Dit is een samenvatting van het vak 'Orthopedagogie'. Besproken hoofdstukken: inleiding (kort), orthopedagogie als wetenschap, methodisch agogisch handelen, de verschillende actoren in het agogisch proces, (ortho)pedagogische visies, oplossingsgericht denken en werken en toepassingen uit cursus.
➢ Basis en werkterrein van de opvoeder – begeleider
➢ Is verantwoord doordacht en methodisch
1 ORTHOPEDAGOGIE ALS WETENSCHAP
1.1 WAT BETEKENT ORTHOPEDAGOGIE?
1.1.1 Pedagogiek en pedagogie
➢ Pedagogiek of opvoedingswetenschap: de wetenschap die het opvoeden als object heeft en
waarin het denken over opvoeden centraal staat.
➢ Pedagogie: het handelen, uitvoeren, de praktijk van het opvoeden.
Pedagogie(k) kent een aantal FACETTEN:
➢ de omgang met anderen: opvoeden komen we tegen in de (erg basale manier van) omgang
tussen volwassenen en kinderen.
➢ de unieke omgang: die omgang is uniek en persoonlijk en in de regel valt een wederzijdse
betrokkenheid waar te nemen.
➢ omgang met invloed: de opvoeder wil waarden en normen bijbrengen, keuzes leren maken,…
Het kind wordt hierdoor gevormd (modulering). Deze modulering gebeurt vaak door
observeren en kopiegedrag.
➢ omgang met vrijheden en beperkingen: er moeten kaders zijn waarbinnen een kind begrenst
mag/moet worden. Deze invloed neemt geleidelijk af naarmate een kind groeit.
Pedagogie(k) kent een aantal FACTOREN:
➢ innerlijke factoren: datgene wat eenieder in aanleg (erfelijk) bij geboorte meekrijgt.
o Bv. autisme, ADHD…
➢ uiterlijke factoren: de omstandigheden waarin een kind opgroeit. (het milieu, de omgeving
en de situatie waarin het kind zich kan/moet ontwikkelen.
o Bv. maatschappij, vrienden, alcohol- of drugsverslaafde ouders…
1.1.2 Opvoedingsproces
➢ Opvoeden voltrekt zich geleidelijk
→ Ontwikkelen, leren en veranderen vraagt tijd.
1.1.3 Orthopedagogiek en orthopedagogie
➢ Orthos = Grieks: ‘recht maken wat krom is gegroeid’
➢ Een vorm van begeleiden/opvoeden die bijstuurt wat afwijkt van de norm.
o Bijzonder opvoeden ontstaat wanneer er tijdens de gewone opvoeding problemen
voordoen.
➢ Orthopedagogie: het handelen, uitvoeren, de praktijk van wat er moet gebeuren om de
scheefgegroeide opvoedingssituatie recht te kunnen trekken.
➢ Orthopedagogiek: de wetenschap die de bijzondere opvoeding als object heeft – verwijst ook
naar het handelen van ‘professionelen’.
,Orthopedagogie Samenvatting 2021-2022
➢ Ter Horst: benoemt het werkveld van de orthopedagogiek als ‘de problematische
opvoedingssituatie’ (P.O.S.)
o Hiervan is sprake wanneer de betrokkenen de opvoedingssituatie als perspectiefloos
ervaren en ze er niet in slagen zonder professionele hulp van buitenaf daar
verbetering in aan te brengen.
→ M.a.w.: de orthopedagogische hulpverleners proberen via hun agogisch handelen de
situatie opnieuw perspectief te bieden.
➢ Professionele opvoeder = spilfiguur die respectvol begeleidt en ondersteunt
o vertrekt vanuit wensen en krachten van de cliënt
o grijpt pas in als de veiligheid en integriteit van mensen wordt bedreigd
1.1.4 Orthopedagogiek/(Ortho)agogiek
➢ ‘Pedagogiek’ verwijst letterlijk naar kinderen.
➢ ‘Ortho-agogiek’ wanneer het om volwassenen gaat.
➢ Agogisch handelen = deskundig, methodisch en intentioneel omgaan met
veranderingsprocessen.
1.1.5 Werkgebied van de orthopedagogie(k)
➢ Zintuiglijke functioneringsproblemen: doof, slechthorend, blind of slechtziend.
➢ Motorische functioneringsproblemen: motoriek belemmerd.
➢ Cognitieve functioneringsproblemen: intellectuele ontwikkeling (ernstig) belemmerd.
➢ Gedrags- en emotionele functioneringsproblemen: conflict zijn met zichzelf en/of hun
omgeving.
➢ Meervoudige functioneringsproblemen: combinatie van de hierboven omschreven
functioneringsproblemen.
1.2 ORTHOPEDAGOGIEK EN MAATSCHAPPIJVISIE
ORTHOPEDAGOGIEK MAATSCHAPPIJ
Visie rond
Verschillende mensvisies
hulpverlening
Modellen rond
Verschillende stromingen hulpverlening
, Orthopedagogie Samenvatting 2021-2022
1.2.1 Separatie
➢ Separatie = Personen worden gescheiden van de samenleving.
➢ Kleine cirkel: doelgroep
➢ Grote cirkel: maatschappij
→ Waarom zijn er voorzieningen gebouwd voor mensen met een
beperking?
− Weg houden van maatschappij
− Bescherming tegen hun beperking
1.2.2 Integratie
➢ Integratie = Proces van ‘dichterbij komen’
o We zoeken naar een dienstverlening die erop gericht is de cliënt naar vermogen aan
de samenleving te laten deelnemen.
➢ Ze zijn in de maatschappij maar nog steeds een aparte groep.
1.2.3 Normalisatie
➢ Normalisatie = Geslaagde integratie
o Normaliseren van leefomstandigheden: cliënten beschikken over leefpatronen en
omstandigheden die zo veel mogelijk gelijken op de gewone omstandigheden en
leefgewoonten in de samenleving.
o Normaliseren van de persoon: zo ‘normaal’ mogelijk functioneren.
1.2.4 Emancipatie
➢ Emancipatie = Vrij maken van afhankelijkheid, opheffen inperking, geven van gelijke rechten
o Belangrijk gegeven in de hedendaagse welzijnszorg
o Niet zo evident te realiseren, o.m. door afhankelijkheid van cliënten, houding van
professionelen,…
➢ Empowerment
o ‘To empower’ = verlenen van macht of kracht
▪ Verlenen van kracht = ondersteuning en support
▪ Verlenen van macht = verschuiving van verantwoordelijkheid
o Empowerment speelt zich af op 2 vlakken:
▪ Persoonlijk vlak: mensen nemen zelf beslissingen m.b.t. hun persoonlijk
leven.
▪ Politiek vlak: het beleid moet doorzichtiger worden, diensten toegankelijker…
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sirip. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
