Inhoudstafel:
De kwalificatie als een bestuur
De gevolgen van de kwalificatie ‘bestuur’
De organisatie van het bestuur
De interne werking van een bestuur
De externe werking van een bestuur
De grondrechten en hun verband met een bestuur
Gastles ‘Overheidsopdrachten’
Examen:
Mondeling examen, 4 vragen (1 uur voorbereidingstijd)
- Casus in verband met de mensenrechten!
- Mogelijke theorievragen:
o Combinatie van rechtsfiguren
o Een verbandvraag
o De vraag ‘is dit een administratieve overheid of niet?’
Kandidaat, inschrijver of ondernemer is alle drie verschillend (dus niet verwarren op het
examen)
1
, 1. DE KWALIFICATIE
ALS EEN BESTUUR
Administratief recht/bestuursrecht: omvat het geheel van de geschreven en
ongeschreven rechtsregels met betrekking tot de werking van het bestuur.
wijst enerzijds op de activiteit of op een functie (het besturen)
wijst anderzijds op het geheel van instellingen die instaan voor het bestuur
(bestuursorganen)
Dat slaat dus op 2 zaken:
- Het is een orgaan
bv. de NMBS bestuurt, de Lijn, onderwijsinstellingen, het gemeentehuis
- Het slaat ook op het handelen, beleid voeren
bv. nieuwe afstudeerrichting, beleidskeuze gasplafond om energiefactuur van burgers
tegen te houden, een mondmasker van corona
Een bestuurder is ook een beleidsvoerder
Wat valt er te begrijpen onder een bestuur?
- Is het een overheidsinstelling?
- Art. 14,§1, 1° van de RvS-wetten van 12 januari 1973 verwijst naar het begrip
‘administratieve overheden’
- Art. 1 van de wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motivering van de
bestuurshandelingen verwijst ook naar ‘administratieve overheden’
- Art. 3, 1° Vlaams Decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van
bestuur verwijst naar de term ‘bestuursinstantie’
- Art. 2,1° van het Vlaamse Decreet van 23 juni 2003 houdende de wijziging van het
decreet van 7 juli 1998 houdende instelling van de Vlaamse ombudsdienst verwijst
eveneens naar het begrip ‘bestuursinstantie’
Wat is dus een bestuur?
- kijken naar regelgeving
bv. RvS wetten art. 14: bepaalt welke zaken er voor de RvS komen
bv. akten en reglementen
Voorbeelden van akte en reglementen:
MB’s en KB’s (uitvoerende normen)
bv. met covid operationeel wezen binnen gewesten
bv. buitenlandse zaken voor vaccins
bv. MB op individuele bevoegdheid
bv. Ben Weyts stelt voor dat zomervakantie nog maar 6 weken zal duren ipv 8→
ministerieel besluit
Beslissingen van provincieraad (ook uitvoerende normen)
bv. voor openbare domein-gebouwen beslist de overheid op hoeveel graden zij de
verwarming max. mogen zetten
bv kerstverlichting die er niet is: gemeente beslist dat dit er nog niet mag komen
2
,Hiërarchie der normen:
1. Grondwetsconform internationaal recht met rechtstreekse werking
2. Grondwet
3. Bijzondere wetten / bijzondere decreten
4. Wetten – decreten – ordonnanties – internationaal recht zonder rechtstreekse
werking
5. Ordonnanties inzake ruimtelijke ordening, vervoer, infrastructuur en stedenbouw
6. KB / besluit gemeenschaps- en gewestregering / omzendbrieven
7. MB / besluit individueel lid gemeenschaps- en gewestregering / omzendbrieven
8. Reglementen van de provincieraad
9. Besluiten van de bestendige deputatie
10. Reglementen van de gemeenteraad
11. Besluiten van het college van burgemeester en schepenen
vetgedrukt: uitvoerende normen
Omzendbrieven:
= legt de interpretatie van een wet uit
houden altijd verband met normen
Interpretatieve
Verordenende: eentje die rechten creëert
Minister mag geen wetten maken
bv. creëren van een strafsanctie die niet in de wet staat (= NIET GELDIG en kan je
vernietigen voor de RvS)
Discretionaire: minister legt hierin uit hoe hij zijn beleid gaat voeren
bv. hoe gaat hij de vaccinaties aanpakken?
Een bestuur lijkt dus op het eerste gezicht alleen te verwijzen naar de uitvoerende macht (de
verwijzing in de regelgeving naar begrippen zoals onder meer “administratieve overheid”,
“bestuursinstantie” en “Raad van State” lijken allemaal naar de uitvoerende macht te
verwijzen). Toch is het ruimer dan dit.
Ter herinnering: de Raad van State is de waakhond van de uitvoerende macht!
Objectief contentieux: vernietiging van eenzijdige administratieve
rechtshandelingen binnen de 60 dagen na publicatie in het BS (erga omnes)
Subjectief contentieux: buiten toepassing laten van algemene, provinciale en
plaatselijke besluiten en verordeningen die in strijd zijn met de wet door de gewone
rechter op grond van art. 159 GW (inter partes)
De uitvoerende macht heeft een belangrijke rol bij het uitvoeren van wetten (art. 108 GW /
art. 20 BWHI)
ruim interpreteren: zij mogen uit de wet en uit haar beweegredenen alle gevolgen
afleiden die er op een natuurlijke wijze uit voortvloeien en die ermee in overeenstemming
kunnen zijn (Cass. 18 november 1924)
Verplicht wetten uit te voeren in een redelijke termijn (samenwerking tussen
wetgevende macht en uitvoerende macht)
KB en MB moet in overeenstemming zijn met de wetten (hiërarchie der normen)
Beperking: zij mogen wetten niet opheffen, wijzigen, aanvullen, uitbreiden of
beperken. Tevens mag hij wetten niet schorsen noch vrijstelling van hun uitvoering
verlenen.
Er is een uitzondering waar een minister (uitvoerende macht ) wél een wet mag
maken of wijzigen (wetgevende macht)
bij bijzondere machtiging (art. 105 GW / art. 69 en 78 BWHI)
3
, Bijzondere machten:
Koning kan onder bepaalde voorwaarden regelgevende bevoegdheden krijgen van
het parlement (vroeger zeldzaam, vandaag meer en meer de norm)
bv. hervorming NMBS en covid-maatregelen
vooral van belang bij de bekrachtiging van de bijzondere machtenbesluiten. Dit
bepaalt of zij onder toezicht van de RvS of van het GwH vallen.
Het Grondwettelijk Hof controleert de wetgevende macht:
Objectief contentieux: vernietiging van wetten, decreten en ordonnanties
binnen de 6 maanden na de publicatie in het BS (erga omnes)
Subjectief contentieux: antwoorden op een prejudiciële vraag en
desgevallend buiten toepassing laten van de strijdige wetgevende norm (inter
partes)
Residuaire bevoegdheden Voorbehouden bevoegdheden
Uitzonderlijke omstandigheden Uitzonderlijke omstandigheden
Duidelijk en nauwkeurig omschreven Duidelijk en nauwkeurig omschreven
bevoegdheid bevoegdheid
Beperkte duurtijd Beperkte duurtijd
Bekrachtiging door de wetgever in Bekrachtiging door de wetgever in
redelijke termijn: optioneel redelijke termijn: verplicht
Respect hogere rechtsnormen Respect hogere rechtsnormen
Verplichte collegialiteit ministerraad Verplichte collegialiteit ministerraad
Als je een KB van bijzondere machten bekrachtigt, dan wordt dat een wet
Als je een wet vernietigt, dan wordt die uit de rechtsorde gehaald
Als je een casus met bijzondere macht krijgt op examen: alert zijn of er een bekrachtiging
heeft plaatsgevonden (ook de contentieux goed kennen op examen)
- Voorbehouden bevoegdheid met bekrachtiging: GwH ( = prima)
geen bekrachtiging: ofwel RvS, ofwel is het al verdwenen uit de rechtsorde
- Residuaire bevoegdheid met bekrachtiging: GwH?
geen bekrachtiging: RvS?
De administratieve overheid
Wat is dit? = niet echt ingevuld in de wet, maar wel positieve en negatieve criteria
Om de kwalificatie van administratieve overheid te verwerven, zijn er enkele
NEGATIEVE CRITERIA voorhanden (art. 14, §1, 2° RvS-wetten)
- Voor wat betreft de wetgevende macht (incl. ombudsmannen):
= géén administratieve overheid, UITGEZONDERD
- overheidsopdrachten
- personeelsaangelegenheden
- de aanwerving, aanwijzing en benoeming in een openbaar ambt
- tuchtsancties
- Voor rechterlijke macht (incl. Het Rekenhof, Grondwettelijk Hof, Raad van
State, administratieve rechtscolleges en de Hoge Raad voor de Justitie)
= géén administratieve overheid, UITGEZONDERD
- overheidsopdrachten
4
