Dit is een samenvatting van het keuzevak 'Psychodynamische therapie', dat in de 1ste master gegeven wordt. Deze samenvatting is volledig (boek, powerpoint en nota's vanuit de les zijn hierin verwerkt).
HOOFDSTUK 1: HET KADER EN DE SETTING................................................................................................................3
INLEIDING: HET CONCEPT ‘KADER’ GESITUEERD EN GEDEFINIEERD............................................................................................3
KORTE HISTORIEK.........................................................................................................................................................3
DE VIER DIMENSIES VAN HET KADER.................................................................................................................................5
1. EEN TIJDSDIMENSIE...........................................................................................................................................................5
2. EEN RUIMTELIJKE DIMENSIE................................................................................................................................................6
3. REGELS........................................................................................................................................................................... 6
4. EEN WERKWIJZE...............................................................................................................................................................7
VAN KADER NAAR ONTMOETINGSRUIMTE: HET KADER GERAAKT GEÏNVESTEERD, BELADEN MET AFFECT EN BETEKENIS.........................7
PSYCHODYNAMISCHE
TRANSITIONELE RUIMTE.................................................................................................................................................9
DE THERAPIE-RUIMTE ALS ‘PLAYGROUND’, PODIUM OF SPELSCÈNE, EN DUS ALS ‘NARRATIEVE FACILITATOR’....................................10
HET ACHTERLIGGENDE MENSBEELD.................................................................................................................................12
BASISASSUMPTIES VAN PSYCHODYNAMISCHE THERAPIE.......................................................................................................12
ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF................................................................................................................................................12
MET OOG VOOR COMPLEXITEIT.............................................................................................................................................13
MET OOG VOOR ONBEWUSTE PROCESSEN...............................................................................................................................13
OVERDRACHT & TEGENOVERDRACHT......................................................................................................................................13
GERICHT OP DE GEHELE PERSOON..........................................................................................................................................13
MET OOG VOOR PSYCHISCHE CAUSALITEIT & DE ROL VAN HET INTRAPSYCHISCHE CONFLICT...............................................................14
CONTINUÏTEIT TUSSEN NORMALITEIT EN PSYCHOPATHOLOGIE......................................................................................................14
WELKE THERAPEUTISCHE TECHNIEKEN KENMERKEN DE PSYCHODYNAMISCHE THERAPIE?..............................................................14
HET (DYNAMISCH) ONBEWUSTE.....................................................................................................................................14
1E TOPIEK OF TOPISCH MODEL..............................................................................................................................................15
2E TOPIEK OF STRUCTUREEL MODEL........................................................................................................................................15
HET ONBEWUSTE ALS STRUCTUURELEMENT.............................................................................................................................16
BESLUIT...................................................................................................................................................................16
HOOFDSTUK 3: AFWEER EN AFWEERMECHANISMEN..............................................................................................17
WAT KENMERKT VERANDERING IN PSYCHODYNAMISCHE THERAPIE?......................................................................................17
WAT IS WEERSTAND?.................................................................................................................................................17
AFWEER EN AFWEERMECHANISMEN...............................................................................................................................18
PRIMITIEVE AFWEERMECHANISMEN........................................................................................................................................19
SECUNDAIRE AFWEERMECHANISMEN......................................................................................................................................20
HOOFDSTUK 4: DE RELATIE IN PSYCHODYNAMISCHE THERAPIE..............................................................................22
INLEIDING EN SITUERING VAN CONCEPTEN IN EEN HISTORISCHE EN ACTUEEL PERSPECTIEF............................................................22
DE THERAPEUTISCHE RELATIE ALS EEN NIEUWE OBJECTRELATIE WAARIN GROEI MOGELIJK WORDT..................................................24
EEN RELATIE VAN OVERDRACHT EN TEGENOVERDRACHT......................................................................................................26
OVERDRACHT.....................................................................................................................................................................26
TEGENOVERDRACHT............................................................................................................................................................28
,HOOFDSTUK 5: SOCIALE EN EMOTIONELE PROBLEMEN VAN KINDEREN EN GEZINNEN IN EEN ONTWIKKELINGS- EN
EEN MENTALISATIEPERSPECTIEF..............................................................................................................................29
INLEIDING................................................................................................................................................................29
ONTWIKKELING VINDT PLAATS BINNEN EEN CONTEXT..........................................................................................................30
CRUCIALE DOMEINEN VAN SOCIALE EN EMOTIONELE ONTWIKKELING......................................................................................33
AFFECT EN AFFECTREGULATIE................................................................................................................................................33
GEHECHTHEID EN RELATIONELE ONTWIKKELING........................................................................................................................34
MENTALISATIEVERMOGEN............................................................................................................................................35
HOOFDSTUK 5: SPEL EN SPEELSHEID IN THERAPIE, SYMBOLISEREN VIA ACTIE EN METAFOOR ................................36
SPELEN EN SPEELS KUNNEN DENKEN...............................................................................................................................36
DE ONTWIKKELINGSLIJN...............................................................................................................................................38
‘VRIJ SPEL’ ALS WEG NAAR HET ONBEWUSTE VAN HET KIND EN ALS DRAGER VAN VERANDERING...................................................40
VIER COMPONENTEN VAN SPEL IN KINDERPSYCHOTHERAPIE.................................................................................................40
THERAPEUTISCHE ATTITUDE TEN AANZIEN VAN SPEL...........................................................................................................42
HISTORIEK EN ACTUALITEIT...........................................................................................................................................44
NIEUWE IDEEËN/CONCEPTEN OVER KINDERTHERAPIE..........................................................................................................45
TYPISCHE PSYCHODYNAMISCHE KINDERTHERAPIE...............................................................................................................47
VORMEN VAN PSYCHOANALYTISCHE KINDERTHERAPIE.........................................................................................................48
TERMINOLOGIE..........................................................................................................................................................49
DOELSTELLINGEN VAN PSYCHODYNAMISCHE ASSESSMENT....................................................................................................51
FASEN IN PSYCHODYNAMISCHE ASSESSMENT....................................................................................................................51
1. OPBOUWEN VAN WERKRELATIE MET STAKEHOLDERS EN UITKLAREN VAN IEDERS HULPVRAGEN.......................................................51
2. UITVOEREN VAN ONTWIKKELINGSASSESSMENT (KIND)............................................................................................................52
3. OPSTELLEN EN DELEN VAN PD CASE EN FOCUS FORMULATION (OUDERS, KIND)..........................................................................53
HOOFDSTUK 8: VERLIESERVARINGEN IN PSYCHODYNAMISCH PERSPECTIEF............................................................56
INLEIDING EN CONCEPTEN............................................................................................................................................56
SEPARATIE, VERLIES EN VERWERKING: EEN PSYCHODYNAMISCH ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF.......................................................57
VERWERKINGSMOGELIJKHEDEN IN PSYCHODYNAMISCH PERSPECTIEF.......................................................................................61
EXAMENVRAAG.................................................................................................................................................................. 63
HOOFDSTUK 9: VIER THEMA’S IN DE HULPVERLENING BIJ COMPLEX TRAUMA........................................................64
INLEIDING................................................................................................................................................................64
BIJZONDERE KINDEREN, BIJZONDERE ZORG...............................................................................................................................65
VIER DOMEINEN VAN ONTWIKKELING..............................................................................................................................66
REGULATIECAPACITEITEN......................................................................................................................................................66
RELATIONELE CAPACITEITEN..................................................................................................................................................67
1
,IDENTITEITSGEVOEL.............................................................................................................................................................67
NARRATIEVE CAPACITEITEN...................................................................................................................................................68
COMPLEX TRAUMA EN HERSTEL.....................................................................................................................................70
EXAMENVRAAG.................................................................................................................................................................. 70
HOOFDSTUK 10: BOUWSTENEN EN BASISPRINCIPES VAN OUDER-BABY-PSYCHOTHERAPIE ....................................71
BOUWSTENEN...........................................................................................................................................................72
BASISPRINCIPES.........................................................................................................................................................74
BABY EN CONTEXT..............................................................................................................................................................74
HEDEN EN VERLEDEN...........................................................................................................................................................74
INSTRUMENTARIUM....................................................................................................................................................74
LUISTEREN.........................................................................................................................................................................74
OBSERVEREN..................................................................................................................................................................... 74
REFLECTIEF VERBINDEN........................................................................................................................................................75
CONCLUSIE...............................................................................................................................................................76
2
, Hoofdstuk 1: Het kader en de
setting
Inleiding: het concept ‘kader’ gesitueerd en gedefinieerd
- Het kader is geen voldoende voorwaarde, maar zonder kader kan er heel moeilijk een therapeutisch
proces plaatsvinden.
- Elke activiteit heeft een kader. Bv. ook een tennismatch of voetbal.
o Het begint al met het afbakenen met de ruimte waar het zal gebeuren.
o Je komt binnen in de ruimte en voelt dat de activiteit hier gaat gebeuren.
- Definitie: geheel aan afspraken over 4 dimensies
o De tijd: duur, frequentie en verloop van de afspraken
Wekelijks/ meermaals per week/ veertiendaags
Afwisselend ouders en kind samen en ouders apart
Meestal van 50 – 60 minuten
Afgebakend in tijd (korterdurend) of ‘open-ended’ (langerdurend)
o De ruimte: de plaats van afspraak/ opstelling van de zitplaatsen
Bank/ stoel(en)/ spelkamer/ speelmat
Online als specifieke kader
o De regels en afspraken
Omtrent betaling, lichamelijk contact, geschenken
o De werkwijze
Vrije associatie/ vrij spel versus afgesproken focus
Individueel/ groep/ ouder en kind…
Het kader grenst af ten opzichte van wat zich buiten bevindt, en omlijnt de specifieke inhoud.
- Kader vs. setting:
o Setting De plek waar je ruimte is, zal ook een invloed hebben op je kader. Bv. als ze eerst
via een onthaal naar jou moeten komen als het in een ziekenhuis is, dan kan dit het kader
beïnvloeden.
Verwijst soms naar ‘kader’
Ook naar de institutionele context waarbinnen het therapeutische werk
zich afspeelt: privé-praktijk - ambulante setting (CGG) - residentiële
instelling / ziekenhuis…
o De setting is het kader rondom het kader, OF hoe de buitendeur zich verhoudt tot de
binnendeur…
Korte historiek
- Freud wilde af van Hypnose (er werd nog geen gesprekstherapie gedaan).
- Tijdsgeest:
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper selinaswinnen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
