Uitgebreide samenvatting van hoofdstuk 14 zenuwen uit het boek nectar VWO 5. Bovenaan staat een link met een paar examenvragen om met dit hoofdstuk te oefenen.
Oefenen met examenvragen hoofdstuk 14:
https://www.meneerspoor.nl/uploads/1/7/4/7/17471559/vwo_-
_zintuigen_zenuwen_en_spieren_2010.pdf
Paragraaf 1 Centraal zenuwstelsel
Indeling zenuwstelsel
2 delen zenuwstelsel:
1. Centraal zenuwstelsel(CZS) bevindt zich in het centrum van het lichaam en
bestaat uit de neuronen(zenuwcellen) van de hersenen en het ruggenmerg met hun
ondersteunende cellen.
2. Perifeer zenuwstelsel bestaat uit aan en afvoerende uitlopers van een groot
aantal neuronen in CZS. Uitlopers verbinden als aan en afvoer kabels (zenuwen) alle
delen van het lichaam met het CZS.
Centraal zenuwstelsel
Zowel bij hersenen als ruggenmerg valt een wit en grijs deel te onderscheiden.
Grijze kleur afkomstig van cellichamen van de miljarden neuronen.
Witte kleur komt van uitlopers van neuronen met extra isolerend omhulsel van
myeline(witgele vetachtige stof).
Let op!
Hersenen: grijze stof aan buitenzijde en witte stof aan binnenzijde
Ruggenmerg: witte stof buitenzijde en grijze stof binnenzijde
Grote hersenen (1.4 kg) verbonden door hersenbalk. Hersenstam en kleine hersenen
omvatten de rest. Sterke doorbloeding van hersenen staat garant voor constante aanvoer
van glucose en zuurstof.
Verlengde merg verbindt hersenen met ruggenmerg.
Hersenen, ruggenmerg en bloedvaten extra beschermd door drie vliezen.
Cellen van haarvaten in hersenen + astrocyten=bloed-hersenbarrière
Astrocyten zijn gliacellen, steuncellen met veel uitlopers en groot aantal functies.
Vormen gesloten kring rond bloedvaten in hersen. Barrière beschermt hersenen tegen
ongewenste stoffen, maar kan ook tegen medicijnen.
Grote hersenen
Informatie uit omgeving gaat via: perifeer zenuwstelsel→ ruggenmerg→ verlengde merg→
hersenstam → grote hersenen.
Die ordenen en verwerken informatie.
Andere taken grote hersenen:
logisch redeneren
je wil
bewustzijn
geheugenfuncties
emoties
Grote aantallen neuronen uit allerlei delen van hersenen geven info aan elkaar door.
, Gaat via grijze deel: hersenschors.
Hersenschors
Neuronen(zenuwcellen) in hersenschors ‘bedenken’ bewegingen. Begint in primaire
motorische schors→ kleine gebieden met neuronen die allemaal eigen groep spieren
aansturen. Primaire schors verbonden met gebieden in secundaire motorische schors→
bevat ‘geheugen’-informatie over hoe spieren hun bewegingen zoals pianospelen, fietsen
etc. gecoördineerd uitvoeren.
Motorische schors van rechterhersenhelft bestuurt linkerzijde van lichaam.
Motorische schors van linkerhersenhelft bestuurt rechterzijde van lichaam.
Lichaamsdelen die nauwkeurige bewegingen moeten uitvoeren (tong, hand) nemen groot
oppervlak van primaire motorische schors in. Links en rechts werken nauw samen.
Binnenkomende informatie→ in hersenen naar sensorische centra in de schors die bij
zintuig horen.
Vb. luisteren:
In primaire gehoorcentrum komen impulsen vanuit oor binnen en bewustwording vindt
plaats. Het koppelen aan ‘geheugen’-informatie in secundaire gehoorcentrum maakt
interpretatie van geluid mogelijk.
Elk type zintuig heeft eigen primair en secundair gebied in schors van linker en rechter
hersenhelft. Ook bij sensorische centra geldt: hoe omvangrijker en complexer
informatiestroom des te groter de centra.
Hersenstam
Hersenstam bevat aantal vitale centra voor regeling
bloedcirculatie, lichaamstemperatuur en ademhaling.
Hersenstam bestaat uit:
pons
middenhersenen
verlengde merg
Pons:
Verbindt grote en kleine hersenen
Tussenstation tussen evenwichtszintuig en kleine hersenen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RoosNoa14. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
