Horen is het detecteren en herkennen van geluid als resultaat van een complexe interactie van fysica, fysiologie,
waarneming, perceptie en cognitie
• Complex proces dat verloopt van ingang gehoorgang tot het moment dat geluid gepercipieerd wordt in
auditieve cortex
• Waarneming gebeurt thv sensoriële cellen in binnenoor
• Perceptie en cognitie = toekennen van betekenis aan waarneming
o Resultaat van complexe interactie van fysica en fysiologie
• Verschil tussen horen en verstaan!
o Horen = detectie ➔ ik pik een geluid op
o Verstaan = BV woorden nazeggen ➔ moeilijker
o Niet elke OZ audiometrie test beide elementen
Sensoriële codering en transductie
Stimulus: geluidsgolven
• Geluid is een longitudinale drukgolf
• Verandering doorheen een medium (lucht, water…)
• Opeenvolging van verdichtingen en verdunningen van luchtpartikels die zich als een golf laten voort
geleiden van de bron tot aan het oor
o Condensaties = verdichtingen ➔ veel luchtpartikels opgehoopt
o Rarefacties = verdunningen ➔ minder luchtpartikels gaan zich ophopen
Auditief systeem
1
,Sensoriële codering: 6 kritische stappen
• Op welke manier wordt geluid gecodeerd
• 1. Geluidsgolven arriveren thv trommelvlies
• 2. Beweging vh TV veroorzaakt beweging ossiculaire keten
o Afwisselend induwen en aanzuigen van TV
o Maleus, incus en stapes zitten vast aan TV via lange voet van hamer
• 3. Beweging stapes in ovalen venster veroorzaakt drukveranderingen in perilymfe
• 4. Drukveranderingen buigen membrana basilaris af
• 5. Beweging membrana basilaris buigen haarcellen af
• 6. Info over frequentie en amplitude wordt doorgestuurd naar CZS
o Gyrus van Heschl in auditieve cortex
Concept van tonotopie
• Elke frequentie/toon heeft zijn eigen plaats op membrana basilaris
• Aantal verschillende wetenschappers hebben zich hiermee beziggehouden
• 1e epoch: Helmholtz Grand Piano
o Oor moet vergeleken orden met een piano waarbij bepaalde delen gevoelig voor lage en andere
voor hoge frequenties
o Plaatstheorie
o Membrana basilaris uitrollen = verwacht dat bepaalde delen verschillende dikte hebben om
verschillende freq waar te kunnen nemen
▪ Apex vrij breed en dik ➔ lage freq
▪ Basis vrij smal en dun ➔ hoge freq
• 2e epoch vd binnenoor werking: Georg von Békésy
o Nobelprijs voor geneeskunde gekregen
o Experimenten op binnenoor van menselijke en dierlijke kadavers
o Temporaal bot werd gedissecteerd
o Rubber plug gebruikt om ronde en ovalen vensters te vervangen
o Mechanische vibrator verving stapes
o Cochleaire wand werd geopend, en membraan van Reissner blootgelegd
o Zilver partikels werden op membrana basilaris gestrooit en hun beweging zichtbaar gemaakt door
stroboscoop (stroboscopisch licht)
▪ Lopende golf! ➔ verplaatsing van lucht zichtbaar
o Geopende cochleaire partitie werd gestimuleerd met verschillende frequenties
▪ Hoe beweegt membrana basilaris?
▪ ➔ elke spectrale freq krijgt eigen plaats op membraan
• Hele nervus acusticus is tonotopisch georganiseerd
o Zenuwvezels die gevoelig zijn voor hoge freq en zenuwvezels gevoelig voor lage freq
• ➔ tonotopie is aanwezig binnen het hele auditief systeem
o Ook in hersenschors, gyrus van Heschl in auditieve cortex
• Bevindingen obv Georg von Bekesy’s experimenten
o Verworven inzichten
▪ Geluidsprikkeling doet een lopende golf ontstaan die zich kenmerkt door een graduele
“rise” en een snelle “fall of”
▪ Cochlea heeft freq-specifieke plaats code
o Beperkingen
▪ Hij gebruikte een niet-fysiologische amplitude
▪ Hij voerde metingen uit op kadavers
• Normale responsen vereisen levende dieren ➔ actieve processen
2
,Stap 5: mechano-transductie
• Vibratie van de membrana basilaris veroorzaakt een vibratie van de haarcellen tegen de membrana tectoria
• Deze beweging verplaatst stereocilia, en opent ionen kanalen in de haarcelmembranen
• Instroom van ionen depolariseert de haarcellen, met als resultaat een release van neurotransmitters
Obv Helmholtz & Bekesy
• Cochlea wordt gekenmerkt door
• Passief systeem
o ook in dode toestand werkt die nog vrij goed
• Lage sensitiviteit
o Veel decibels nodig
• Brede frequentietuning = slechte frequentieselectiviteit
o Freqselectiviteit= vermogen van oor om complexe geluiden op te splitsen in zijn deelfreq
• Lineaire aangroei van de intensiteit
o Basilaire membraan neemt in amplitude toe bij een toenemende intensiteit
3e epoch:
• Evans & Kiang
o Experimenten bij levende dieren
o Freqselectiviteit van neurale baan nagaan (NIET in cochlea!)
o Auditieve zenuwvezels tonen een goede sensitiviteit, frequentieselectiviteit en non-lineariteit
▪ Non-lineariteit = dempende factor voor hoge intensiteiten aanwezig
o Frequentietuningcurve = afstemcurve
▪
▪ Elke zenuwvezel heeft zijn eigen frequentie toegekend gekregen
o
• Russel & Sellick (1978)
o bij levende proefdieren en patiënten
3
, o Intracellulaire opnames van IHC tonen een scherpe frequentietuning, vergelijkbaar met die van de
zenuwbaan
▪ ➔ toch geen verschil tussen cochlea en zenuwbaan
o Frequentie tuning wordt dus al gerealiseerd in de cochlea en dus niet enkel aanwezig in de
auditieve zenuwvezels.
• Waarom had Bekesy de goede freqselectiviteit en goede sensitiviteit niet gevonden?
o Methodologie
o Geen gepaste micro ➔ 130 dB
o Dode kadavers
o ➔ afwijkende tuningcurve
• Conclusie
o Bij hoge intensiteiten, beschadigde cochlea’s [gehoorverlies], en dode cochlea’s treedt een sterke
verbreding van de tuning op en dus sterke degradatie van de frequentieselectiviteit.
o Filtervermogen van cochlea om complexe geluiden te analyseren en te verstaan gaat achteruit
o Cochlea is een complex gegeven die toelaat om te detecteren (horen) en te dissecteren (verstaan)
Wat zorgt intracochleair voor die scherpe tuning ?
• Inwendige haarcellen IHC
o 1 rij
o Peervormig
o Ong 3500
o Innervatie
▪ 90% afferente zenuwvezels ➔ aanvoerend
• Ze brengen geluid onder de vorm van elektrische prikkels naar cortex
▪ 10% efferente zenuwvezels ➔ afvoerend
• Ze krijgen info vanuit hersenen doorgestuurd
• Uitwendige haarcellen UHC
o Georganiseerd in 3 rijen
o Cilindervormig
o Ong 10 500
o Stereocilia bovenop cel
▪ Gerangschikt naar grote
o Ingepland in V-vorm op membrana basilaris
o Spelen een zeer unieke rol bij zoogdieren ➔ assisterende rol die de inwendige haarcellen gaat
helpen om zo nauwkeurig mogelijk het geluid naar de auditieve cortex te brengen
o innervatie
▪ 90% efferente zenuwvezels
▪ 10% afferente zenuwvezels
o Efferente innervatie patroon suggereert motorisch karakter ➔ spieren
o Electromotoliteit
▪ Als je haarcel elektrisch gaat prikkelen, zal het samentrekken zoals een spier
▪ UHC gedraagt zich als een spier
▪ Bij rarefactie trekt de UHC samen
▪ Bij condensatie ontspant de UHC
▪ ➔ alternerend ritmisch samentrekken en ontspannen van 10 500 UHC
o Dwarsgestreept spierweefsel kan samentrekken door contractiele eiwitten
▪ Actine & myosine filamenten
▪ Gelijkaardige eiwitten in wand van UHC ➔ prestine
➔ zorgt voor vermogen tot samentrekking
o Prestine is het motor proteine van UHC van zoogdieren
o Prestine zit enkel in UHC!
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper camilledecoster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.