Samenvatting
samenvatting linguïstiek
- Vak
- Linguïstiek
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Uitgebreide samenvatting van de volledige lessenreeks linguïstiek
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 36 pagina's
Voorbeeld 4 van de 36 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
LINGUÏSTIEKGESCHIEDENIS VAN DE HEDENDAAGSE LINGUÏSTIEK
TaalOZ in haar sociaal-politieke context (18e-12e E)
• Religie bepaalt het politieke en sociale
•
TaalOZ van Wallece tot Chomsky (19e-20e E)
• Alfred Russell Wallace
o Tot 13j naar school naar school (vader financiële problemen)
o Engelse autodidact – natuurhistoricus
o 1848: met H. Bates naar Amazonewoud (Brazilië) om gedurende 2 jaren diersoorten te verzamelen
o Tussen 1854 en 1862: reis naar de Indische Archipel ontwikkelde een eigen theorie over de
ontwikkeling van soorten onder invloed van natuurlijke selectie (evolutietheorie) – schip met
bewijzen zinkt ➔ data verloren
o 1858: Wallace stuurt aan Charles Darwin zijn essay
‘On the Tendency of Varieties to Depart Indefinitely From the Original Type’
‘Over de neiging van variëteiten om voor onbepaalde tijd af te wijken van het oorspronkelijke type’
met de vraag deze aan de machtige geoloog Charles Lyell te geven. Op aanmoediging van Lyell,
publiceert Charles Darwin (die gelijkaardig onderzoek doet op dat moment) de bevindingen van
Wallace over de evolutietheorie in een boek
o Lyell: hoog opgeleid, veel macht bevriend met vader van Darwin
➔ zegt aan Darwin ‘lees essay en publiceer het’ ➔ gepubliceerd door Darwin, MAAR werk van
Wallace
• Charles Darwin
o Autodidact
o Gelovig opgegroeid
o Vader = vrijdenker
o 1850: Eerst publicatie: ‘On the origin of species’
o Evolutietheorie: ‘de mate waarin organismen zich aanpassen aan de omgeving’
➔ veranderingsidee
o Sprak over verandering en evolutie, MAAR geen goed of slecht aan gekoppeld
o Evolutie betekent niet meteen ‘succes’!
o Opdeling in hoger en lager is onzin
o Misvatting
▪ Verandering is succes ➔ FOUT
▪ ‘survival of the fittest’ is van Darwin ➔ FOUT, van Wallace
,• Herbert Spencer
o ‘Survival of the fittest’
o ‘fittest’ = succes, de sterkste = heel belangrijke aanvulling op de veranderingsidee!
o Basis van Sociaal-Darwinisme = maatschappij als levend organisme dat aan evolutie onderhevig is en
waarvan de afzonderlijke cellen (sociale klassen en rassen) ziek of gezond zijn (fittest’).
o Eugenetica als sociaaldarwinistische praktijk: voortplanting van de sterksten aanmoedigen en die van
de minderwaardigen beperken – rechtvaardigt oa racisme
▪ 19e - 20e Eeuw: Kolonisatie, immigratiewetten, rassenwetten (bv. nazi’s), ‘poor law’ (Groot-
Brittanië)
▪ 21e Eeuw: spermashopping, ‘meten is weten’, sciëntisme (= vandaag heel dominant)
o Nu nog steeds eugenetica
o Sciëntisme: enkel wat bewezen wordt
• 21e E:
o Sciëntisme: instrumenteel-rationeel (onafhankelijk van de context, cfr natuurfilosofen die context
belangrijk vonden), beheersbaar, voorspelbaar, protocollen, ‘evidence-based’.
▪ Gevaar: ‘science wars’
o In sommige maatschappijen is er maar 1 manier om te denken over taalontwikkeling
o Moeilijk te bewijzen van waar taal komt ➔ te weinig kennis
➔ wetenschapsoorlogen: strijd tss OZ
• Charles Darwin: stellingen op basis van OBSERVATIE vnl bij zijn honden (geen experimenten)
• Oorsprong van taal volgens Darwin: Er bestaat geen kardinaal onderscheid tussen mens en dier
o ‘Taal komt voort uit liedjes die vogels zongen tijdens het broedseizoen. De mens imiteert de vogel, a
capella.’ ‘Paringsliedjes worden door de mannetjesvogels gezongen. Hoe zat het dan bij de mens? De
vrouw imiteert de man.’
o Moreel besef
▪ Ouderlijke affectie – moreel besef?
, ▪ ‘Een hond biedt troost aan een ziek baasje door likjes te geven’
o Abstract denken
▪ ‘hond 1 ziet hond 2 in de verte (= in abstracte zin) – gedrag van hond 1 verandert naarmate
hond 2 dichterbij komt.’ (= abstractie neemt af)
▪ Koppeling prosodie-semantiek: ‘Hé daar, waar is het?’ – hond vat dit op als een teken dat er
op iets moet worden gejaagd (= abstract concept van jagen op iets
➔ prosodie: manier waarop je iets zegt
• De evolutietheorie had de intellectuele-status-strijd gewonnen.
o gesteund door Lyell en Huxley
o Darwin werd op niveau geplaatst van Isaac Newton
o invloed van evolutietheorie op historische, sociale en artistieke kwesties
• Eind 19e Eeuw: uitdoving van het Darwinisme
o Darwin stierf in 1882 aan een hartaanval
o Zijn pr-club (de x-club) bestond uit personen op leeftijd en stierf uit in 1893.
• Gregor Johann Mendel (°1822)
o Oostenrijks monnik (Augustijns klooster)
o Tijdgenoot van Charles Darwin, maar kenden mekaar niet.
o Stelling op basis van WETENSCHAPPELIJKE EXPERIMENTEN (geen observaties)
o Ontdekte patronen in generaties erwtenplanten (9 jaar durend OZ met 28 000 planten) – vormde
hiermee de basis van de ‘genetica’ (Mendeliaanse genetica)
• 40j rust in het OZ
• 1920/1930: annexatie van de genetica bij de evolutietheorie – betekende na 40 jaar een comeback van het
darwinisme. Mendels theorie werd een instrument van het darwinisme
➔ genetica gekoppeld aan evolutietheorie
• Ontstaan van ‘moderne synthese’ - belangrijkste geneticus: Theodosius Dobzhansky (1900-1975) – in deze
periode werd iedereen die de oorsprong van de taal wilde onderzoeken afgeschreven
➔ aversie tegen degene die taal wouden onderzoeken
➔ motorische & taalrevalidatie ontstaan in WO
o Taal als harde wetenschap = Taaltechnologie (mathematiseren van taal)
o Taal als zachte wetenschap = Klinische Linguïstiek
• Morris Swadesh (1909-1967)
o Taal als harde wetenschap
o linguïst, trok rond en bestudeerde talen
o 1940-1945: in leger (vertalen + spionage)
o 1948: nieuw onderzoeksgebied - glottochronologie met lexicostatistische wiskundige symbolen
➔ doel: chronologie van talen vastleggen ahv verandering in de grammatica, de syntaxis, de spelling,
het vocabularium
o Is de eerste van een aantal vooraanstaande linguïsten in Massachusetts Institute of Technology –
technici van de spraakcommunicatie (spraakcommunicatietechnicus)
o Focus op stem
• David Crystal (°1941)
o Taal als zachte wetenschap
o Sedert de jaren ’70 een nieuwe stroming binnen de linguïstiek, gekend als de klinische linguïstiek
o De toepassing van theorieën, methoden en bevindingen van de linguïstiek (met inbegrip van de
fonetiek) voor de studie van deze situaties waar taalhandicaps worden gediagnosticeerd en
behandeld
o Systematische beschrijving en analyse van het linguïstisch gedrag dat plaatsvindt in de interactie
tussen patiënt en therapeut
o Het classificeren en beoordelen van het taalgedrag van een patiënt tegenover normatieve gegevens
➔ referentiedata
o Het formuleren en evalueren van therapeutische hypothesen
o De studie van afwijkend taalgedrag als een manier om bepaalde theorieën te gaan toetsen op hun
geldigheid
➔ je kan veel leren uit ziektebeeld (pathologie)
, • Noam Chomsky
o Politieke en sociale held geweest
o ‘something in between… zachte wetenschap wiskundig benaderd’
o Moderne talen en linguïstiek
o Maakte van de zachte, sociale, linguïstische wetenschap een harde wetenschap
o Aanvankelijk voor harde wetenschap, dan wat overgeheld naar zachte, finaal ertussenin
o Taal leer je niet, maar je wordt geboren met een ingebouwd taalorgaan (= een dieptestructuur,
universele grammatica, taal-verwervingsapparaat)
➔ geboren met universeel grammaticaal vermogen
o Alle talen zijn dezelfde, met elk een eigen dialect
o Boek ‘Syntactic structures’
o Chomsky = charismatisch figuur: aantal faculteiten linguïstiek steeg, veldwerk (cfr Swadesh) was niet
meer noodzakelijk
➔ ideeëngoed wat christelijk geïnspireerd
➔ brede visie over maatschappij
➔ joodse opvoeding, bijna atheïst geworden
o Verwierp Skinner (behaviorisme) en Freud (psychoanalyse)
o Hypothese van cognitieve en neurale structuren
o 1967: ging tekeer tegen het kapitalisme (politieke wending), gevolgd door symbolische arrestaties,
want tegelijk was een groot intellectueel (nummer één in de Prospect-Foreign Pollicy
werelddenkerspoll van 2005), zevende in de New Statesman in 2006 (= Helden van onze tijd), one of
the 100 most influential Philosophers of All Time (encyclopaedia Britannica, 2010)
o 2002: Wet van de recursie ➔ nodig om te spreken over menselijke taal
▪ Recursie = ‘één zin, één gedachte binnen een andere te plaatsen in een reeks die, in theorie,
eindeloos kan zijn’.
▪ Bv. ‘Hij veronderstelde dat nu, nu haar lampen waren opgebrand, hij kon schitteren en de
faam bereiken waarnaar hij altijd had verlangd.’ = 5 gedachten opgevouwen in 21 woorden =
recursie
▪ Wet van de recursie is volgens Chomsky het enige linguïstische element dat de mens
onderscheidt van een dier
TaalOZ: Chomsky VS Daniel L. Everett (20e-21e E)
• Daniel L. Everett
o California
o Huwde Keren, dochter van 2 predikanten ➔ gelovig!!
o Schoonouder loodsten hem de unief binnen, hij studeerde en doctoreerde in de linguïstiek en had
een werkkamer tegenover de gang van Chomsky, steunde op dat moment Chomsky volledig, zijn
doctoraat was een hommage aan Chomsky
➔ doel schoonouders: theologie, predikant
• Everett ontdekte reeds tijdens zijn studies de stam Pirahã (uit te spreken als Pee-da-hannh), diep
geïsoleerd in het Amazonegebied in Brazilië.
• Vanuit het Summer Institute of Linguistics (SIL) werd Everett aangemoedigd om de stam te
bekeren. Daarvoor verdiepte hij zich verder in de taal, wat leidde tot inzichten die afweken van
Chomsky en vervolgens tot een regelrechte aanval tegen Chomsky:
o 1. De taal Pirahã heeft geen recursie dus: wet van Chomsky enkel vr Westerse talen
o 2. De unieke cultuur vormt de taal Pirahã, dus niet de universele grammatica
• Kenmerken van de taal Pirahã:
o Reporter Colapinto: ‘overdaad aan exotische zangvogels, een melodieus gekwebbel dat nauwelijks
als menselijke spraak te herkennen was.
o Esoterische (eigen aan ingewijden), grammaticale constructies, waaronder betekenisvolle
glottisslagen en veranderingen in toon, alsook een versie die slechts bestond uit vogelgeluiden en
fluiten (om hun prooi te foppen wanneer ze gingen jagen).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper camilledecoster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62555 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen