9. Chromosomen, de celcyclus en celdeling
9.1. Systemen van celreproductie
- 1-celligen → celdeling voor reproductie; meercelligen → celdeling voor groei &
herstel
- 4 voorwaarden tot deling:
1) signaal tot reproductie (intracellulair of extracellulair)
2) replicatie v DNA & andere vitale componenten zodat cellen identiek zijn
3) DNA exact verdelen dr segregatie
4) cellen fysisch scheiden dr cytokinese
9.1.1. Prokaryoten delen door fissie
- celdeling → reproductie v organisme →→ groeien, repliceren & delen → fissie
- reproductieve signalen → snelheid v reproductie = antwoord op omgeving
→ E. coli = delingsmachine → 37°C = 40 minuten om te delen → soms 20
min
(gunstige omst)
→ B. subtilis stopt deling zonder voedsel
→ externe factoren
- replicatie van DNA → chromosoom = DNA met gen. informatie → delen = eerst
repliceren
→ meeste 1-celligen → 1 chromosoom met eiwitten → E. coli: circulair
chromosoom
→ 1.6 mm → zeer sterk condenseren bij bacterie om te kunnen passen →
dr +
geladen eiwitten op bacterie die binden op - geladen DNA-ruggengraat
→ 2 belangrijke gebieden voor cellulaire reproductie → begin- (ori) en
eindplek (ter)
→ DNA w getrokken dr eiwitcomplex (replicosoom) → DNA-afh. DNA
polymerase
→ cel groeit tijdens replicatie & zorgt voor scheiding v DNA over 2 cellen
- seggregatie v DNA → ori is vastgehecht aan membraan → 2 nieuwe ori
seggregeren terwijl
nieuwe chromosomen w gevormd → bacterie groeit terwijl nieuw
plasmamembraan vormt
- cytokinesis → scheiden v cellen na replicatie → eerst instulping op plek waar
membr komt
en dan insnoering dr ring → vezels (zoals microtubules) vormen ring → nieuwe
membraan
9.1.2. Eukaryote cellen delen door mitose of meiose
- eukaryoten uit 1 cel → zygote dr fusie v 2 gameten van ouders (spermacel &
eicel) met
genetisch materiaal v ouders → set chromosomen van vader & set v moeder
- vorming v multicellulair org = ontwikkeling → cellulaire vermenigvuldiging &
differentiatie
→ veel cellen met verschillende functies bij adult → 260 celtypes dr
1
, differentiatie
- zelfde voorwaarden (signalen, replicatie, segregatie & cytokinesis)
→ delen n constant maar terminaal gedifferentieerde cellen delen n meer
& adult
heeft vaststaande grootte → signalen v celdelng hangen n af v
omgeving v 1 cel
maar heel organisme
→ veel chromosomen dus replicatie & segregatie = ingewikkelder
→ afgescheiden nucleus → moet 2 nuclei worden → cytokinesis is
complexer
→ cytokinesis is anders bij planten en dieren
- verschillen tssn prokarya en eukarya → nieuwgevormde chromosomen blijven
zusterchromatiden & mitose w gebruikt om te scheiden
- 3 stappen voor vermenigvuldiging: replicatie v DNA in nucleus, nucleaire deling
(verpakking & segregatie in 2 nuclei) & cytokinesis
- meiose bij geslachtelijke kiemcellen die gameten vormen → reproductie
→ bij mitose identieke cellen, bij meiose niet → genetische diversiteit dr
herschikken
v genetisch materiaal → nieuwe recombinaties in genen → sexuele
levenscycli
9.2. De interfase en de controle van de celdeling
9.2.1. De fasen van de celcyclus
- tssn 2 delingen → interfase → meestal celcyclus met 2 fases: interfase & mitose
- meerdere celcycli → bron v nieuwe cellen → meestal in weefsels interfase
→ klein deel bevindt zich in mitose
- 3 fasen in interfase: G1, S en G2 → replicatie tijdens S (synthese) en G1 = gap1,
periode
tssn mitose & replicatie, andere gap tssn replicatie & nieuwe mitose
(mitose+cytokinese=M)
- einde v S → chromosoom omgezet nr 2 chromatiden die w samengehouden en
wachten
op deling (Mit/Mei)
- tijdens G-fases ook belangrijke processen → lengte v G kan variëren
→ blastomeren slaan G1 over & sommige blijven in G1 hangen (rust = G0
→
signalen nodig om eruit te komen)
- G1 gekenmerkt dr voorbereiding op S → enkelvoudige chromosomen → G1/S
overgang
- G2 voorbereiding op mitose → MTOC (microtubuli organiserende centra) →
microtubuli die
chromatiden hechten en naar polen begeleiden → replicatie dus elk
chromosoom uit 2
identieke zusterchromatiden → 4 kopieën → tetraploïd
9.2.2. Cyclines en andere eiwitten signaleren de gebeurtenissen in de celcyclus
- transities v fasen hangen af v cycline-afhankelijke kinase (Cdk) → transfer v P i nr
molecule
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FarmaseutBiochemist. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.