OUDHEID
KENNIS ARCHITECTUUR VAN DE OUHEID, WAT KUNNEN WE WETEN?
• Ruïnes
• Fragmenten uit marmer (duurzamer materiaal dan de rest, meest bewaard)
• Materiaalgebruik: terracotta, baksteen, marmer, glas, hout
• Vaak over reconstructies
• Wordt immens veel onderzoek over gdn
• Maar 10 boeken over: ten books on architecture, Vitruvius
• Niet enkel tempels
DORISCH
• Geen of simpel/ eenvoudig kapiteel
• Grotere zuil
• Geen basis
• Naar boven toe versmalt (visueel aangenaam + lasten beter verdelen)
• Gecannuleerde (groeven in zuil)
• Marmerblokken aan elkaar (geen 1 geheel/ element)
• Symmetrisch
• Staan vooral bij tempels voor mannelijke goden
IONISCH
• Voluutvormig (spiraal of krul) kapiteel
• slanker
• basis/ sokkel aanwezig
• vooral bij tempels voor vrouwelijke goden
CORINTISCH
• acanthus bladeren kapiteel
• meest geornamenteerd
• hoge zuilbasis
• vooral bij tempels voor jonge meiden goden
,HOOFDGESTEL PORTIEK (PORTICO)
A. zuil
B. Hals
Kapiteel
C. <Dekplaat
D. Architectraaf
E. Fries (met trigliefen en metopen)
F. Kroonlijst
G. Timpaan
H. Fronton
• Stene constructie voorafgegaan door hout constructie
RUIMTEWERKING EN GRONDPLAN
• Portieken
• Zuilen
• Zuilenrijen/ galerijen
• Grondplan :-vierkant, cirkel- / rechthoekvormig (geometrische vormen)
-simpele
-zuilen zijn de basis (uitwendig en inwendig)
-gulde snede
• Basisfuncties: -schatkamer= bewaring giften, alleen toegang v priester (soort élite)
-cella= plaats voor verering v goden (aan publieke zijde v tempel) geen doorgang tussen beide
TYPOLOGIE
• Tempels
• Viaducten /aquaducten
• Basilica (te vergelijken met hedendaagse hallen, die verschillende functies had)
• Amfitheater
TEMPEL
• Basis grondplan varieert (nog steeds simpel en geometrisch)
• Kleinere tempels
• Centraalbouw (cirkelvormig grondplan)
VOORBEELD: ERECHTEION
• Meer variatie op grondplan: - dubbele cella
-toegang tot bibliotheek
-tribunen als uitkijkpost bij oorlog
• Kariatiden: -zuilen in vorm v vrouwenlichaam
-wachten op hun mannen/ zonen die vechten in
oorlog
-mannen /zonen vermoord als straf (overgelopen)
-vrouwen eeuwig durende verdriet /dragen last vd geschiedenis
-nu replica’s (te zure lucht + te veel schade door toerisme)
,STRUCTUUR
• Water- en winddicht
• Tongewelf: -meest eenvoudige
-halfrond dwarsprofiel
-robuuste en zware architectuur → om tongewelf te kunnen dragen
- dikke muren =>kleine raamopeningen
-veel toepassingen (rondbogen achter elkaar)
• Rondbogen: -opgevangen door zware pijlers (om krachten op te vangen)
• Kruisgewelf: - opgebouwd uit 2 tongewelven (loodrecht op elkaar)
• Koepel
• Militaire architectuur: -stadspoorten
-stadsomwallingen
MATERIALITEIT
Naar boven toe lichter materiaal/ goedkoper materiaal gebruiken
• Paramensteen (façade steen) = duurdere steen voor afwerking
• Romeins beton = hydraulische (bindmiddel dat op basis v water dat na uitdroging verhard) mortel met mix v steenachtige
• Kalksteen
• Tufsteen = vulkanisch materiaal
• Baksteen
• Travertijn (heel fragiel)
• Pumice = puinsteen
STEDELIJKE CONTEXT
DE STAD ALS BASCHAVINGSIDEAAL
• Eeuwenlang nomade gemeenschap
• Grieks-Romeinse wereld : stad =organisator vd ruimte →sterke verstedelijking v ruimte en maatschappij
→tegelijkertijd sterk gebaseerd op rurale/ plattelandse waarde
• Periodes in verstedelijking: -opkomst →proto-urbanisatie
→wordingsproces
→9de E- 6de E VC
-groei en confirmatie →dominant cultureel fenomeen
→6de E- 3de E VC
-hoogte punt →stad als sleutel tot beschaving
→3de E VC– 3de E
-verval en adaptie →christianiseringsproces
→3de E- 7de E
MORFOLOGISCH ONTSTAAN
• Synoikisme: -organische groei
-urbanisatie →samengroei v dorpen tot 1 vormig bestuur
-belangrijke steden →Rome (7dorpen)
→Athene (Acropolis hoogste punt, vanaf 6de E voor religieuze feesten)
• Apoikia: -kolonisatie en stadsstichting
-rationele stadsopbouw →dambardpatroon
→afscheiding necropolen (begraafplaatsen naast de stad)
→ruimte voor publieke functies
-kan door bv oorlogsschade (weer v 0 beginnen)
-belangrijke steden→ Griekse en Etruskische stichtingssteden
→Marzabotto (Italië)
, RUIMTELIJKE EVOLUTIE: KENMERKEN V MONUMENTALISERINGSPROCESSEN
• Geleidelijke hiërarcherisering stratenpatroon (hoofd- en zijstraten)
• Scheiding stad en platteland
• Verdichting vh woningareaal rond centrum (dichter naar h centrum willen wonen)
• Creatie publieke ruimte: -waterbeheersing
-scheiding private ruimte verloopt heel geleidelijk
-tweedeligheid publieke ruimte →politieke ruimte (agora/ forum: poli, eco, sociaal)
→sacraliteit v hoogtes (acropolis, capitool)
• Nadenken hoe de ruimte te delen religieus vs politiek
• Vb.: Acropolis te Athene (2de fase) →stedelijke sacrale ruimte
→monumentaliteiten en prestige neemt toe -bouwwoede na 480 VC (overwinning op
Perzen)
-Parthenon als stadstempel
-stedelijke ceremonies
-theatergebouw (voor soc, cultu ,pol)
-kleinere monumenten voor individueel
prestige
-religieuze gebouwen = hoger gelegen
-gerechtsgebouwen, soc, cult = lager
gelegen
• Agora, openbare ruimte ‘gedemocratiseerd’: -oprichting v →stoa’s = zuilengalerij (west- en zuidkant)
Publiek: markt en bestuur
Privaat
Onderwijs
→politieke gebouwen
Bouleuterion (raadhuis), rechtbank
VOORBEELD PRIËNE: ELEMENTEN VE KLASSIEKE STAD
• Kleine stad in keien-Aziën: -systematische ontwikkeling vanaf 800 VC, Apoikia)
-ca 4000 inwoners
-enorme ommuurde opp
• Volledige stedelijke infrastructuur
• Democratisch zelfbestuur
• Dubbele structuur: -laagstad →rasterpatroon
→agora door stoa’s afgezoomd
→multifunctioneel
→vierkant raadshuis (capaciteit 640)
→tempels bij agora structuur nogsteeds te zien in onze stad
→monumentaliteit (gymnasium, stadion, theater)
-hoogstad→ heuvel binnen omwalling
→acropolis (enkel militair)
→nauwelijks bebouwd
WOONHUIZEN IN EEN KLASSIEKE GRIEKSE STAD
• Athene: -bescheiden huizen
-onregelmatig
-binnenplaats, gesloten naar straat
-geen waterleiding →cisternes (regenputten)
→openbare fonteinen
• Priëne: -grotere opp verschil in opp (in stad: grond = duur)
-binnenplaats uitgebreid met volwaardige zuilengalerij organisch groei vs rationele planning
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ericavrijders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
