Samenvatting
Samenvatting medische psychologie
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Uitgebreide samenvatting van de volledige lessenreeks medische psychologie.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Medische psychologieCognitieve psychologie
1. Inleiding
• Hedendaagse psycho heeft sterke invloed van cognitieve psycho
• Eind ’50 psychologen meer aandacht voor rol v cognities bij ontstaan en instandhouding psy-
klachten
• Nieuw uitgangspunt: psychopathologie komt voort uit wijze waarop men info (prikkels,
stimuli) selecteert, interpreteert en verwerkt
o Hetgene wat ik zie is hetgene dat mijn brein heeft geselecteerd
➔ verschillend bij verschillende mensen op zelfde plaats
➔ ook verschillende interpretatie
o Selecteren doen heel de dag door
o Alles wat via zintuigen waargenomen = prikkels, info ➔ vaak onbewust
o Deze wijze kan foutlopen
• Als tegenreactie op behaviorisme (gedrag)
• Focus meer & meer op mentale processen
• Essentie: cognitieve psycho bestudeert hoe men ‘de wereld’ (en alle prikkels) waarneemt en
verwerkt
o Hoe wordt info uit buitenwereld getransformeerd tijdens de waarneming?
o Hoe wordt die later weer uit het geheugen opgeroepen?
o Cognitieve psycho bestudeert mentale activiteiten als waarnemen (perceptie),
geheugen (korte en lange termijn), denken, emoties, informatieverwerking…
2. Belangrijke termen en concepten
• Cognities:
o Verzameling van mentale processen en activiteiten die gebruikt worden bij
waarnemen, interpreteren, onthouden
o “het denkproces”
o Denken?
▪ Spreken tegen jezelf ➔ bewust
→ herkent men meestal als denken
▪ Soms heel bewust, vaak veel meer automatisch
▪ Beelden die we over een situatie maken
▪ Waarden en normen die we hanteren
▪ Waarneming en de selectie die we daarin aanbrengen
▪ Bewuste feitenkennis
→ BV uit autobiografisch geheugen = eigen herinneringen
▪ Interpretaties: betekenis en waarde van prikkels
▪ Herinneringen, herkenning
o ➔ mens kan niet niet denken (behalve als je slaapt)
• Informatieverwerking: processen die een rol spelen bij de waarneming, interpretatie, opslag
en reproductie van kennis/info
o 3 mentale processen binnen infoverwerking: waarneming
verwerking
geheugen
o Cognitieve psycho: bestudeert invloed van infoverwerking op emoties, gedrag en
fysiologische processen en omgekeerd
• Schema’s: geheugenstructuren waarin relatief stabiele kennisrepresentaties zijn opgeslagen
➔ geheel van kennis over bepaald onderwerp
, o Zijn in loop v leven gevormd op grond v vroege ervaringen
o Kennis in vorm v taal, visuele info, handelingen, ritme en lichamelijke sensaties
BV schema ‘eten’
o Veel kennis niet in woorden uit te drukken of zelfs onbewust
o Zonder schema’s zou geheugen bestaan uit losse herinneringen en gedachten zonder
verband ➔ CHAOS
➔ geheugen = kast met vakjes (schema’s)
herinneringen en info verzameld per onderwerp
• Schema’s: werking
o Info van buitenaf of mentale gebeurtenissen kunnen een schema activeren
➔ gebeurt automatisch, zonder bewustzijn
BV ’s nachts geluid horen
o Volgens cogn psycho: infoverwerking wordt gestuurd door onze schema’s:
▪ Schema’s beïnvloeden welke info wordt waargenomen en welke wordt
genegeerd
BV je eigen naam horen op feest
▪ Schema’s beïnvloeden hoe de waargenomen info wordt geïnterpreteerd en
verwerkt tot nieuwe betekenissen
BV interpretatie van geeuwen: wat denk je wnr gesprekspartner geeuwt?
→ laat in bed? OF saai gesprek?
o Depressogene schema’s: negatief laagje op schema’s
halen sneller negatieve naar boven
zien alles minder positief
o Soms visueel, gevoelsmatig, smaak
o Recentste bovenaan, meer graven voor oudere
o Schema triggeren door woord horen, zien, zelf piekeren
o Schema’s zijn normaal, functioneel en maken onderdeel uit van de G-ketting/5 G’s
o Gedrag: mentaal + uiterlijk
→ gestuurd door gedachten (BEWUST gedrag)
→ OF gestuurd door emoties (ONBEWUST
gedrag)
• Cognitieve psycho = niet de situatie op zich bepaalt wat
we voelen, MAAR de wijze waarop we deze
interpreteren
BV blaffende hond
➔ cognitief proces maakt het verschil, NIET hond op zich
o Soms gaat het mis → vertekende infoverwerkingsprocessen
➔ kan leiden tot psychische stoornissen
o Cogn psy: gaat ervan uit dat psychische problemen gekenmerkt worden door
vervormde of disfunctionele denkgewoontes/schema’s die gevoelens en gedrag
beïnvloeden
• Voorbeelden van disfunctionele denkgewoonten
o Zwart-wit denken
o Toekomst rampzalig voorspellen
→ gebaseerd op eerdere ervaringen, vertrekt vanuit negatief gevoel → neg gedrag
→ voorspelling komt uit
, o Stickers plakken/ veralgemenen
→ als iets mislukt ben ik een mislukkeling
→ alles dat goed ging wordt vergeten
o Gedachten lezen
→ bv gesprekspartner geeuwt dus ik ben saai
o Personaliseren
→ gedrag van ander meteen op onszelf betrekken
o Moet denken
→ ik mag niet dik zijn, anders ben ik onaantrekkelijk
o Negatief denken
→ neg prikkels wegen meeste door
➔ problematisch wnr denken enkel uit denkfouten bestaat!!
• Voorbeelden van disfunctionele schema’s
o Gevormd op basis van negatieve gebeurtenissen/contexten in combinatie met
persoonlijkheid
o BV schema hond: zijn altijd gevaarlijk ➔ kleine impact op leven
o BV schema relaties/anderen: zijn niet te vertrouwen, gaan misbruik van mij maken
➔ grote impact op leven
o BV schema zelf: ik kan niets goed, ik ben niet mooi…
• Cognitieve therapie van Beck
o Psychopathologie: gevolg van systematische vertekeningen/fouten in de wijze
waarop info geselecteerd en verwerkt wordt
→ door deze vertekeningen worden situaties disfunctioneel geïnterpreteerd
➔ leidt tot emotionele problematisch, lastig gedrag
o Therapie
▪ Cogn therapie richt zich op deze vertekeningen en fouten
doel: reëler, functioneler leren beoordelen
NIET alleen maar positief denken ➔ niet realistisch
▪ Disfunctionele gedachten opsporen en op geloofwaardigheid onderzoeken
→ patiënt meer functionele denkwijze aanleren
• Voorbeelden van cognitieve benaderingen
o ‘locus of control’-theorie van Rotter
▪ Beschrijft individuele verschillen in waargenomen controleerbaarheid over
gebeurtenissen
▪ Interne locus of control: oorzaak v bepaalde gebeurtenissen afh achten van
eigen gedrag
▪ Externe locus of control: oorzaak toeschrijven aan toeval, geluk, anderen
➔ GEEN controle erop
➔ wat kan hiervan de invloed zijn op ziekte/bij patiënten?
▪ Wnr je denkt dat je weinig controle hebt ga je weinig doen
→ komen sneller op consultatie = ander zal het oplossen
→ weerstand: willen niet zelf werken
• Cognitieve benadering van depressie: bekendste theorie van Beck
o Depressie:
▪ Reeks neg/sombere overtuigingen, fantasieën en verwachtingen die individu
heeft over zichzelf, toekomst, anderen, wereld ➔ depressogene schema’s
▪ Effect op stemming, gevoel, beslissingen, gedrag, interacties
➔ direct effect op verwerking v nieuwe info
▪ Depressieve patiënten maakt cogn fouten bij verschillende fasen v infoverwerking
→ onderzoek ivm aandacht/geheugen bij depressieve patiënten
o Cogn fouten bij depressie
▪ Gedachten lezen
, ▪ Toekomst voorspellen (negatief)
▪ Rampdenken
▪ Etiketten plakken: zichzelf en anderen algemene, neg eigenschappen toekennen
▪ Positieve onderwaarderen
▪ Negatief filteren: enkel richten op neg dingen
▪ Veralgemenen
▪ Zwart-witdenken
▪ Onredelijke regels hanteren: gebeurtenissen interpreteren in termen v
verwachtingen en eisen
▪ Alles op zichzelf betrekken
▪ Anderen de schuld geven
▪ Oneerlijke vergelijkingen maken: onrealistische normen hanteren
▪ Terugblikken: vastbijten in idee dat je het vroeger beter had moeten doen ipv te
kijken wat je nu beter kan doen
▪ Zekerheid eisen: blijven doorgaan met “stel-dat-vragen” en nooit tevreden met
antw
o Zijn neg schema’s oorzaak OF symptoom van depressie? Beck:
▪ Neg manier v zingeving ofwel gevolg v doorgemaakte ervaringen ofwel
aangeleerd in jeugd
▪ Aangeleerde denkpatronen beheersen denken niet permanent maar kunnen
sluimeren
predisponeren iem tot latere depressieve reacties die door specifieke
gebeurtenis kan worden uitgelokt (ziekte, verlies, afwijzing ➔ triggers)
▪ Deze gebeurtenissen activeren neg schema’s die gehele denken overheersen
▪ Resulterende, sombere, zelfverwijtende gedachten → gevoelens v
neerslachtigheid → verlies v interesse
• Cogn psycho en medische psycho?
o Hoe iem omgaat met ziekte/aandoening
→ sterk gerelateerd aan hoe patiënt info selecteert, interpreteert en verwerkt
o Belang v mentale processen/cogn/schema’s v patiënt
o Vaak zeer complexe keten v cogn, emoties
o Bij patiënt kan nagaan v G-schema belangrijke info opleveren
o VOORBEELD: Pt met afasie tgv CVA
▪ pt reeds enkele keren gezien
uitgebreid diagnostisch onderzoek is gebeurd
behandelplan opgesteld en besproken met pt
nu 4e afspraak met pt MAAR deze komt NIET opdagen
▪ G-schema hulpverlener:
→ gedachten: “die is niet gemotiveerd” ; “ik moet hiervoor geen verdere
moeite doen”
→ gevoelens: irritatie
→ gedrag: zelf geen contact opnemen, het zo laten
▪ G-schema pt:
→ gedachten: “die oef tijdens eerste afspraken waren echt moeilijk, het lukte me
niet” ; “ik ga hier altijd blijven last van hebben, dit kan niet meer verbeteren”
→ gevoelens: angst, hopeloosheid, verdriet
→ gedrag: niet naar afspraak gaan
▪ Conclusie:
→ rekening houden met deze complexiteit!
→ beseffen dat bij patiënt complexiteit van G’s aanwezig is
➔ je weet niet wat ander denkt/voelt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper camilledecoster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen