o
o Boodschap: wat wil ik zeggen
o → taal: hoe spreek ik dit uit
▪ Probleem? ➔ afasie
o Welke spraakbewegingen moeten er gepland en geprogrammeerd worden
▪ Welke bewegingen moeten articulatoren/stemplooien… maken?
▪ Hoe zit het met de ademhaling?
▪ ➔ op corticaal niveau gepland en geprogrammeerd
▪ Probleem? ➔ motorische spraakstoornis: apraxie
• planningsprobleem
o Uitvoering
▪ Spieren aansturen vanuit hersenen
▪ Probleem? ➔ motorische spraakstoornis: dysartrie
• Probleem met motorische uitvoering
• De term sensorimotorische spraakstoornis verwijst naar een groep van spraakstoornissen die
een tekortkoming weerspiegelen in de sensorimotorische planning, de programmering, de
controle of de uitvoering van de spraak
o Feedback en sensibiliteit speelt een rol
• Model
o Om tot spraak te komen moeten we plannen en programmeren ➔ cortex
o Via directe activatieroute naar corticospinale
▪ ➔ signalen vanuit primair motorische cortex naar kernen van craniale
zenuwen en spinale zenuwen
▪ Spinaal = ademhaling
o UMN = upper motor neuronen
o LMN = lower motor neuronen
▪ Kernen van craniale zenuwen
▪ Craniale en spinale zenuwen
o UMN geven signalen aan LMN
o LMN geven signalen aan spieren ➔ contractie ➔ spraak
o We krijgen ook feedback wnr we spreken
▪ Auditief, tactiel, proprioceptief
▪ Auditieve feedback is uniek voor spraak!
1
, ▪ ➔ gaat naar sensorisch systeem
o Sensorisch systeem geeft deze info indirect terug aan cortex ➔ indirecte route
o Eerst langs controlecircuits
▪ Basale ggl
▪ Cerebellum
o Cortex ontvangt info en gaat motorische patronen bijsturen
o Terug signalen via directe activatieroute naar LMN
o + communicatie met controlecircuits
o
• Niet:
o perifere structurele abnormaliteiten (bijv. schisis, laryngectomie, glossectomie,…),
o gehoorverlies
o neurologische problemen die de hogere cognitieve functies (en dus ook de
linguïstische) aantasten
o andere neurologische stoornissen zoals: neurogeen stotteren, sommige vormen van
mutisme, “foreignaccent syndrome”, …
o neurogene/psychogene stemstoornissen
o psychogene stoornissen
o normale variaties in spraakproductie: leeftijdsgerelateerd; stijlgerelateerd
• feedback
o - contact (tactiel) - proprioceptie - pijn - temperatuur - smaak – speekselproductie
o via sensorische banen van n. V, VII, IX, X → kernen in de hersenstam
o + auditieve feedback (nVIII): eindproduct (akoestische signaal) maakt dus deel uit van
het controlesysteem; uniek voor motorische activiteiten
• aangeboren of verworven
• regressief, chronisch of progressief
• geassocieerd met talrijke ziekten die verschillende delen van het CZS of PZS aantasten
• 2 grote categorieën : dysartrie en spraakapraxie
o Dysartrie = probleem met motorische uitvoering
o Spraakapraxie = planningsproblemen
Geschiedenis MSS
• Mayo clinic
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper camilledecoster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.