Overig
Begrippenlijst Structuur en Conflict in het globale Zuiden
Begrippenlijst van alle belangrijke termen van het vak.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Les 1; algemene inleidingGlobale Zuiden (Global South) De term ‘globale zuiden’ verwees vroeger naar ‘de derde
wereld’ → dit is een verouderde term.
Het Globale Zuiden is de term die men vandaag (sinds het einde
van de Koude Oorlog) geeft aan het Zuiden, de zogenaamde
ontwikkelingslanden.
→Zuiden slaat op de gedeelde geschiedenis van kolonisatie die
de landen hebben. Ze zijn zo goed als allemaal op een
gegeven moment gekoloniseerd door het Westen.
→Globaal slaat op de interconnectie tussen verschillende
plaatsen in het Zuiden. Dit is nuttig omdat een aantal
gelijkaardige trends voorkomen die zich goed lenen tot
vergelijking.
Derde Wereld De term werd gebruikt om het Globale Zuiden aan te duiden
gedurende de Koude Oorlog. In deze situatie was het Westen
de eerste wereld, het Oostblok de tweede wereld en het Zuiden
de derde wereld. Deze term is echter een sociale constructie en
impliceert een machtsrelatie.
Eurocentrisme Het gaat uit van onweerlegbare culturele verschillen die het
verloop van de geschiedenis van verschillende volkeren
bepalen. Een Eurocentristische houding wordt gekenmerkt door
het idee dat het Europese model (de liberale democratie) een
universeel model is en dat al wie dit nog niet bereikt heeft
‘onderontwikkeld’ is. Hier is minder aandacht voor de
structurele dynamieken in een wereldsysteem.
Ongelijke ontwikkeling (uneven Ongelijke ontwikkeling betekent niet dat men een lineair beeld
development) van ontwikkeling hanteert. Ongelijke ontwikkeling slaat op de
relatie tussen arm en rijk, sloppenwijk en skyscrapers, het
‘westen’ met de rest van de wereld. Daarbij moet men
opmerken dat ontwikkeling samen hangt met
onderontwikkeling. De 2 kunnen niet los van elkaar worde
gezien en onderontwikkeling kan enkel verklaard worden door
ontwikkeling te verklaren.
Kritisch perspectief Kritisch zijn is een competentie. In een kritisch perspectief
worden machtsrelaties in beeld gebracht en wordt de status
quo in vraag gesteld. Dit is geen ideologisch perspectief. Een
belangrijke notie hier is dat neutrale geschiedschrijving niet
bestaat; zaken worden altijd op een bepaalde manier
voorgesteld en daar zit altijd een reden achter.
Les 2; de geboorde van de wereldsystemen
Zijderoute De handelsroute van China naar Europa. Langs hier werden
porselein, specerijen, maar ook ideeën getransporteerd.
Via Constantinopel won het Christendom in de 4e eeuw aan
belang in Europa, ook dit was dus via de zijderoute. De
producten die via deze zijderoute verhandeld werden waren
erg duur, niet alleen vanwege de grote transportkosten, maar
ook omdat deze handelsroute vooral door Venetië en Genua
geëxporteerd werd.
,Zheng He (1371-1435) Was oorspronkelijk een slaaf & moslim, en bleef
dat ook maar kon zich opwerken tot admiraal.
Hij deed expedities in opdracht van Mingkeizer Yongle.
Mansa Moussa Was koning van het Mali-rijk (13e-14e eeuw). Vele verhalen
gingen de ronde over hem; hij was Moslim en wou naar Mekka
trekken, passeerde onderweg naar Caïro en begon daar met
goud te gooien, op zo’n manier dat de goudprijs de komende 10
jaar in Caïro een inflatie kende.
Europa had deze verhalen vernomen en wou contacten met
hem leggen om handel te drijven.
Bronzen beelden van Benin Beelden uit Benin, Nigeria die gesloten werden door de Britten
en nu tentoongesteld staan in Londen.
Belangrijk hierbij is de discrepantie in de manier waarop
Europeanen nar Afrika kijken in de 14e en de 19e eeuw en hoe
men Afrika gaat beschrijven in de geschiedenis.
→De geschiedenis probeert immers een bepaald narratief vorm
te geven en heeft een sterke machtsfactor.
De beelden werden tentoongesteld in een tijd waar men dacht
dat zwarten geen geschiedenis of civilisatie hadden & zeker niet
in staat waren tot het maken van kunst.
Tenochtitlan Is het huidige New Mexico. Toen de Spanjaarden aankwamen
waren ze diep onder de indruk van de Hygiëne & constructie
van de stad. Ze hadden ook een eigen schrift die vooral
noodzakelijk was om te meten.
→Dit alles spreekt de manier waarop het in de geschiedenis
wordt weergegeven sterk tegen.
Feodalisme Landbouwsamenlevingen zijn in deze fase onder controle van
een aristrocratische klasse. Hier werkt het systeem van Vazal en
leenheer. In deze fase betekent het hebben van politieke macht
ook materiële welvaart (omgekeerde relatie als in het
Mercantilisme dus). In deze fase vinden we ook overal vormen
van proto-kapitalisme.
Mercantilisme Mercantilisme is een economisch systeem waarbij men uitgaat
van een zero sum gam. Dit wil zeggen dat de winst voor de ene,
per definitie verlies voor de andere betekent. Zo betekenden de
gigantische winsten voor de Portugezen en de Spanjaarden
gedurende het hoogtepunt van de mercantilistische economie
een gigantisch verlies voor het Globale Zuiden.
In het Mercantilistisch systeem speelt er vooral concurrentie
tussen staten. De Portugese overheid gaf bvb
monopolierechten aan bedrijven die internationale handel
voerden. Op die manier was er geen binnenlandse concurrentie
maar wel tussen landen. In deze periode komt de burgerij als
klasse op. Goud en zilver zijn hier de motor van globalisering en
er ontstaan ook een geld-economie. Materiële welvaart zorgt in
deze fase voor een politieke macht.
Protokapitalisme Is het primitief kapitalisme. Het komt voor in havens en
markten in steden tijdens het feodale tijdperk.
, Cristóbal Colón (Colombus) De man die per ongeluk Amerika ‘ontdekt’ terwijl hij dacht dat
hij India bereikt had → Indië was een belangrijke leverancier
van belangrijke producten, maar die moesten een hele weg
afleggen naar Europa waardoor de prijs van de goederen steeg.
Hij zocht dus naar een alternatieve route naar India om de
Venetiaanse en Genuese monopolie op het leveren van deze
goederen te doorbreken.
Vasco da Gama Een Portugees die Calicut ‘ontdekte’ in 1498. Vaart via Zuid-
Afrika naar India.
Fernando Magellaan De eerste die de wereld rondreist, van Spanje naar Zuid-
(Portugees) Amerika, naar Zuid-Oost Azië naar Zuid-Afrika & terug naar
Spanje.
Waldseemuller wereldkaart De universele kosmografie volgens de overlevering van
(1507) Ptolemaeus en de reizen van Amergio Vespucci en anderen. De
grootte van Amerika werd nog enorm onderschat.
Verdragen van Tordesillas Dit zijn de verdragen waarin de Spanjaarden en de Portugezen
(1494) en Zaragoza (1529) de wereldbol onder elkaar verdelen. In 1494 wordt Tordesillas
gesloten, terwijl Zaragoza pas in 1529 wordt gesloten → dit is
opvallend, want de lijnen lopen van de Noord pool tot de Zuid
Pool, wat betekent dat het verdrag van Zaragoza nogal zinloos
is zonder Tordesillas. Links van de lijn was het gebied voor
Spanje, rechts ervan voor Portugal. Maar gezien de wereld rond
is, is één lijn uiteraard te weinig; met Zaragoza erbij wordt
Amerika Qpaans en Afrika en het grootste deel van Azië en
Oceanië Portugees.
De andere Europese landen waren uiteraard niet blij met deze
verdragen.
Hernán Cortés Veroverde en vernietigde Tenochtitlan in 1519-1521. Hij ging
daarvoor allianties aan met de lokale bevolkingsgroepen.
Francisco Pizarro Spaanse ontdekkingsreiziger en conquistador. Gebruikmakend
van de verzwakking van het Incarijk door de veroveraars
meegebrachte pokken en de daarmee samenhangende
burgeroorlog, wist hij tot in het hart van het Incarijk te
doordringen en veroverde en vernietigde het Incarijk.
Hij stichtte een nieuwe stad Lima aan de Oostkust; een
hoofdstad aan de kust was voor de van zee komende
Spanjaarden immers handiger als bruggenhoofd dan de in de
bergen gelegen Incahoofdstad Cuzco.
De zilvervloot Term die gebruikt wordt om het verschepen van grote
hoeveelheden zilver van Zuid- en Centraal-Amerika naar Europa
aan te duiden.
Dit zilver werd, zoals het mercantilisme bestaat, gebruikt om
oorlogen en andere expedities te betalen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bertprovoost. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen