Samenvatting
Communicatiewetenschappen Samenvatting (Stijn Joye)
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
het is een samenvatting van de boek en van tijdens de lessen.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 118 pagina's
Voorbeeld 4 van de 118 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Deel 1: Ontwikkeling van de discipline en de theoretischegrondslagen
Hoofdstuk 2: Prolegomena
1. Communicatiewetenschappen: een academische discipline?
Critici: Triviaal? Geen historisch besef? Geen job? Maar volgens Curran duidt dit op
vooroordelen en onwetendheid. De Mickey-Mouse studie kan w l degelijk informatief zijn. Walt
Disney Company: media-economisch perspectief, gender en klassenverschillen,... De teneur
van zij die vinden dat media- en communicatieonderzoek een containerdiscipline of ‘prestudie’
is die tot een Mickey Mouse-diploma leidt, concentreert zich op de volgende drie punten.
1. De inhoud van de discipline zou weinig waardevol zijn. Communicatiewetenschappen wordt
een gebrek aan theorie en methode verweten.
2. Voorts zouden zogenaamde communicatiewetenschappers zich voor al bezighouden met
het efemere (vergankelijke) en de waan van de dag.
3. Hieruit volgt dat werkgevers niet happig zijn op net afgestudeerde studenten
communicatiewetenschappen.
2. Communicatiewetenschappen: jong veld, moeilijke afbakening
Auteurs plaatsen echter een aantal kanttekeningen bij het idee dat de centrale plaats van
media en communicatie in de moderne samenleving de communicatiewetenschappen als
academische discipline ten goede komt.
1. Ten eerste zijn de kern en de grenzen van de discipline niet duidelijk. ‘media en
communicatie’ lijkt een op het eerste gezicht duidelijk antwoord op wat die kern is. Maar bij
nader inzien, kan je deze termen een ruimen invulling geven.
2. Ten tweede kenmerkt ‘de’ discipline zich door een enorm diversiteit en heterogeniteit.
3. Communicatiewetenschappen nemen bijgevolg eerder een plaats in tussen
interdisciplinaire wetenschap en een relatief welomlijnde discipline. Heterogeniteit, diversiteit,
fragmentatie? → interdisciplinaire wetenschap. Discipline an sich?
3. Rode draden
3.1. Kennismaking in vogelvlucht De eerste rode draad is een overzicht van de oorsprong en
de ontwikkeling van de communicatiewetenschappelijke discipline. Na WOII
geïnstutionaliseerd.
3.2. Klemtoon op mediacommunicatie Waarschuwing voor mediacentrische of technologisch
determinism geloof dat technologische veranderingen een eigen logica volgen, onafhankelijk
van menselijke wil. Het is de kracht voor sociale verandering.
3.3. Multidisciplinariteit Media en communicatie zijn onlosmakelijk verbonden met andere
maatschappelijke processen, actoren, instellingen of gebeurtenissen. Gemediee steeds op in
een complex van op elkaar inwerkende historische, sociale, politieke, psychologische,
culturele economische, technologische, juridische processen
,3.4. Belang van historische en maatschappelijke context Wat in media aan bod komt of over
media en communicatie gezegd en geschreven wordt is vaak niet waardevrij.
3.5. Wetenschappelijke en kritische benadering Het is bijzonder moeilijk volledig waardevrij
over media te spreken of onderzoek te doen.
Paradigmatische strijd en theoretische diversiteit in de
communicatiewetenschappen
Het multidisciplinaire karkater van de communicatiewetenschappen als wetenschappelijke
discipline maakt duidelijk dat media en communicatie vanuit verschillende perspectieven
bekeken worden.
Het paradigmabegrip
Paradigma en paradigmawissel
De term ‘paradigma’ wort zeer sterk met het werk van wetenschapsfilosoof Thomas S.
Kuhn geassocieerd. Hij poneert het idee dat wetenschap niet geleidelijk evolueert of
stap voor stap nieuwe kennis gegenereerd wordt, maar door middel van
paradigmawissels (paradigm shift) ontwikkelt. Kuhn zegt ook dat er een structuur is in
de wetenschappelijke revoluties:
1. Normale wetenschap: een paradigma is een samenhangend stelsel van
modellen en theorieën dat een kader biedt waarin de werkelijkheid geanalyseerd
wordt.
2. Puzzle-solving: Het is bovendien een in de onderzoeksgemeenschap min of
meer universeel gedeeld model dat richting geeft aan het wetenschappelijk
onderzoek of puzzle-solving.
3. Paradigma: onderzoekers die opereren binnen een welbepaald paradigma zijn
het grotendeels eens over welke vragen essentieel zijn, hoe deze vragen
aangepakt moeten worden, hoe de resultaten geïnterpreteerd zouden moeten
worden. De onderzoeksgemeenschap deelt bovendien niet alleen een
onderzoeksagenda, methodologisch apparaat of theoretische achtergrond, maar
is verbonden door dieperliggende fundamentele assumpties en een
richtinggevende wereldbeschouwing.
4. Anomalie: wetenschappelijk onderzoek zal echter op een gegeven moment
waarnemingen en resultaten aan het licht brengen die niet goed passen binnen
het heersende paradigma. De resultaten spreken bv de theoretische kaders en
, verwachtingen tegen of de methoden zijn onvoldoende geschikt om de
onderzoeksvragen empirische te verifiëren. Eerst zal gepoogd worden om die
anomalieën op te lossen binnen het heersende denk- en onderzoekskamer.
5. Crisis: maar wanneer dergelijke anomalieën zo courant worden dat de
onderzoeksgemeenschap ze niet zomaar naast zich neer kan leggen, verzeilt het
heersende paradigma in een crisis.
6. Revolutie: in die crisisperiode van buitengewone wetenschap zullen verschillende
zienswijzen met elkaar in conflict komen. Wetenschappelijke discussies en debatten
over de fundamentele assumpties groeien totdat een nieuw paradigma, en dus
andere wereldbeschouwing of bril de overhand neemt en het voorgaande
paradigma vervangt. Er treedt m.a.w. een incommensurabiliteit van paradigma’s op
waarbij het ene paradigma het andere vervangt. Paradigma’s kunnen volgens
Kuhn niet naast elkaar bestaan. Na deze revolutionaire paradigmawissel treedt er
opnieuw een periode van normale wetenschap en puzzle-solving aan, weliswaar
binnen het kader van het nieuwe paradigma.
Paradigma’s in de sociale wetenschappen
In sociaalwetenschappelijk domeinen refereren paradigma’s aan de achterliggende en
richtinggevende wereldbeschouwing van bepaalde onderzoeksgemeenschap. Kunnen
wel naast elkaar bestaan, hoewel er vaak wel een dominant paradigma is. Er is geen
lineaire of logische vooruitgang, maar door conflict en slingerbewegingen progressie en
regressie vertonen. Evolutie ipv revolutie.
Paradigma’s in de communicatiewetenschappen (zie ook hfst 5,6 en 7)
Het dominante mainstreamparadigma
In de communicatiewetenschappen zijn er minstens twee belangrijke paradigma’s:
1. Dominante paradigma/ mainstreamparadigma (na WOII in Noord-Amerika):
Institutionalisering, hier gebeurde ook de ontwikkeling van media tot massamedia.
Beheerst nog steeds op mondiaal niveau de communicatiewetenschappen.
2. Mens- en maatschappijbeeld is liberaal-pluralistisch (vrijheid, democratie zijn
belangrijk). Pers/ media is er de vierde macht. Vrijheid van individuen moet de norm
zijn en de belangvertegenwoordiging van allen in de samenleving gebeurt via een
democratisch verkozen parlement en regering die gecontroleerd worden door de
rechterlijke macht.
, Kritieken en het alternatieve kritische paradigma
Naast het dominante paradigma, is er het alternatieve kritische paradigma. Dat vertrekt
vanuit een aantal kritiek op het dominante paradigma.
Kritiek op mainstreamparadigma: Communicatieproces wordt te simplistisch
voorgesteld. Communicatie als een vrijwel automatisch of mechanisch eenrichtingsverkeer
dat bepaalde effecten zal voortbrengen zal in andere denkstromingen geregeld ter
discussie gesteld worden. Ook sluit het de ogen voor structurele machtsonevenwichten.
Het is veeleer een ideologie dan een wetenschap, gericht op het in stand houden van
bestaande machtscentra en elite.
Kritische paradigma verwerpt het liberaal-pluralistische model en vertrekt vanuit een ander
mens- en maatschappijbeeld.
Het model dat beschrijft hoe de samenleving zou werken in het mainstreamparadigma is
zowel niet correct als gevaarlijk: het sluit de ogen voor structurele
machtsonevenwichten, verschraling van opinies in plaats van pluralisme en permanente
uitbuiting van sociaal zwakkere groepen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sibelyucel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,74. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen