Samenvatting van communicatiewetenschap academiejaar . Dit zijn lesnotities, ppt en cursustekst samen. Hoofdstuk 4-6 in de cursus is niet te kennen leerstof en staan niet in de samenvatting.
2 BASISCONCEPTEN EN MODELLEN .......................................................................................... 3
2.1 Inleiding ............................................................................................................................................ 3
2.2 Wat is communicatie? ....................................................................................................................... 3
2.3 Breek- of discussiepunten in de definities van communicatie ............................................................. 4
2.3.1 Intentionaliteit als breekpunt.................................................................................................................... 4
2.3.2 Geslaagdheid als criterium? ...................................................................................................................... 5
2.3.3 Eenrichtings- of tweerichtingsverkeer ...................................................................................................... 6
2.3.4 Observatieniveaus ..................................................................................................................................... 6
2.4 Elementen in het communicatieproces............................................................................................... 6
2.4.1 Zender/bron .............................................................................................................................................. 6
2.4.2 Ontvanger/Bestemmeling ......................................................................................................................... 7
2.4.3 Boodschap ................................................................................................................................................. 7
2.4.4 Signaal ....................................................................................................................................................... 8
2.4.5 Kanaal ........................................................................................................................................................ 8
2.4.6 Medium ..................................................................................................................................................... 8
2.4.7 Ruis 10
2.4.8 Feedback ................................................................................................................................................. 10
2.5 Communicatiemodellen ................................................................................................................... 10
2.5.1 Inleiding ................................................................................................................................................... 10
2.5.2 De communicatieformule van Lasswell (1948) ....................................................................................... 11
2.5.3 Het mathematische model van Shannon & Weaver ............................................................................... 11
2.5.4 Verdere uitwerking van het S&W-model door DeFleur .......................................................................... 11
2.5.5 Het circulair model van Osgood en Schramm ......................................................................................... 12
2.5.6 De spiraal van Dance ............................................................................................................................... 12
2.5.7 Gerbners algemeen model van communicatie ....................................................................................... 12
2.5.8 Het ABX-model van Newcomb ................................................................................................................ 14
2.5.9 Westley en MacLeans aanpassing van Newcombs ABX-model............................................................... 14
2.5.10 Het massacommunicatiemodel van Maletzke ........................................................................................ 15
2.5.11 Een ritueel model van communicatie...................................................................................................... 15
2.5.12 Het aandachtsmodel/attentiemodel van McQuail.................................................................................. 16
2.6 Besluit ............................................................................................................................................. 16
3 VERBALE COMMUNICATIE .................................................................................................17
3.1 Inleiding .......................................................................................................................................... 17
3.2 Kenmerken van de “natuurlijke taal” ............................................................................................... 17
3.2.1 Taal is symbolisch .................................................................................................................................... 17
3.2.2 Taal is een soort kennis ........................................................................................................................... 17
3.2.3 Taal is op regels gebaseerd en productief............................................................................................... 18
3.2.4 Taal beïnvloedt de manier waarop we de wereld zien ........................................................................... 18
3.2.5 Taalvormen ............................................................................................................................................. 19
3.3 Studie van taal ................................................................................................................................ 19
3.4 De subsystemen van taal (p. 47) ...................................................................................................... 20
3.4.1 Klanken .................................................................................................................................................... 20
3.4.2 Woorden ................................................................................................................................................. 20
3.4.3 Zinnen...................................................................................................................................................... 20
,3.5 De sociale context van taal .............................................................................................................. 20
3.5.1 Functionele structuralisme – Jakobson (Rus) .......................................................................................... 20
3.5.2 Anglo-Amerikaanse Taalhandelingstheorie – Speech Acts Theory ......................................................... 21
3.6 Pragmatische stijlen en structuren ................................................................................................... 21
3.6.1 De conversatie......................................................................................................................................... 21
3.6.2 Interactie binnen de klas ......................................................................................................................... 22
3.7 Interactief discours: coherentie en structuur .................................................................................... 22
3.7.1 De coördinatie van conversatiebijdragen ............................................................................................... 22
3.7.2 Small talk ................................................................................................................................................. 23
3.8 Taal en sociale identiteit .................................................................................................................. 24
3.9 Taal en culturele verschillen............................................................................................................. 24
3.10 Besluit ............................................................................................................................................. 24
4 NON-VERBALE COMMUNICATIE ..........................................................................................25
4.1 Inleiding .......................................................................................................................................... 25
4.2 Kenmerken van non-verbale communicatie ..................................................................................... 25
4.2.1 Non-verbale communicatie kan onbedoeld zijn ..................................................................................... 25
4.2.2 Non-verbale communicatie bestaat uit verschillende codes .................................................................. 25
4.2.3 Non-verbale communicatie is onmiddellijk, continu en natuurlijk ......................................................... 26
4.2.4 Non-verbale communicatie is zowel universeel als cultureel, aangeboren als aangeleerd .................... 26
4.3 Voor welk soort informatie is non-verbale communicatie belangrijk? .............................................. 26
4.3.1 Eerste indrukken ..................................................................................................................................... 26
4.3.2 Relationele informatie............................................................................................................................. 26
4.3.3 Emoties uitdrukken ................................................................................................................................. 27
4.4 Non-verbale versus verbale communicatie....................................................................................... 27
4.4.1 Non-verbale communicatie ..................................................................................................................... 27
4.5 Kinesics ........................................................................................................................................... 28
4.5.1 Lichaamshouding..................................................................................................................................... 28
4.5.2 Handen en armen.................................................................................................................................... 29
4.5.3 Gelaatsuitdrukkingen .............................................................................................................................. 29
4.5.4 Ooggedrag ............................................................................................................................................... 29
4.6 Proxemics: territorialiteit en ruimtegebruik ..................................................................................... 30
4.6.1 Soorten territoria en inbreuken op territoria.......................................................................................... 30
4.6.2 Ruimtegebruik: zit- en kantoorindeling................................................................................................... 30
4.6.3 Persoonlijke ruimte ................................................................................................................................. 31
4.7 Haptics: aanraking .......................................................................................................................... 31
4.8 Chronemics ...................................................................................................................................... 32
4.9 Fysieke kenmerken .......................................................................................................................... 32
4.10 De “taal” van objecten .................................................................................................................... 33
4.11 Paralinquïstiek ................................................................................................................................ 33
4.12 Hoe ziet non-verbale communicatie eruit in een online context? ...................................................... 33
4.13 Besluit ............................................................................................................................................. 33
5 MASSACOMMUNICATIE: DE MEDIAORGANISATIE .....................................................................34
5.1 Inleiding .......................................................................................................................................... 34
5.2 Een organisationele benadering van de nieuwsproductie ................................................................ 35
5.2.1 De inhoud van het nieuws ....................................................................................................................... 35
,5.2.2 Organisatie-interne en -externe factoren die de nieuwsinhoud beïnvloeden ........................................ 36
5.3 Een organisationele benadering van de fictieproductie (in casu: de soapproductie) ......................... 45
5.3.1 De inhoud van soap opera’s .................................................................................................................... 45
5.3.2 Organisatie-interne en -externe drukkingen die de inhoud van soaps beïnvloeden .............................. 46
5.4 Besluit ............................................................................................................................................. 47
6 MASSACOMMUNICATIE: DE INHOUD ....................................................................................48
6.1 Inleiding .......................................................................................................................................... 48
6.2 De mediatekst ................................................................................................................................. 48
6.2.1 Wat is een mediatekst? ........................................................................................................................... 48
6.2.2 Open versus gesloten teksten (Eco) ........................................................................................................ 48
6.2.3 Soorten “lezingen” of “decoderingen” .................................................................................................... 49
6.2.4 Realisme van mediateksten .................................................................................................................... 49
6.2.5 Analyse van mediateksten ...................................................................................................................... 50
6.3 Mediagenres ................................................................................................................................... 51
6.3.1 Kenmerken .............................................................................................................................................. 51
6.3.2 Voorbeeld van een (vrij recent) genre: reality TV ................................................................................... 52
6.4 Besluit ............................................................................................................................................. 52
7 MASSACOMMUNICATIE: HET PUBLIEK ..................................................................................53
7.1 Inleiding .......................................................................................................................................... 53
7.2 Veranderende publieksconcepten .................................................................................................... 53
7.2.1 Visie 1: publiek als massapubliek ............................................................................................................ 53
7.2.2 Visie 2: publiek als groep ......................................................................................................................... 53
7.2.3 Visie 3: publiek als markt......................................................................................................................... 53
7.2.4 Visie 4: publiek als prosumers ................................................................................................................. 54
7.3 Publieksonderzoek........................................................................................................................... 54
7.3.1 Doelstellingen: media- versus publieksgecentreerd ............................................................................... 54
7.3.2 Onderzoekstradities ................................................................................................................................ 55
7.3.3 Onderzoeksmethoden ............................................................................................................................. 56
7.4 Totstandkoming van een (TV)-publiek ............................................................................................. 56
7.4.1 Structurele verklaringen voor TV-kijken .................................................................................................. 56
7.4.2 Uses and Gratifications (U&G): mediagebruik als doelbewuste behoeftebevrediging ........................... 58
7.4.3 Integratie van beide perspectieven? ....................................................................................................... 59
7.5 Televisie 2.0? ................................................................................................................................... 60
7.6 Besluit ............................................................................................................................................. 60
,8.5.2 Studies/theorieën ................................................................................................................................... 71
8.6 Media-effecten in de nieuwe(re) media omgeving ........................................................................... 80
8.7 Besluit ............................................................................................................................................. 80
9 IDEALIZED AND TRUE SELVES ON SOCIAL MEDIA .......................................................................81
9.1 Hypotheses ...................................................................................................................................... 81
9.1.1 Idealized virtual-identity hypothesis ....................................................................................................... 81
9.1.2 Extended real-life hypothesis .................................................................................................................. 81
9.1.3 The true self hypothesis .......................................................................................................................... 81
9.2 Web 1.0 en de true self hypothese ................................................................................................... 82
9.3 Een reden voor de extended real life hypothese ............................................................................... 82
9.4 Een reden voor de geïdealiseerde virtuele-identiteitshypothese ...................................................... 83
9.5 The mutliple self-presentation framework ....................................................................................... 84
9.6 Hyperpersoonlijk model van communicatie ..................................................................................... 85
10 DOCUMENTAIRE: CODES OF GENDER – IDENTITY AND PERFORMANCE IN POP CULTURE ......................88
10.1 Inleiding .......................................................................................................................................... 88
10.2 Goffman .......................................................................................................................................... 88
10.3 The feminine touch .......................................................................................................................... 89
10.4 The ritualization of subordination.................................................................................................... 89
10.5 Licenced withdrawl .......................................................................................................................... 89
10.6 Codes of masculinity ........................................................................................................................ 90
10.7 Trapped in the code ......................................................................................................................... 90
10.8 History, power + and … .................................................................................................................... 90
10.9 Woordenschat ................................................................................................................................. 91
,1 INLEIDING
Examen = 24 Meerkeuzevragen + 2 relatief korte open vragen
• Wetenschappen: die stappen zetten wetende dat het niet perfect is maar wel meest accurate wat
we voor handen hebben. We observeren continu en kijken hoe we het beter kunnen doen. Je weet
dat het niet volledig kan kloppen
• Sociale wetenschappen = manier van observeren en begrijpen. Het is niet de meest perfecte en
accurate en we zijn bezig om dat telkens accurater te maken
• Communicatiewetenschap: Het feit dat we sociaal zijn & samenleving vormen, betekent dat er
betekenissen ontstaan. Bv.: betekenissen gekoppeld aan man/vrouw zijn. Hoe zijn die ontstaan?
Wat zijn die? Hoe kunnen we die veranderen?
• Communicatie zorgt voor verandering; we gebruiken het om allerlei zaken te veranderen en
daarom is het essentieel
• Relatief jonge discipline: jaren ’50 ontstaan; maar wetenschappelijke interesse in communicatie-
wetenschappelijke fenomenen niet nieuw (bv.: propaganda, retoriek…)
Invloed op publieke opinie
• Foto aangespoeld kind tijdens vluchtelingencrisis: Heeft veel invloed gehad en stond op de
voorpagina van alle kranten ter wereld (of er werd naar verwezen). Was een beeld dat een drama
vatte op een manier waarop iedereen zei “dit vat het allemaal. Dit is wat aan het gebeuren is”
• “Dit is wat we nodig hadden om een en ander te veranderen.”
à Sterk geloof dat mediaboodschap een enorme impact zou hebben op samenleving, op die
specifieke situatie. Dat was het gevoel op dat moment. Is niet zo. Contrast tussen verwachting dat
dit alles zal veranderen & wat er effectief is gebeurd, kan niet groter zijn. Discrepantie die je heel
vaak ziet: minder invloed dan je denkt & omgekeerd.
Hoe anderen overtuigen?
• Mediatisering: samenleving en elk aspect ervan is op manier aangeraakt/beïnvloed (sinds WOII)
à in samenleving leven waar media centrale rol zijn gaan spelen. Heeft invloed op ongeveer alles.
Maatschappelijk fenomeen, samenleving op 1 of andere manier i.v.m. media. Je kan die niet
bestuderen zonder media.
• Bv.: je kan geen onderzoek doen over eetstoornissen bij jongeren zonder de invloed van media te
bestuderen; Vandaag is universiteit anders dan 10j geleden omdat wetenschap zich vandaag op
bepaalde manier in samenleving positioneert met alle voordelen & gevaren daarbij. Maakt media
dan dat wetenschappers onderwerpen en onderzoeken doen o.b.v. hoe ze denken in de media te
komen?
Communicatie = essentieel voor organisaties
• Kan je vandaag rol spelen in economie zonder media en communicatie? Sommige van de bekenste
beelden zijn merknamen, beelden uit economische actoren die media gebruiken om bepaalde
naam & faam te verwerven.
• Samenleving zo complex & divers dat niemand nog in zelfde wereld leeft; iedereen leeft in
bepaalde mate in een andere wereld door kleine verschillen. Het enige wat ons nog bindt zijn een
aantal iconische beelden die uit de media komen
• Samenleving = groep mensen die nog iet of wat naar hetzelfde kijken op vlak van media.
(De taalgrens in België is een grens die 2 samenlevingen scheidt: we kennen elkaars kranten,
bekende mensen, programma’s… niet meer)
Communicatiewetenschap 1
, • Communicatie brengt kwetsbaarheid met zich mee à als merknaam zo bekend is als Coca-Cola,
dan is dat voor wie kritisch kijkt een kapstok om mee aan de slag te gaan
• Samenleving = mediasamenleving
• Je hebt machtige zenders en weerloze ontvangers à niet waar! Cola is machtig, maar ook
kwetsbaar
Nieuwe technologieën, economische actoren en markten
• Technologieën hebben grote impact op bepaalde zaken binnen communicatie. Er is communicatie
mogelijk die enkele jaren geleden niet mogelijk was. Digitalisering & technologisering heeft vragen
waar je je mee bezig houdt nog meer doen opwaaien
Journalistieke deontologie
• We weten veel over de wereld door journalistiek, door verhalen die journalistiek ons vertelt. Bij
verhalen maken ze keuzes die deontologisch foutief kunnen zijn. Mag je dat op die maneir wel
vertellen? Hoe evident is het om over crisis te spreken over een land als Syrië, hoe evident moeten
we dit vinden?
• Crisis is geen neutraal woord in die context; het draagt een bepaalde betekenis met zich mee.
Perspectieven spelen een rol bij gebruik van woorden. Je moet verschillende persepectieven
kunnen aannemen
Digitalisering is niet iets voor morgen, het is er vandaag.
Communicatiewetenschap 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper catomoerman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
