Samenvatting
Samenvatting neurogene spraakstoornissen: dysfagie
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Uitgebreide samenvatting van de lessenreeks neurogene spraakstoornissen: dysfagie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
NEUROGENE SPRAAKSTOORNISSENSLIKKEN
Slikken = geheel van processen die als doel hebben voedsel veilig & efficiënt tot in de maag te brengen
• lijkt evident
• complex mechanisme
• veel betrokken structuren, zenuwen, …
• CZS/PZS ➔ neurale aansturing
• spierkracht
• timing & coördinatie
slikken: fasen
• 1. Oraal voorbereidende fase: bolusvorming
• 2. orale transportfase: boluspropulsie
• 3. faryngeale fase
• 4. oesofageale fase
Oraal voorbereidende fase
• inname bolus
• Bolusvorming
• Lippen, kauwspieren, tong, Wangen
o Lippen = bolus afhappen
▪ Goede lipsluiting houdt bolus in de mond
o Tong = brengt voedselbolus naar molaren en terug
o Kauwspieren = fijnmalen van bolus
o Wangtonus = om bolus terug centraal te krijgen
• Speekselklieren
o Om ervoor te zorgen dat bolus mooi coherent geheel wordt
• Tongbasis-velum afsluiting
o Anders risico dat voedsel rechtstreeks in luchtpijp loopt
• respiratie gevrijwaard ➔ blijven ademen door neus
• willekeurig ➔ volledige controle
• bolus gevormd → einde voorbereidende fase
orale transportfase
• doel = bolus van mond richting farynx transporteren
• bewuste initiatie vd slikact
• tongkracht = bolusdrijvende kracht
1
, • tongbeweeglijkheid! ➔ contact tussen tong en verhemelte
• fase stopt wnr bolus achterste tonsilpijler passeert
o Eerst contact tussen tongtip en harde verhemelte
o Tong gaat zich afrollen
o Zo gaat tong de bolus wegduwen richting farynx
Faryngeale fase
• Niet langer ademhalen
• Wnr bolus farynxwand raakt, wordt een slikreflex uitgelokt
o (n. laryngeus superior – interne tak)
• Onvrijwillige fase
• 1. velofaryngeale sluiting
o Bolussturing (richting)
▪ richting slokdarm
▪ vermijden van nasale regurgitatie
o velofaryngeale sluiting + retractie tong
▪ drukopbouw in de orofarynx
▪ drukverschil tov hypofarynx
▪ bolus beweegt caudaal
• 2. laryngeale sluiting
o Apneu = ademstop!
▪ Bijkomend mechanisme om luchtweg te beschermen
o Glottissluiting
▪ Vaste volgorde!
▪ Ware stemplooien ➔ met kracht om luchtweg te beschermen
▪ Valse stemplooien
▪ Arytenoiden kantelen naar epiglottis
o Plooien epiglottis
▪ ‘plooit’ over gesloten glottis
▪ maar niet belangrijkste afsluitmechanisme
▪ wel belangrijk als ‘boeg’
▪ tong → valleculae → lateraal kanaal → sinus piriformis
▪ preventie van voeding in laryngeaal vestibulum!
▪ Niet hermetisch dicht!
2
,• 3. faryngeale contractie
o Door farynxconstrictoren
o Van superieur over medius naar inferieur
o Bolus wordt getransporteerd door primair bolusdrijvende tongkracht vanuit orale caviteit
naar farynx ➔ door farynxcontractie gaan we opruimen wat er nog achterblijft
o Soort ‘opruimdienst’ voor wat er nog is achtergebleven
• Bolus door upper oesophagale sfincter UES ➔ bovenste slokdarmsfincter
o ➔ UES is gesloten want anders kan eten, drinken, zuren terug omhoog komen in onze keel
➔ zuren waar farynx- en larynxmucosa niet tegen kunnen ➔ ontstekingen
o ➔ probleem: deze is gesloten maar moet open!
▪ Laryngale elevatie + relaxatie UES nodig!
o 1. relaxatie UES (inhibitie vanuit hersenstam)
▪ Gaat ontspannen, maar niet plots openspringen
▪ Sluit niet meer zo krachtig
o 2. openrekken van de UES ➔ larynxelevatie
▪ Voelbaar tijdens slikact
▪ Contractie van suprahyoïdale spieren!
o 3. voldoende intrabolusdruk om bolus doorheen de sfincter te krijgen
▪ tongkracht
▪ velofaryngeale afsluiting
▪ farynxcontractie
o 4. Timing
▪ UES moet op juiste moment opengaan, anders zal bolus op hoger niveau blijven
steken
• 4. laryngeale elevatie
o Larynx maakt stijgende en anterieure beweging
o Resulteert in:
o 1. vrije weg voor bolus (larynx onder tongbasis) richting slokdarm (niet richting luchtweg)
3
, o 2. kortere passage bolus langs larynx = beschermen luchtweg
o 3. openrekken UES
• 5. relaxatie UES
• ➔ staart bolus in oesofagus: start primaire peristalsis oesofagus (= oesophageale fase)
➔ opening glottis
➔ terugkeer hyoid naar rustpositie
Neurale controle
• Hersenstam zorgt voor basispatroon van slikken ➔ uniek
o Niet vanuit cortex bepaald
• Basis motorisch patroon: sCGP – swallowing central pattern generator
o In hersenstam in medulla
o Dorsale regio: sensorisch
o Ventrolateraal: motorisch
o Aferente zenuwen maken rechtstreeks contact met sCGP
o Vanuit sCGP vertrekken onze efferente zenuwen
• Typisch, ritmisch patroon
• Vrijwillige slikact → hogere neurale controle → aanpassen van basis motorisch patroon naar de
specifieke context
o Sensorische integratie via sensorische cortex & subcorticale regio’s (thalamus, basale ggl, insula)
o Pre-motorische cortex: planning & programmatie van de bewegingen
o Prim. Motorische cortex: aansturen van patroon/spieren
•
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper camilledecoster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 49497 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen