INLEIDING
Definitie:
Alle mogelijke verschillen die kunnen bestaan tussen mensen die in onze maatschappij samenleven,
op het vlak van geslacht, huidskleur, sociale achtergrond…
Dimensies of vormen van diversiteit
Biologisch Temperament, intelligentie, aangeboren beperking…
Gender(rol) Rol toegekend op basis van geslacht binnen bep. tijd, cultuur
of subcultuur.
Seksuele geaardheid Heteroseksueel, homoseksueel…
Geografisch Streek, land of stad van herkomst.
Sociaal-economisch Opleidingsniveau, financiële situatie, huisvesting…
Etnisch-cultureel Behorend tot bepaalde bevolkingsgroep met ongeveer
gemeenschappelijke herkomst, geschiedenis, taal,…
Leeftijd Kind, jongere, volwassene, oudere…
Waarden en normen Gedragingen, kijk/visie, goed en kwaad…
Gewoontes Vaak mede bepaald door waarden en normen: eetgewoontes,
kledingstijl, levensstijl…
Sociale relaties en gezinsvormen Gehuwd, ongehuwd, single, samenwonend, LAT-relatie…
Ideologisch = geheel van ideeën dat iemand heeft over de mens,
menselijke relaties en samenleving.
Religie Christendom, Hindoeïsme, Sikhisme…
Respect hebben voor diversiteit is…
➔ Ieders persoonlijke integriteit respecteren.
➔ Stilstaan bij wat je als gewoon, normaal of evident bestempelt.
➔ Ondersteuning en participatie verzekeren voor iedereen en vooral wie kwetsbaar is voor
uitsluiting.
1 – IDENTITEIT EN CULTUUR
1.1 IDENTITEIT: POGING TOT OMSCHRIJVING
= Wie ben ik? Wat ben ik?
Mogelijke kenmerken van
Verband houden met… Wat je niet bent of wil zijn:
identiteit:
➔ Rollen die je in je leven ➔ Man of vrouw ➔ Gelijk blijven over tijd
vervult (vb. dochter, vriend, ➔ Socialist ➔ Veranderen over tijd
student…) ➔ Frans ➔ Stuk aangeboren, stuk
➔ Delen identiteit zelf kiezen ➔ Alcoholist gegeven, stuk verandering
(vb. muzieksmaak, lid politieke ➔ Stuk gewenst, stuk
partij, kledingstijl…)
ongewenst
➔ Waar je bent
➔ Beïnvloeding crisis en
geboren/woont
conflict
➔ Al dan niet tot minderheid
➔ Wat afwijkend is
behorend
➔ Context
➔ Geslacht en seksualiteit
➔ Levensbeschouwelijke
overtuiging
,= MEERVOUDIG of INCLUSIEF begrip: je bent niet OF/OF maar wel EN/EN.
= identiteit = palet van elementen (vb. afkomst, gender, karakter…)
Dit leren zien is basisvoorwaarde voor professionele hulpverlening.
1.2 CULTUUR
1.2.1 OP ZOEK NAAR OMSCHRIJVING
− Bestaan honderden definities van cultuur
− Ene langer en moeilijker dan de andere
− Eerste gedachte: ballet, opera, muziek, boeken…
− Vaak: geheel van het kunstzinnige
o Vb. schilderkunst, beeldhouwkunsten, muziek,…
− En folkloristische uitingen
o Vb. traditionele kledij, folkmuziek, volksdans,…
Goede omschrijving:
Cultuur = geheel van originele oplossingen gevonden door groep mensen om zich aan te
passen aan natuurlijke en sociale milieu.
M.a.w. CULTUUR = COPING SYSTEM
= omgaan met…
Om cultuur te begrijpen: kijken naar waarden en gedragssystemen en veel aspecten van het leven
bestuderen:
− Wat “goed”, wat “slecht”?
− Hoe gaat men om met kinderen, ouderen?
− Wat is relatie tussen man en vrouw?
− Welke talen worden er gesproken?
− Wat is grappig?
Antwoorden op deze vragen kunnen gedeeltelijk dezelfde zijn voor leden van eenzelfde (sub)cultuur.
Delen min of meer zelfde referentiekader. Manier van kijken leren we in kinderjaren.
Culturen zijn niet statisch, ze veranderen.
Vb. 50 jaar geleden geen georganiseerde kinderopvang (onthaalmoeders, kinderdagverblijven). Vader ging
werken, moeder bleef thuis en verzorgde kinderen.
Hebben echt wel aantal relatief waste kernwaarden:
➢ Gemeenschappelijke taal, dialect, jargon.
➢ Traditie van kennis en ideeën.
➢ Gemeenschappelijke geschiedenis.
➢ Religie of levensbeschouwing als expressie van waarden en normen.
➢ Maatschappij- of samenlevingsvorm
Vb. nadruk op grootfamilie, kerngezin…
Belang van kernwaarden is dat ze sterk kunnen verschillen.
Bestaande verschillen tussen culturen weerspiegelen inspanning die elke samenleving heeft moeten
leveren om te overleven.
, Binnen culturen: mensen die niet gangbare normen gedragen ft dikwijls geïdentificeerd als
subculturen.
→ Vaak slachtoffer van intolerantie.
Vb. mensen met handicap, holebi’s, bep. religieuze groepen…
→ onderscheiden door taalgebruik, kledij, muziek en “rituelen”.
1.2.2 CULTUUR ALS IJSBERG
Boven oppervlakte:
Zichtbare cultuurelementen
Vb. rituelen, gewoontes, taal, kunst,…
Onder oppervlakte:
Onzichtbare cultuurelementen
Vb. waarden, normen, logica, wereldbeeld,…
➢ Leer je pas na langere tijd kennen en zelden volledig.
1.2.3 CULTUURSHOCK
− Kan zich voordoen wanneer je in nieuwe omgeving terecht komt. Confrontering andere
levenswijzen, waarden en normen…
− Extreme reactie op extreme verandering.
− Komt niet altijd meteen – soms eerst verwondering/nieuwsgierigheid/afwachtendheid.
− Moeilijke integratie nieuwe omgeving door gemis, discriminatie, moeilijk vat krijgen op
zaken…
Mogelijke reacties cultuurshock:
− Boosheid
− Onverschilligheid
− Apathie, zich terugtrekken
− Troost zoeken
− Heimwee
− Situatie naar je hand proberen zetten
1.2.4 EIGEN CULTUUR: ZO NATUURLIJK ALS ADEMHALEN
− Socialisatie = worden geboren in cultuur en in eerste levensjaren leren we deze cultuur en
bijhorend waardesysteem aan.
− Vaak onbewust
− Beleving van de cultuur kan verschillend zijn. Mens is mengeling van cultuur en individuele
eigenschappen. Twee of meer culturen verrijken persoon.
