samenvatting van het deel propedeutica KHD van het vak propedeutica KHD en GHD --> zeer handig om de diersoorten apart te hebben om ze goed uit elkaar te kunnen houden.
INLEIDING
Doel van de cursus: methoden beschrijven die dierenartsen gebruiken bij het afnemen van
anamneses en bij het uitvoeren van lichamelijk onderzoek, als bedoeling om het probleem
waarmee de eigenaar komt op een zo efficiënt mogelijke manier te benaderen en uiteindelijk tot
een diagnose te komen.
Een goede anamnese en lichamelijk onderzoek is veel belangrijker dan enkel labo-
onderzoek/cijfer materiaal → je hebt altijd een basis nodig om te weten wat klachten of waardes
precies betekenen.
Schematisch opzet anamnese en het lichamelijk onderzoek
1. eigenaar komt binnen met het zieke dier
2. altijd kijken of het niet gaat om een spoedgeval
3. via het signalement, de algemene indruk en het vraaggesprek met de eigenaar (de
anamnese) ga je het probleem proberen te formuleren
5. maar vaak een algemeen probleem: dier is minder speels, eet minder etc.. → algemeen
onderzoek, na dit algemeen onderzoek zou je als het goed is meer te weten te zijn gekomen en
kan daarna alsnog een gericht onderzoek worden toegepast
METHODEN
Lichamelijk onderzoek door zintuigelijke waarnemingen. Het waarnemingsvermogen kan
vergroot worden doormiddel van instrumenten.
Inspectie: je gaat kijken wat er aan de hand is
- Afwijkende vorm
- Afwijkende beweging
- Kleur die niet hoort (roodheid van de huid bijvoorbeeld)
Palperen: het voelen
- Hard, zacht fluctuerend
- Warm of koud (koude extremiteiten als de perifere circulatie niet goed is bijvoorbeeld)
Luisteren:
- Ausculteren
- Percussie
- Borstkas en abdomen vooral
, 2
INSPECTIE
Je gaat altijd eerst een algemeen beeld proberen te vormen van het dier, dus eerst een
algemene inspectie:
Het dier in het geheel: steeds in een goed verlichte ruimte.
Na de algemene inspectie lokale inspectie: afzonderlijke stukken bekijken
Vaak inspectie gepaard met de klachten:
- Muilinspectie als het dier last heeft van zijn mond/stinkende adem etc.
- Hulpmiddelen zoals pincetten om beharing te spreiden bij een huidonderzoek
- Instrumenten: otoscoop, vaginoscoop, spleetlamp, ofthalmoscoop etc..
PALPEREN
Altijd voorzichtig tasten
- Bij stevig aandrukken: verlies sensorisch gevoel vingertoppen
- Vaak wegdrukken van te onderzoeken structuren bijv in de buik (bij te harde handelingen
ga je de organen niet voelen omdat je ze wegduwd)
- Pijn en hierdoor afweer bij het dier vermijden
- Undulatieproef: palperende hand als detector van lateraal tegen de flank om het al of niet
doorkomen van een heterolateraal opgewerkte trilling waar te nemen dit is voor de
vaststelling van vrij vocht (ascites) in de buikholte (je staat als dierenarts achter de hond
en voelt langs en onder de buik en flanken)
Vaak methoden combineren: zowel inspectie als palpatie tegelijkertijd
Beschrijving doormiddel van inspectie en palpatie:
- Plaats: nauwkeurige lokalisatie
- Grootte: omvang van de verdikking (als het bijvoorbeeld gaat om een knobbel/bobbel)
(begrenzing en oppervlak: begrenzing duidelijk of onduidelijk?)
- Structuur/consistentie, bewegelijkheid en vorm: voelen of het hard/zacht is kan het
bewegen, is het flucturerend en wat is de vorm etc..
- Pijnlijkheid: tumoren zijn zelden pijnlijk op palpatie, ontstekingsreacties zoals abcessen
zijn vaak erg pijnlijk.
- Kleur en temperatuur: ontstekingsprocessen zijn warm en vaak rood.
, 3
PERCUSSIE
= bekloppen
Wordt vaak niet gedaan bij de kleine huisdieren, meer iets voor bij de groote huisdieren
- Bewegingsstelsel: opzoek naar pijnlijkheid
- Akoestische percussie: thorax en abdomen kloppen om te horen naar abnormale
geluiden.
o Percussiehamer
o Indirecte vinger percussie: met de middelvinger ga je kloppen op de middenste
vingerkootje van de andere hand die drukt op bvb de thorax, de druk van deze
hand houd je constant) (klopbeweging vanuit de pols)
▪ Te zware slag: te lange resonantie
▪ Te lichte slag: onvoldoende penetratie in de diepte
o Beperkingen akoestische percussie
▪ Enkel voor oppervlakkige afwijkingen die al ernstig/groot zijn: niet te diep
en kleine afwijkingen ga je niet horen
o Drie hoofdtonen bij romppercussie
▪ Senore percussietoon
• Bij normaal longweefsel: gashoudend weefsel
• Vrij lage sterk resonerende toon
▪ Gedempte percussietoon
• Spier en orgaanweefsel
• Kort afgesneden geluid van lage intensiteit
▪ Tympanische percussietoon
• Bevat meer klank en is hoger dan sonore toon: in kleinere holten
zoals bijvoorbeeld de maag en de darm.
AUSCULTATIE
In het lichaam kunnen we op verschillende plaatsen luisteren naar geluiden
- Weefseltrillingen door de vloeistof → arteriën
- Fluctuatie in gasdruk → longgeluiden
Trillingen:
- Laminaire stroming = normale, gezonde toestand
- Trubulente stroming = afwijkend (vernauwing of knobbels thv de buizen bijv)(geeft een
ruis als geluid)
Voorbeelden:
- Mitralischendocardiosis vaak bij kings charles
- Aortastenose vaak bij dogachtigen
- Asthma bij de kat (piepende geluiden)
- Expiratoire dyspnee → vaak bij kleine honden met trachea collaps
, 4
INSTRUMENTEN
1. percussiehamer
Hamer met rubberen dop en metalen plaatje met vleugels
De hamer moet je balanceren tussen duim en wijsvinger (schommelbeweging)
2. reflexhamer
Reflexhamer volgens tayloir met driehokige rubberen slagblok, weer een zwaar handvat waar
het moet balanceren tussen duim en middelvinger bij de steel.
3. stethoscoop
4. thermometer
Voldoende tijd voor correcte aanwijzing is noodzakelijk (te snel aflezen levert onjuiste waarden
op). Rectaal temperatuur meten, altijd glijmiddel gebruiken.
Controleer altijd thermometer op kleur: zit er faeces aan, bloed, wormen ?
5. bloeddrukmeters
- invasieve bloeddrukmeting kan enkel onder narcose dus wordt niet gedaan
- niet invasieve bloeddrukmeting: riva-rocci principe
met een manchet rond de voorpoot vrij hoog, dan ga je die met een balon opblazen tot dat de
druk boven de systolische druk zit, op dat moment is er geen passage meer mogelijk en stopt de
bloedflow naar het lidmaat, daarna laat je de druk weer langzaam los, wanneer de druk onder de
diastolische druk komt dan heb je terug een volledige doorbloeding.
Hoe dan meten?
cuffs waarin een sensor zit, de sensor gaat de trillingen voelen en dit gaat automatisch. Dit
detectie doormiddel van sensoren in de manchet.
Nadeel sensoren: onderschatting bij hypertense dieren en overschatting bij hypotense dieren.
Tweede techniek: dobbler-effect, wel weer met de cuff die je opblaast tot boven de systolische
druk, dan wordt er een geluidsprobe op de arterie gezet zodra dat de druk in de cuff onder de
systolische druk gaat en de doorbloeding weer op gang komt dan gaan de rbc bewegen en dit
ka gemeten worden via het dobbler-effect.
Bij katten: systolische druk is eerder de gemiddelde arteriele bloeddruk (bij honden niet)
Opletten:
- De cuff mag niet te snel er af anders kan je de bloeddruk niet meten
- Niet de langzaam want dat is onaangenaam voor het dier
- De grootte van de manchet: de omtrek van het lidmaat waar je de bloeddruk gaat meten
ga je meten en dat moet ongeveer 40-60 procent zijn van de manchet.
o Te grootte cuff: onderschatting
o Te klein: overschatting
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Milanugent5. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
