in de individuele opsporing en
vervolging
o MAAR minister van Justitie kan vervolging bevelen en strafrechtelijk beleid bepalen
• Oprichting en organisatie van de Hoge Raad voor de Justitie
o Hoge Raad is geen deel van de rechterlijke macht, beïnvloedt wel de werking (vb.
benoeming advocaten)
7
, GERECHTELIJK RECHT 2022-2023
• Vaststelling van de wedde van de rechter bij wet
GERECHTELIJK WETBOEK
= Coördinatie van de wettelijke regeling van de rechterlijke organisatie, de bevoegdheid en de
rechtspleging
BIJZONDERE WETTEN
O.a. de wet van 15 juni 1935 betreffende het taalgebruik in Gerechtszaken, deze wet bepaalt door welke
taal de rechtspleging wordt beheerst. Het Grondwettelijk Hof heeft aan deze wet constitutionele
waarde gehecht
RECHTSPRAAK
Art. 6 Ger.W.: rechters mogen geen uitspraak doen bij wege van algemene en als regel geldende
beschikking MAAR de rechtspraak van het Hof van Cassatie oefent een meestal doorslaggevende
invloed uit op de beslissingen van de feitenrechters
De rechters kunnen wettig verwijzen naar de rechtspraak van het Hof van Cassatie zonder art. 6 Ger.W.
te schenden, behalve wanneer zij zouden in gebreke blijven de redenen op te geven waarom zij zich
daarbij aansluiten
RECHTSLEER
Meer en meer juristen leggen zich toe op de beschrijving, uitlegging en kritische analyse van het
burgerlijk procesrecht
Van de rechtsleer gaat een aanzienlijke invloed uit op de activiteiten van de magistratuur en de
wetgever
ALGEMENE RECHTSBEGINSELEN EN GEBRUIKEN
Algemene rechtsbeginselen spelen als aanvullende rechtsbron een belangrijke rol wanneer het geschil
niet o.g.v. een wettekst kan worden beslecht en voor zover het om een fundamentele regel van een
bepaald juridisch stelsel gaat, waarvan de toepassing niet onverenigbaar is met de vaste wil van de
wetgever
Voorbeelden:
- Recht van verdediging
- Onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter
- Verbod van eigenrichting
- Beschikkingsbeginsel (partijen bepalen zelf de grenzen van hun geschil)
- Verbod rechtsmisbruik à procesrechtsmisbruik
- Verlenging van termijnen in geval van overmacht
De toepassing van de regels van het Gerechtelijk Wetboek blijkt af te hangen van een aantal gebruiken,
deze kunnen soms indruisen tegen de wet
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LawStudent2018VuB. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
