Samenvatting Literatuur in zicht - proza 1.1-1.8 samengevat
5 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Nederlands
Niveau
VWO / Gymnasium
Dit document bevat een samenvatting van een gedeelte van Literatuur in zicht.
Hierin is het deel ´Proza´ samengevat.
De hoofdstukken 1.1-1.8.
Door deze samenvatting wordt het leren er een stuk gemakkelijker op. Alle begrippen worden ook hierin uitgelegd.
Proza die nu verschijnt kun je indelen naar omvang en naar inhoud. Door in te delen naar omvang en
de daarmee samenhangende diepgang krijg je de volgende indeling:
Kort verhaal/short story Een kort verhaal heeft vaak ongeveer 20 pagina´s, meestal één
hoofdpersoon, een eenvoudige opbouw, één gebeurtenis die centraal staat, een snel
bereikte climax, een abrupte en verrassende ontknoping en wordt vaak gebundeld of in een
tijdschrift uitgegeven.
Novelle Een novelle heeft vaak ongeveer 100 pagina´s, weinig personages, weinig
karakterontwikkeling van personages, één verhaallijn (intrige), is een afgerond verhaal en
wordt zelfstandig uitgegeven.
Roman Een roman heeft over het algemeen meer dan 100 pagina´s, meer personages dan
een novelle, uitvoerig beschreven en gekarakteriseerde hoofd- en bijfiguren,
karakterontwikkeling van hoofdpersoon, meer plaatsen van handeling, een groter tijdbestek
en vaak meerdere/verschillende intriges.
Het belangrijkste verschil tussen een novelle en een roman is het verschil in complexiteit. Een
novelle is over het algemeen minder ingewikkeld dan een roman.
Romans zijn in te delen op inhoud. Niet altijd zijn de grenzen tussen genres scherp te trekken, omdat
er overlap kan zijn. De bekendste en belangrijkste genres zijn:
Apocalyptische roman Een boek dat de eindtijd of de wederkomst van Christus beschrijft.
Faction (literaire non-fictie) Het verhaal is gebaseerd op feiten, maar daaromheen worden
dingen verzonnen.
Historische roman Een verhaal dat zich afspeelt tegen een bepaalde historische
achtergrond.
Literaire thriller Spannend boek met een zekere karakter ontwikkeling en onverwachte
wendingen waarbij de psychologie van de misdaad belangrijker is dan het geweld.
Ontwikkelingsroman Roman waarin de geestelijke ontwikkeling van de hoofdpersoon
getoond wordt.
Oorlogsroman Een verhaal waarin oorlog een belangrijke rol speelt.
Psychologische roman De nadruk ligt op het innerlijk, de gevoelens en gedachten van
personages.
Streekroman Een roman die zich afspeelt in een landelijke omgeving. Je maakt kennis met
de eigenaardigheden van de streek.
Tendensroman (strekkingsroman) De schrijver maakt propaganda of ageert ergens tegen.
Toekomstroman (sciencefiction) Hierin wordt een beeld geschetst van de verre toekomst op
basis van de wetenschap en techniek.
, 1.2 Personages
In alle verhalen komen personages, verhaalfiguren voor. Soms worden er directe wijze dingen over
hen verteld, soms op indirecte wijze. Personages zijn meestal mensen, maar kunnen ook dieren,
goden of dingen zijn. Je leert personages kennen door wat ze denken, voelen, doen, zeggen en door
wat anderen over hen zeggen of denken. Elke personage heeft een functie in een verhaal.
Een hoofdpersoon is het belangrijkste personage in een verhaal. Van de hoofdpersoon weet je het
meeste. Niet alleen wat iemand doet, maar ook hoe en waarom iemand zo doet.
Overige personages in een verhaal noem je bijfiguren. Zij veranderen nauwelijks. Je weet ook niet
zoveel over wat ze denken, voelen en beleven. Door bijfiguren kan het verhaal verrassend of
spannend worden;
Je hebt ook nog figuranten. Figuranten zijn personages die helemaal geen rol spelen in het verhaal,
maar toch niet gemist kunnen worden. Zij vormen in feite het decor van/voor een verhaal.
Een schrijver kan het karakter, het innerlijk, van een personage minimaal of juist uitvoerig
beschrijven. We onderscheiden van uitvoerig naar oppervlakkig:
Round character Heeft verschillende ideeën en eigenschappen, reageert telkens anders, of
anders dan verwacht en verandert in de loop van het verhaal. Je kunt je in bepaalde mate je
met hem identificeren. Een round character wordt soms een driedimensionaal personage
genoemd. Je kent het personage van binnen en van buiten.
Flat character Van een flat character weten we minder. Deze personages zijn statisch. Ze
veranderen niet en hebben enkele duidelijke karaktertrekken. In novellen kom je vaak flat
characters tegen als hoofdpersonen. Een flat character is een tweedimensionaal personage.
Dit personage vertoont geen ontwikkeling in het verhaal. Je weet wel wat, maar je hebt geen
compleet beeld.
Type Een type is een personage dat maar één idee of eigenschap heeft. Dit personage is in
één zin of een paar zinnen samen te vatten. Hoofdpersonen in stripverhalen, series en
dergelijke zijn meestal types. Het gaat meer op het avontuur dan om de personages. Een
type verandert eigenlijk ook niet en ontwikkelt ook niet echt. Een type is een
eendimensionaal personage. Je ziet maar één kant van het personage, de rest blijft
onduidelijk. Een type lijkt het minst op een echt mens,
Karikatuur Bij een karikatuur overdrijft een schrijver een bepaalde eigenschap van een
karakter. Karikaturen zijn vaak humoristisch bedoeld, maar worden niet altijd zo ervaren.
Spotprenttekenaars maken ook veel gebruik van karikaturen.
Om een goed inzicht te krijgen in de verbanden tussen personages kan een relatieschema helpen.
Een relatieschema noemen we ook wel een sociogram.
Het is belangrijk om te letten op de namen van personages. Schrijvers vertellen regelmatig met een
speaking name iets over het karakter of het uiterlijk van personages. Namen kunnen ook verwijzen
naar andere verhalen, culturen en talen. Je kunt dit ook symbolische namen noemen, een naam die
ergens symbool voor staat. Een schrijver kiest heel bewust voor een naam, het is aan de lezer om
daar eens bij stil te staan.
1.3 Perspectief
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper reginakole. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
