Schizofreniespectrumstoornissen
, middel-gerelateerde en
verslavingsstoornissen
Schizofreniespectrumstoornissen
Spectrum/continuüm waarbij psychotische symptomen kunnen variëren in ernst, aantal en
duur.
Op een schaal van normaal functioneren tot ernstig psychotisch
Let op: individuele verschillen!
Psychose-symptomen
Positieve symptomen= buitensporig normaal functioneren
Wanen
Hallucinaties
Gedesoriënteerd spreken/denken
Abnormaal gedrag/motoriek (ernstig gedesoriënteerd of katatoon gedrag)
Negatieve symptomen= vermindering van normaal functioneren
Bv terugtrekken uit sociale interacties
Wanen
Op niveau van denken
Kenmerken:
1. Ongewoon vaste maar foutieve overtuigingen
2. Waan is inhoudelijk onmogelijk
3. Gewoonlijk een misinterpretatie/transformatie van perceptie van de werkelijkheid
4. Geloof in waan wordt niet aangetast, zelfs bij tegenbewijzen.
Moeilijk te definiëren
Kenmerken kunnen aanwezig zijn, maar is geen voorwaarde, afhankelijk van aantal
aanwezige karakteristieken
IDEE DAT JE GEDACHTEN ONDER CONTROLE GEHOUDEN WORDENStorend voor persoon
zelf en omgeving.
Bv. achtervolgingswaan, maar kan ook bizar zijn zoals dat bv je organen verwisseld zijn met
iemand anders…
Soort wanen:
Achtervolging: samenspanning/complot tegen je
Grootheid: je hebt groot talent/inzicht… dat niet bekend is
Controlewaan: je gedachten/gedrag zijn onder de controle van iets/iemand anders
Betrekkingswaan: externe situaties hebben betrekking op het individu: bv.
radioboodschap is speciaal voor jou
Somatische wanen: lichamelijke sensorische functies
(O.a. nihilistische wanen): wereld/deel van zichzelf bestaat niet meer, grote
catastrofe gaat gebeuren
Erotomane wanen: idee dat iemand verliefd is op je
Jaloezie: voortdurend denken dat je geliefde je ontrouw is
, Gedachtenuitzendingswaan: iemand kan lezen wat ik denk
Gedachteninzending: iemand kan gedachten inplanten in mijn hersenen
Primaire waan: niet terug te voeren naar andere ervaringen
Secundaire waan: reactie op andere ervaringen (bv. eerst hallucinaties, daarna denken dat er
iemand achter je aan zit)
Bizarre waan: bv “ik heb een kerncentrale in mijn buik”
Niet-bizarre waan: bv “ik word achtervolgd” (zou in principe wel kunnen)
Hallucinaties
op niveau van waarnemingen
Afwijkende zintuiglijke ervaringen (sensorische modaliteiten): auditief, olfactorisch,
smaak, tactiel, bv. huid staat in brand
‘Stemmen horen’ meest voorkomende vorm (70%): ze worden niet gezien als eigen
gedachten (itt OCD), als de stemmen echt een opdracht geven is het ernstig, maar
wel uitzonderlijk.
Visuele hallucinaties
Reality monitoring deficit: wat is de bron van de waarneming? Moeilijk onderscheid
tussen echt of niet echt
Self monitoring deficit: moeilijk onderscheid tussen eigen ideeën en gedachten en die
van anderen.
Onderzoek van Brebion et al (2000): herinneren van woorden bedacht door de
participant of de onderzoeker.
1) Meer vals positieven (door onderzoeker als niet was)
2) Zelf gegenereerde woorden bedacht door onderzoeker
3) Meer dat gesproken woorden werden voorgesteld als beelden
bron moeilijk te onderscheiden
Gedesorganiseerd denken/spreken
Ontsporing (losse associatie): antwoord op een vraag begint normaal, maar
ontspoord daarna (inhoudelijk niveau)
Tangentieel denken: antwoord op een vraag is al direct onsamenhangend
Incoherentie/wortsalat (zeldzaam): grammaticale structuur weg (niveau zinsbouw)
Onlogisch denken: weten waarover, maar zin slaat nergens op
Neologismen (zeldzaam): zelf bedenken van woorden
Clanging (zeldzaam): nabootsen van klanken (roos-doos-boos)
Voorbeelden zie ppt dia’s 19-23
Abnormaal gedrag/motoriek
Ernstig gedesorganiseerd of katatoon gedrag
Kinderlijk en ‘onnozel’ gedrag
Ongepast gedrag (ongepast t.o.v. bepaalde context)
Onvoorspelbaarheid en agitatie (roepen op straat)
Katatoon gedrag
o Verminderde reactiviteit op de omgeving, rigiditeit en immobiliteit
o Wasachtige buigzaamheid (kan zo blijven staan), stupor (onbeweeglijk),
echolalie (letterlijk nazeggen), echopraxie (bewegingen letterlijk nadoen),
mutisme (bijna niks/niks meer zeggen), bizarre houding (bv liggen met nek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gabrielle10. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
