- Het is een heel uitgebreide samenvatting van 80 pagina's met toegevoegde oefeningen (antwoord inbegrepen).
- Ik behaalde 16/20.
- Zowel de lessen en powerpoints als de cursus verwerkt
OPMERKING: nummering klopt niet altijd (hoofdtitels wel maar, kleine onderverdelingen niet vb. 1.1.1.)
1. Inleiding
1.1 doelstellingen en begrippen
1.2 een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
1.2.1 een definitie van ontwikkelingspsychologie/levenslooppsychologie
= de wetenschappelijke studie naar de patronen van groei, verandering en stabiliteit die zich
voordoen bij toenemende leeftijd, dus van conceptie tot aan de dood.
1.2.2 wat is ontwikkeling?
“Het veranderen van aanwezige structuren”
(ont-wikkelen, ont-vouwen, ont-plooien)
Kenmerken:
o gedurende de hele levenscyclus
o levenslang proces
houdt voortgang in, geleidelijke verandering
Verloop in tijd
o gedragsveranderingen (winst & verlies)
Verliezen van bepaalde functie
Verwerven van nieuwe mogelijkheden
of vaardigheid
1.2.3 Actuele vraagstukken en onderwerpen in de ontwikkelingspsychologie
1.2.3.1 Continue verandering vs. Discontinue verandering
Bij continue verandering is de ontwikkeling geleidelijk aan + kwantitatief + gedurende
hele leven hetzelfde
Vb. verandering in lengte
Bij discontinue verandering in aparte stappen, beklimmen van een trap + ook
kwalitatief
Vb. cognitieve ontwikkeling: het denken van kinderen verandert fundamenteel
naarmate ze ouder worden en die veranderingen zijn niet alleen kwantitatief maar
ook kwalitatief.
1.2.3.2 Kritieke en Gevoelige perioden
Kritieke periode; een bepaalde gebeurtenis heeft grootste consequenties
Vb. infectieziekten, geen veilige hechting…
Gevoelige perioden; bepaalde vermogens komen optimaal naar voor
Vb. taal leren
1.2.3.3 Nature- nurture discussie
Nature; vermogens & capaciteiten geërfd van ouders (biologie, genen)
Vb. lichaamslengte, kleur ogen, aanleg voor ziekten…
Nurture; omgevingsinvloeden
Vb. invloed van cocaïnegebruik van een zwangere vrouw op haar ongeboren kind.
, Ontwikkelingspsychologie
Jolien Palsterman
Vb. Diabetes
Nature en nurture werken op elkaar in, 50/50 verhouding!
1.1.1.1 Levensloop perspectief vs. Focus op specifieke perioden
We kijken naar de totale levensloop (levenslooppsychologie) groei & verandering
vind plaats in elke levensfase.
1.2.4 Het levensloop perspectief: uitgangspunten
1.1.1.2 Ontwikkeling is een levenslang proces
1.1.1.3 Ontwikkeling is multi-dimensioneel en multi-directioneel
Multi-dimensioneel; op verschillende domeinen, vaak intereactie tssn domeinen
Multi-directioneel; toename en afname van vaardigheden en kennis
1.1.1.4 Ontwikkeling is plastisch (veranderbaar)
1.1.1.5 Ontwikkeling wordt beïnvloed door meerdere, inter-agerende factoren
Inter-agerende factoren:
o Cohorteffecten; cohort = een groep mensen die rond dezelfde tijd op
dezelfde plek is geboren. Belangrijke gebeurtenissen; oorlogen,
hongersnoden, epidemieën hebben bepaalde invloed op alle leden van een
cohort
Vb. babyboomers
o Normatieve effecten; biologisch, historisch, leeftijdsgebonden of socio-
cultureel bepaald
Vb. normatieve historische invloeden: leven in een vluchtelingenkamp ten
gevolge van de oorlog in Sirië.
Vb. leeftijdsgebonden: de meeste kinderen starten de lagere school rond de
leeftijd van 6jaar. OF wanneer puberteit?
Vb. socio-culturele: immigrantenkinderen die Nederlands niet als moedertaal
hebben. OF Dutroux laat nadruk achter.
o Niet-normatieve effecten; specifieke, atypische gebeurtenissen
Vb. een lagere schoolkind dat een poëziewedstrijd wint.
Vb. borstkanker krijgen op 29-jarige leeftijd.
1.3 De reikwijdte van het vakgebied
1.3.1 Ontwikkelingsfasen en -domeinen
Ontwikkelingsfasen/levensfasen:
o De prenatale ontwikkeling
o De geboorte en pasgeborene
o De babytijd (het eerste levensjaar)
o De peutertijd (1-3j)
o De kleutertijd (3-6j)
o De lagere schooltijd (6-12j)
o De adolescentie (12-20j)
, Ontwikkelingspsychologie
Jolien Palsterman
o De jongvolwassenheid (20-40j)
o De volwassenheid (40-60j)
o De ouderdom ( 60-dood)
Ontwikkelingsdomeinen:
o Lichamelijke ontwikkeling
o Motorische ontwikkeling
o Tekenontwikkeling
o Perceptuele ontwikkeling
o Seksuele ontwikkeling
o Sociaal-emotionele ontwikkeling
o Cognitieve ontwikkeling
o Taalontwikkeling
o Morele ontwikkeling
o Spelontwikkeling
o Persoonlijkheidsontwikkeling
Samenhang tussen ontwikkelingsgebieden binnen 1 ontwikkelingsfase!
Vb. eerst over cognitieve mogelijkheid beschikken alvorens schrijven en rekenen
Samenhang over de verschillende ontwikkelingsfasen binnen 1 ontwikkelingsdomein!
Vb. seksuele ontwikkeling van oraal, anaal, fallisch naar genitaal
1.3.2 theoretische perspectieven
Stroming Inhoud Vertegenwoordigers
1. Psychodynamisch Het onbewuste of Freud & Erikson
crissisen als drijfkracht
van de ontwikkeling
2. Behavioristisch Ontwikkeling is enkel te Pavlov & Skinner
begrijpen vanuit (psychologie)
waarneembaar gedrag
3. Cognivistisch Bestudeert vooral hoe Piaget
mensen informatie
verwerken
4. Contextueel/Ecologisch Ontwikkeling gebeurt Vygotsky &
in een complexe, Bronfenbrenner
sociale en culturele (pedagogiek)
context
5. Evolutionair/ethologisch Effect van biologische Bowlby
kenmerken op
ontwikkeling
1.4 Studievragen en toepassingen
, Ontwikkelingspsychologie
Jolien Palsterman
Voorbeeld Ontwikkelingsdomein?
Mama of papa zeggen Taalontwikkeling
stappen Motorische ontwikkeling
In zinnen spreken Taalontwikkeling
Beseffen dat als je een voorwerp verstopt
het niet echt weg is
Zelf eten met een lepel Motorische ontwikkeling
Zindelijk zijn
Een hechte vriendschap aangaan Sociaal-emotionele ontwikkeling
Inzien dat het gemeenschappelijke tussen Cognitieve ontwikkeling
rode tulpen en gele narcissen is, dat het
beide bloemen zijn
Tanden wisselen Lichamelijke ontwikkeling
Aanvoelen wat goed en slecht is Morele ontwikkeling
Beseffen dat je een zelfstandig individu bent Persoonlijkheidsontwikkeling
Kunnen balanceren op muurtjes, evenwicht Motorische ontwikkeling
houden
Voorbeeld Perspectief
Roken was altijd al iets dat gezellige, Contextueel/ecologisch
familiale contacten vergezelde
Het inademen van geestverruimende
dampen maakte mensen altijd al minder
bang voor uitdagingen
Een roker leerde vroeger niet omgaan met Cognitief
gezonde leefgewoontes
Een roker is iemand die graag zuigt. Zij of hij Psychodynamisch
raakt gefixeerd tijdens de orale fase
Een roker wordt in onze samenleving Behavioristisch
beloond met aandacht (vb.reclame voor
stoppen met roken)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jolienpalsterman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,09. Je zit daarna nergens aan vast.
