Samenvatting
Geschiedenis Tijd van pruiken en revoluties- samenvatting
- Vak
- Niveau
Samenvatting, per paragraaf, per tussenkopje over het geschiedenis hoofdstuk van tijd van pruiken en revoluties
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
schoolisnofun
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
h7: tijd van pruiken en revoluties (1700-1800)p1: de verlichting
KA 27: Rationeel optimisme en ‘verlichte denken’dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek economie en sociale verhoudingen.
Rationalisme en optimisme
- De wetenschappelijke revolutie uit de 17e eeuw werd gevolgd door een algemene revolutie in
het denken, de verlichting. Rationalisme zou leiden tot algehele vooruitgang, vrijheid was
daarvoor een voorwaarde.
- Mensen meenden dat wetenschap en verstand de mensen zou helpen om vanuit ‘de
duisternis’ naar ‘het licht’ te komen. Duisternis= onwetendheid, domheid en intolerantie. Het
licht= kennis, inzicht en verdraagzaamheid.
- Er ontstond optimisme over mogelijkheid om met verstand alles te begrijpen & verbeteren
- Rationalisme= -> zou leiden tot algehele vooruitgang. Vrijheid als waarde van vooruitgang
(vrijheid om zelf te denken en gedachten met elkaar te verwisselen)
- Verlichting eind 17e eeuw in Engeland en Nederland. 18e ook naar Duitsland, Frankrijk en
Amerika-> in hele westerse wereld raakte verlichting in mode bij ontwikkelde mensen (ook bij
vorsten)-> overal ontstonden ‘clubs’ waar men ideeën uitwisselden.
Godsdienst
- Belangrijk deel v.d. verlichting: kritiek op godsdienstige intolerantie
- Frederik de Grote vond dat alle religies gelijke rechten moesten hebben. Zijn vriend Voltaire
was een fel bestrijder van godsdienstige bekrompenheid en bijgeloof, die volgens hem vooral
door katholieke kerk werden verspreid. Hij was een geen atheïst maar een deïst. God heeft
wereld gemaakt, maar greep niet meer in, alles verliep volgens natuurwetten
Sociale verhoudingen
- In 18e eeuw samenlevingen vol ongelijkheid. Adel en geestelijken allerlei voorrechten.
Voltaire vond het wel best (slechts 10% van de bevolking kon zelf nadenken volgens hem)
- Volgens anderen sociale verhoudingen in strijd met de rede. - mensen hadden eigen verstand
gekregen en dus ook gelijke rechten moeten hebben.
- Jean Jacques Rousseau: schreef in 1754 dat alle mensen van nature gelijk zijn. Volgens hem
was het misgegaan toen het eigendom ontstond-> hebzucht ontstaan
- Na 1760 meenden steeds meer verlichte denkers dat verschillen die niet gebaseerd waren op
presentaties, moesten verdwijnen (volgens sommige moesten mannen en vrouwen gelijke
rechten hebben.
Politiek
- Verlichte denkers ontwikkelden ook nieuwe politieke ideeën.
- John Locke: stelde dat koningen en regeringen soeverein niet hebben ontvangen van god
maar van burgers- die hebben deel rechten overgedragen zodat regering kan zorgen voor
veiligheid- taak van overheid om mensenrechten te beschermen.- In rechtstaat stond
overheid volgens Locke niet boven wet maar moest zich er zelf ook aan houden.- Burgers
mogen bestuurders vervangen als die niet meer hun instemming hebben.
- Rousseau: parlement en rechters moeten gezag uitvoeren in naam van het volk->
volkssoevereiniteit-> ‘de algemene wil’
- Montesquieu: vroeg zich af hoe corruptie en onderdrukking ten woorden moest komen. Hij
verafschuwde het ‘despotisme’ van de Franse koningen. 1 persoon of groep alle politieke
macht= onvermijdelijk machtsmisbruik. Hij formuleerde als rationalist en optimist de
driemachtenleer (trias politica) : wetgevende macht: deel van de overheid dat wetten
maakt- rechterlijke macht: deel van de overheid dat rechtspreekt -uitvoerende macht: deel
van de overheid dat wetten uitvoert, de regering
-
, Economie
- Adam Smith wordt gezien als de vader van de moderne economische wetenschap. Volgens
hem streven mensen hun eigen voordeel na. De wet van vraag en aanbod brengt steeds
meer welvaart voor iedereen. De overheid moest volgens Smith zorgen voor eerlijke
spelregels, maar zich niet bemoeien met de economie. Zijn devies was: laissez-faire, mensen
vrijlaten in hun handelen.
- Het rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen is een kenmerkend
aspect van de tijd van pruiken en revoluties.
p2: Het ancien régime
KA 28: Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse
verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)
De Franse samenleving
- Voltaire publiceerde boek waarin hij constitutionele monarchie van Groot-Brittannië prees-
Franse overheid vatte dit op als kritiek en liet boek openbaar verbranden.
- Frankrijk was het land v.d. verlichting, maar ook van onvrijheid- paste zich nauwelijks aan aan
de verlichte ideeën .Censuur hield niet alles tegen, maar veel boeken wel verboden.
- Bestuur voor de democratische revoluties= ancien régime- Lodewijk XV en XV| probeerde
veranderingen tegen te houden
- In standenmaatschappij genoten edelen en hoge geestelijken van allerlei voorrechten. Hoge
adel luxueus leven- lage adel op platteland gebruikte eeuwenoude rechten om boeren
(meerderheid) uit te persen.
- Bourgeoisie (rijke burgerij die welvaart te danken had aan handel en nijverheid) had niets te
vertellen
- Boeren en arbeiders in de steden waren arm en leden honger.
Verlicht absolutisme
- De Pruisische koning Frederik de Grote was de succesvolste vertegenwoordiger van het
verlicht absolutisme: systeem waarbij een vorst verlichte hervormingen van bovenaf invoert.
Hij zag zichzelf niet als dienaar van god, maar als ‘eerste dienaar van de staat’ - stond
godsdienst en persvrijheid toe en verbood martelen
- Hij vond wel dat hij absolute macht moest houden (verlicht absolutisme) en handhaafde
voorrechten v.d. adel (de junker)-> liet boeren als horigen (waar hun heer over sprak) omdat
hij de junker nodig had voor zijn leger (alleen edelen konden officier worden).
- Ook de Russische keizerin Catharina de Grote en de Oostenrijkse keizer Jozef II probeerden
het verlicht absolutisme uit. Ze voerden hervormingen in, maar die werden door de kerk en de
adel zo snel mogelijk weer teruggedraaid.
De Nederlandse samenleving
- Ook in NL sociale verhoudingen nadelig voor groot deel v.d. bevolking
- Toen stadhouder Willem ||| kinderloos overleed begon in deel Nederlandse gewesten een
tweede stadhouderloos tijdperk.
- Gouden Eeuw was nadrukkelijk voorbij: republiek had torenhoge schulden, maar regenten
werden rijker.( leenden geld aan overheid-> rente)- overheid ging meer lenen voor die
rentes-> hogere belastingen-> onvrede bij bevolking groeide.
- Toen in 1747 Franse troepen de Republiek binnentrokken riep het volk om Oranje- Het
stadhouderschap werd erfelijk: met Willem |V en V begon de republiek op een monarchie te
lijken. Pogingen om het verval te keren liepen op niets uit: regenten bleven zichzelf verrijken,
schulden van de Republiek bleven groeien.
p3: De democratische revoluties
KA 29: Democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten,
grondrechten en staatsburgerschap
De Amerikaanse Revolutie
- rond 1800 maakten democratische revoluties een eind aan het ancien régime in westerse
landen. Wetten gaven staatsburgers gelijke rechten en invloed op het bestuur.
- Burgers Vormden gemeenschappen en gingen zelf de politieke macht uit-oefenen. Dat
gebeurde voor het eerst in Noord-Amerika: 13 Britse koloniën kwamen in opstand tegen hun
moederland.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper schoolisnofun. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 71498 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen