Samenvatting
Samenvatting sociale psychologie
- Instelling
- Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
Samenvatting van H1 tot en met H8 van de syllabus van Stijn Meuleman
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 40 pagina's
Voorbeeld 4 van de 40 pagina's
In winkelwagenVoorbeeld van de inhoud
InhoudsopgaveH1: Wat is sociale psychologie?..........................................................................................................2
H2: Hulpverlenend gedrag..................................................................................................................4
H3: Agressie........................................................................................................................................8
H4: Macht en onmacht.....................................................................................................................15
H5: Sociale cognitie en sociale perceptie..........................................................................................20
H6: Zelfcognitie en zelfperceptie......................................................................................................23
H7: Attitudeleer................................................................................................................................25
H8: Het individu versus de groep......................................................................................................37
Begrippen.........................................................................................................................................39
,H1: Wat is sociale psychologie?
Sociale psychologie wil antwoord krijgen op de vraag hoe individuen reageren in sociale
situaties welke invloed heeft de aanwezigheid van anderen op het gedrag van een
individu? Je wordt beïnvloedt door anderen omdat we kuddedieren zijn en we anderen
nodig hebben.
- Materiaal object van de sociale psychologie: de manier waarop het gedrag van
mensen beïnvloedt wordt door het gedrag van andere mensen. Dit is ruim, zowel
bewuste beïnvloeding zoals agressief gedrag als subtiele en onbewuste
beïnvloeding.
- Formeel object van de sociale psychologie: proberen wetmatigheden te ontdekken
in de manier waarop mensen met elkaar omgaan en door elkaar beïnvloed worden
/ onderzoeken naar de manier waarop/werkwijze
Algemene psychologie en sociologie
Gedrag behoort bij sociale psychologie maar ook bij algemene psychologie.
- Algemeen: gedrag dat een individu toont in normale omstandigheden
- Sociaal: gedrag dat er niet of anders was geweest als er geen of minder invloed
van anderen was geweest
De algemene psychologie zal de mens als te geïsoleerd beschouwen dus zonder
rekening te houden met diens sociale context.
Ook de sociologie bestudeerd sociaal gedrag, maar sociologie maakt een studie over de
wetmatigheden van gedrag van groepen. Sociale psychologie focust op het gedrag van
individuen in sociale relaties. Sociale psychologie bevindt zich op het raakvlak tussen
algemene psychologische en sociologie.
Definitie sociale psychologie
Sociale psychologie is een studie die tracht te begrijpen, verklaren en voorspellen hoe de
gedachten, gevoelens en gedragingen van individuen beïnvloed worden door de
waargenomen, ingebeelde of impliciete gedachten, gevoelens en gedragingen van
anderen.
- Twee belangrijke elementen: het sociale en het individu
- Zeer psychologische definitie: begrijpen + verklaren + voorspellen
Werkwijze van de sociale psychologie
Er worden drie belangrijke dimensies onderscheden in het onderzoek van de sociale
psychologie, ook wel fundamentele denkwijzen genoemd:
1. Breedte-dimensie: een zo breed mogelijk onderzoek uitvoeren met een zo
veelzijdig mogelijke theorievorming, dus niet alleen voor de hand liggende
thema’s onderzoeken maar heel breed. Ook moet je zo’n breed mogelijke
onderzoeksgroep nemen.
2. Diepte-dimensie: de mens onder zijn gedrag bekijken, de sociale geaardheid
beschouwen, de black box kwaliteiten die we niet kunnen zien maar waarvan
we veronderstellen dat ze er zijn.
3. Hoogte-dimensie: theorie steen voor steen opbouwen, bevinding op bevinding,
theorie op theorie.
Het experiment als methode
Een methode om causale wetmatigheden te zoeken en te verklaren:
2
,Voordelen:
- Je kan tot ontegensprekelijke conclusies komen omdat je werkt met
cijfermateriaal en conclusies dus meetbaar zijn maar omdat je een labosituatie
kunt creëren: alle onafhankelijke variabelen en alle storende factoren zo veel
mogelijk onder controle houden een experiment wordt herhaalbaar: steeds
dezelfde resultaten als het herhaalt zou worden door de kwantificeerbaarheid
(uitdrukken in cijfers) worden conclusies objectief en eenduidig.
Nadelen:
- Moeilijk praktisch uitvoerbaar: alle storende factoren bedwingen is lastig
- Sommige experimenten zijn onaangenaam en belastend en weegt het
wetenschappelijk belang dan niet op tegen de emotionele nadelen van de
proefpersoon
- Reactiviteit: als je je wilt indekken tegen alle mogelijke klachten en bewaren en je
licht een proefpersoon in dan kan er reactief gedrag optreden = gedrag dat
uitgelokt wordt. De bevindingen zijn dan niet meer te veralgemeniseren = de
bevindingen hebben geen grote externe validiteit meer. Het ontbreken van
externe validiteit is ook bij labosituaties als je factoren onder controle gaat
houden zal de situatie anders zijn dan bij natuurlijke situaties.
- Proefleiders-effecten: de onderzoeker kan een storend element zijn omdat hij
teveel persoonlijke verwachtingen heeft en daardoor kan dat zijn interpretatie
beïnvloeden je gaat zien wat je verwacht of hoopt te zien selffulfilling
prophecy.
- Pygmalion-effect: bepaalde verwachtingen van een leerling hebben (en daardoor
extra aandacht geven waardoor de leerling beter presteert).
Vermijden van de nadelen:
- Reactief gedrag (en dus ook lage externe validiteit) kan worden opgelost met
cover story: de proefpersonen worden met een list naar een gecamoufleerd labo
gelokt (een wachtzaal bijvoorbeeld) waar ze in een schijnbaar alledaagse situatie
zitten zonder dat ze denken dat ze meedoen aan een psychologisch experiment.
Observatie moet dan onopvallend gebeuren = unobtrusive measures (metingen
door bijvoorbeeld verborgen camera’s, acteurs).
- Selffulfilling prophecy kan je vermijden door een double-blind experiment: de
onderzoek heeft nog steeds verwachtingen maar hij weet zelf niet welke
proefpersonen tot welke groep behoren. Dubbel-blind verwijst naar het feit dat ook
de proefpersonen niet weten tot welke groep zij behoren, alleen al omdat ze
überhaupt niet weten dat ze in een experiment zitten.
Besluit
Sociale psychologie is een van de belangrijkste takken binnen de psychologie. Sociale
omgang is boeiend maar ook complex. We zullen ons moeten aanpassen soms en onszelf
wegcijferen om de maatschappij te laten overleven. In H2 zien we dat dit gedrag niet
altijd evident (=duidelijk) is.
3
, H2: Hulpverlenend gedrag
Egoïsme en altruïsme
Plato: mensen zoeken enkel sociaal contact om hier voordeel uit te halen voor zichzelf,
niet uit behoefte aan anderen de mens is egoïstisch. Tegenovergesteld aan egoïsme
staat altruïsme gedrag waarbij je de ander centraal stelt en je eigen voordeel als
minder belangrijk beschouwd. Maar bestaat zulk gedrag wel (denk aan waardering die je
krijgt/of bijvoorbeeld in de toekomst een beloning/niet helpend gedrag zou door anderen
als slecht gezien worden, dus dat je daarom helpt om dit te vermijden). Betere benaming
is: hulpverlenend gedrag.
Diffusie van de verantwoordelijkheid
Voorval met vrouw die drie keer gestoken werd en om hulp riep buren deden niks. Hoe
kwam dit? Darley & Latané Bystander apathy (apathie der omstanders):
- Diffusie van verantwoordelijkheid: hoe meer omstanders betrokken zijn, hoe
kleiner de kans dat het slachtoffer geholpen wordt. Hoe meer hulpverleners er
zijn, hoe kleiner elk van die potentiële hulpverleners zijn eigen
verantwoordelijkheid inschat en hoe minder schuldgevoel achteraf (want de ander
deed ook niks…).
Er is hiervoor een experiment gedaan: er werden groepsdiscussies gevoerd via een
intercom, er werd een epilepsieaanval gefaket en de uitslag was:
Er werd nog een experiment uitgevoerd, wat als de proefpersoon zelf in nood verkeert? Er
werd rook een wachtkamer ingespoten en dit waren de resultaten.
Let wel op: er is wel sprake van een theoretische kans (dat betekent dat als er 3
personen zijn, er veel meer kans is dat tenminste 1 persoon zal reageren dan wanneer er
1 persoon is daarom is de formule van de persoon alleen aangepast).
Een interessante vaststelling is dat niet alleen hulpverlenend gedrag werd geremd door
aanwezigheid van anderen, maar ook het opmerken van de situatie was onderhevig aan
diffusie van de verantwoordelijkheid (hoe meer personen hoe langer het duurt). Alert zijn
is belangrijk bij spreiding van de verantwoordelijkheid, als er anderen bij je zijn verwacht
je dat zij ook wel alert zijn terwijl als je alleen bent, je zelf meer alert bent. Een andere
verklaring zou ook nog kunnen zijn dat men zich bezig houdt met de eigen vragenlijst
(mind your own business) met meer mensen en dat als je alleen zit je meer durft rond te
kijken.
Factoren van invloed op hulpverlenend gedrag (experiment 3)
Vrouw valt in de ruimte naast waar de proefpersonen zitten, ze horen haar schreeuwen
ook hier helpen mensen die alleen zijn sneller + bekendheid van de medegetuigen: als de
proefpersonen elkaar kennen gaan ze sneller helpen dan als ze elkaar niet kennen, reden
kan zijn dat ze minder bang zijn om zichzelf
belachelijk te maken tegenovervrienden,
maar wellicht ook communicatie (je overlegt
makkelijker even wat je gaat doen met een
vriend).
Competenties van de omstanders
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jeannettevanengelenhoven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen