Samenvatting
Samenvatting VOL-VCA
- Instelling
- Thomas More Hogeschool (tmhs)
Gedetailleerde samenvatting van de volledige leerstof.
[Meer zien]Voorbeeld 10 van de 78 pagina's
Voorbeeld 10 van de 78 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
1 Inhoud2 SITUERING REGELGEVING EN CONTROLE ..................................................................................... 6
2.1.1 Economische richtlijnen ........................................................................................................................ 6
2.1.2 Sociale richtlijnen .................................................................................................................................. 6
2.1.3 Arbeidstijdenwetgeving ........................................................................................................................ 6
2.1.4 Seveso-richtlijn ...................................................................................................................................... 6
2.1.5 VCA ........................................................................................................................................................ 7
2.1.6 VCA-certificatie ..................................................................................................................................... 7
3 WETGEVING ............................................................................................................................................. 8
3.1 Wetgevend kader ................................................................................................................................ 8
3.1.1 Structuur van de Belgische wetgeving .................................................................................................. 8
3.2 Bescherming van werknemers ............................................................................................................ 8
3.2.1 Doel van de Welzijnswet ....................................................................................................................... 8
3.2.2 De 7 welzijnsdomeinen ......................................................................................................................... 9
3.2.3 Art. 2 van de welzijnswet ...................................................................................................................... 9
3.2.4 Dynamisch risicobeheersingssysteem ................................................................................................... 9
3.2.5 Rechten en plichten ............................................................................................................................ 10
3.2.6 Medisch onderzoek ............................................................................................................................. 16
3.2.7 Opdrachtgevers, aannemers en onderaannemers ............................................................................. 16
3.2.8 KB tijdelijke of mobiele bouwplaatsen................................................................................................ 17
3.2.9 Geweld, pesterijen, ongewenst seksueel gedrag op het werk ........................................................... 18
3.2.10 Controlediensten ............................................................................................................................ 20
3.2.11 Milieuwetgeving ............................................................................................................................. 20
4 BEROEP DOEN OP UITZENDARBEID.............................................................................................. 21
4.1 Algemeen .......................................................................................................................................... 21
4.1.1 Verboden activiteiten.......................................................................................................................... 21
4.1.2 Verplichting voor het uitzendbureau .................................................................................................. 21
4.1.3 Uitzendarbeid en wettelijke afspraken ............................................................................................... 21
4.1.4 Centrale gegevensbank ....................................................................................................................... 21
4.1.5 Intercendent ....................................................................................................................................... 22
4.1.6 Verplichtingen voor de gebruiker (inlener) ......................................................................................... 22
4.1.7 Uitzendkrachten in de bouwsector ..................................................................................................... 22
4.2 Vuur .................................................................................................................................................. 22
5 RISICO, PREVENTIE- EN BEHEERSINGSMAATREGELEN ......................................................... 23
5.1 Gevaar............................................................................................................................................... 23
5.1.1 Hoe groot is het risico? ....................................................................................................................... 23
5.1.2 ‘Goede’ , ‘slechte’ en ‘nieuwe’ risico’s ................................................................................................ 24
5.1.3 Risicoanalyse (RIE) ............................................................................................................................... 24
5.1.4 Risico-inschatting ................................................................................................................................ 25
5.1.5 Risico’s op de werkplek ....................................................................................................................... 25
5.1.6 Onveilige situatie – onveilige handeling ............................................................................................. 25
, 1
5.2 Gevaar, risico, risicovolle activiteit … ................................................................................................ 26
6 ONGEVALLEN: OORZAKEN EN PREVENTIEMAATREGELEN................................................... 27
6.1 Algemeen .......................................................................................................................................... 27
6.1.1 Tijdens het werk .................................................................................................................................. 27
6.1.2 Op weg naar het werk ......................................................................................................................... 28
6.2 Ongevallenverdeling ......................................................................................................................... 28
6.3 Enkele begrippen .............................................................................................................................. 28
6.3.1 Frequentiegraad .................................................................................................................................. 28
6.3.2 Ernstgraad ........................................................................................................................................... 28
6.4 Melding en analyse van arbeidsongevallen ....................................................................................... 29
6.4.1 Arbeidsongevallen melden ................................................................................................................. 29
6.4.2 Registratie en onderzoek .................................................................................................................... 29
6.4.3 Opsporen van oorzaken van ongevallen ............................................................................................. 29
6.4.4 Methode voor opsporing van oorzaken .............................................................................................. 30
6.4.5 Motivatie ............................................................................................................................................. 31
6.4.6 Mensen motiveren om veilig te werken ............................................................................................. 31
6.4.7 De rol van leidinggevenden ................................................................................................................. 32
7 MACHINES EN GEREEDSCHAPPEN ................................................................................................. 33
7.1 Begrippen.......................................................................................................................................... 33
7.2 Gevaren en risico’s ............................................................................................................................ 33
7.2.1 Onderhoud .......................................................................................................................................... 34
7.2.2 Bediening ............................................................................................................................................ 34
7.2.3 Maatregelen ........................................................................................................................................ 34
7.3 Veelgebruikte machines .................................................................................................................... 35
7.3.1 Vaste machines ................................................................................................................................... 35
7.3.2 Aangedreven handgreepmachines ..................................................................................................... 35
7.3.3 Eenvoudig handgereedschap .............................................................................................................. 35
7.3.4 Andere ................................................................................................................................................. 36
7.4 Hijswerktuigen en takels ................................................................................................................... 36
7.4.1 Hijswerktuigen .................................................................................................................................... 36
7.4.2 Maatregelen ........................................................................................................................................ 36
8 GEVAARLIJKE STOFFEN, EXPLOSIES ............................................................................................. 38
8.1 Gevaarlijke/giftige stoffen ................................................................................................................ 38
8.1.1 Definities ............................................................................................................................................. 38
8.1.2 Wat is (noemen we) gevaarlijk? .......................................................................................................... 38
8.2 REACH ............................................................................................................................................... 38
8.3 Opnameweg van giftige stoffen ........................................................................................................ 38
, 2
8.4 Soorten effecten ............................................................................................................................... 39
8.4.1 Rechtstreeks effect ............................................................................................................................. 39
8.4.2 Onrechtstreeks effect ......................................................................................................................... 39
8.4.3 Vergiftiging .......................................................................................................................................... 39
8.4.4 Effecten ............................................................................................................................................... 39
8.5 Identificatie van gevaarlijke stoffen .................................................................................................. 40
8.5.1 Wanneer is iets giftig? ......................................................................................................................... 40
8.5.2 CLP ....................................................................................................................................................... 40
8.5.3 H- en P-zinnen ..................................................................................................................................... 40
8.6 Kankerverwekkende ......................................................................................................................... 41
8.7 Opslag van gevaarlijke stoffen .......................................................................................................... 41
8.7.1 Bovengrondse opslagtank ................................................................................................................... 41
8.7.2 Ondergrondse opslagtank ................................................................................................................... 42
8.8 Gevarendiamant ............................................................................................................................... 42
8.9 Veiligheidsinformatieblad ................................................................................................................. 42
8.9.1 De grenswaarde .................................................................................................................................. 43
8.9.2 Soorten grenswaarden ........................................................................................................................ 43
8.10 Monitoring ........................................................................................................................................ 43
8.10.1 Ruiken ............................................................................................................................................. 43
8.11 Zuurstof ............................................................................................................................................ 43
8.12 Transport van gevaarlijke stoffen ...................................................................................................... 43
9 BRAND EN EXPLOSIEF ........................................................................................................................ 44
9.1 Vuur .................................................................................................................................................. 44
9.2 Vlam .................................................................................................................................................. 44
9.3 Frequentiespectrum .......................................................................................................................... 45
9.3.1 Thermische straling ............................................................................................................................. 45
9.4 Brand ................................................................................................................................................ 45
9.4.1 Branddriehoek..................................................................................................................................... 46
9.4.2 Brandvijfhoek ...................................................................................................................................... 46
9.5 Temperatuurgrenzen ........................................................................................................................ 46
9.5.1 Vlampunt ............................................................................................................................................. 47
9.6 Kaarsvlam ......................................................................................................................................... 47
9.7 Categorieën van brandbare producten.............................................................................................. 48
9.7.1 Nieuwe indeling volgens GHS (Globally Harmonised System) ............................................................ 48
9.8 Zelfontbrandingstemperatuur ........................................................................................................... 48
9.9 Explosiegrenzen ................................................................................................................................ 48
, 3
9.9.1 Invloed van de T en P op LEL en UEL ................................................................................................... 48
9.9.2 Minimale ontstekingsenergie (MIE) .................................................................................................... 48
9.10 Soorten branden ............................................................................................................................... 49
9.10.1 Brandklassen ................................................................................................................................... 49
9.11 Explosies ........................................................................................................................................... 51
9.11.1 Fysische explosie ............................................................................................................................. 51
9.11.2 Chemische explosie ........................................................................................................................ 51
9.11.3 Stofexplosies ................................................................................................................................... 52
9.12 Enkele begrippen .............................................................................................................................. 53
9.12.1 Temperatuursgrenzen .................................................................................................................... 53
9.12.2 Brandgetal van stofwolken ............................................................................................................. 54
9.12.3 Warmteflux ϕ ................................................................................................................................. 54
9.13 Gevaarlijke fenomenen ..................................................................................................................... 54
9.13.1 Flashover......................................................................................................................................... 54
9.13.2 Backdraft ......................................................................................................................................... 55
9.13.3 Rookgasexplosie ............................................................................................................................. 55
9.13.4 BLEVE (Boiling Liquid Expanding Vaper Explosion): ........................................................................ 55
9.13.5 Boilover: .......................................................................................................................................... 56
9.14 Blussen .............................................................................................................................................. 56
9.14.1 Water .............................................................................................................................................. 56
9.14.2 Schuim ............................................................................................................................................ 56
9.14.3 Zand ................................................................................................................................................ 56
9.14.4 Bluspoeder ...................................................................................................................................... 56
9.14.5 CO2 .................................................................................................................................................. 57
9.14.6 Branddeken..................................................................................................................................... 57
9.14.7 Overzicht ......................................................................................................................................... 57
10 NOODSITUATIES VOORKOMEN EN BESTRIJDEN .................................................................. 58
10.1 Veiligheidsprocedures ....................................................................................................................... 58
10.1.1 Algemene veiligheidsregels ............................................................................................................ 58
10.1.2 Specifieke veiligheidsregels ............................................................................................................ 58
10.2 Werkvergunningen............................................................................................................................ 58
10.2.1 Betrokkenen ................................................................................................................................... 59
10.2.2 Soorten werkvergunning ................................................................................................................ 59
10.3 Bedrijfsnoodplannen ......................................................................................................................... 60
10.3.1 Waarom? ........................................................................................................................................ 60
10.3.2 Bedrijfsnoodplan............................................................................................................................. 60
10.3.3 Inhoud ............................................................................................................................................. 60
10.4 Algemene structuur bij rampenplanning ........................................................................................... 60
10.4.1 Fase 1: eerste melding (waarschuwing) ......................................................................................... 61
10.4.2 Fase 2: klassering (melding) ............................................................................................................ 61
10.4.3 Fase 3: handelingen en maatregelen .............................................................................................. 61
10.4.4 Fase 4: beëindigen (afsluiten) ......................................................................................................... 61
10.4.5 Fase 5: post-operationele fase ....................................................................................................... 61
, 4
10.5 Hulpbronnen ..................................................................................................................................... 61
10.5.1 Interne hulpbronnen ...................................................................................................................... 61
10.5.2 Externe hulpdiensten ...................................................................................................................... 61
11 SPECIFIEKE WERKZAAMHEDEN ................................................................................................. 62
11.1 Lassen ............................................................................................................................................... 62
11.1.1 Elektrisch lassen .............................................................................................................................. 62
11.1.2 Autogeen lassen.............................................................................................................................. 63
11.2 Besloten ruimten .............................................................................................................................. 64
11.2.1 Kenmerken van besloten ruimten .................................................................................................. 64
11.2.2 Maatregelen bij werken in besloten ruimten ................................................................................. 64
11.2.3 PBM in besloten ruimten ................................................................................................................ 64
11.2.4 Veiligheidswacht ............................................................................................................................. 65
11.2.5 Verven en lakken in besloten ruimten ............................................................................................ 65
11.2.6 Lassen is besloten ruimten ............................................................................................................. 65
11.2.7 Elektrocutiegevaar in besloten ruimten ......................................................................................... 65
11.3 Ex-zones ............................................................................................................................................ 65
11.4 Sloopwerken en uitgravingen ............................................................................................................ 66
11.5 Asbest ............................................................................................................................................... 66
11.5.1 Waarom werd asbest gebruikt? ..................................................................................................... 67
11.5.2 Toepassingen .................................................................................................................................. 67
11.5.3 Soorten asbest ................................................................................................................................ 67
11.5.4 Risico’s van blootstelling aan asbest............................................................................................... 67
11.5.5 Aandoeningen ................................................................................................................................. 67
11.5.6 Wanneer is het gevaarlijk? ............................................................................................................. 67
11.5.7 Wetgeving omtrent gebruik van asbest.......................................................................................... 67
11.5.8 Preventiemaatregelen .................................................................................................................... 68
11.6 Kwartstof .......................................................................................................................................... 69
11.6.1 Problematiek................................................................................................................................... 69
11.6.2 Waar zit kwarts in? ......................................................................................................................... 69
11.6.3 Hoe groot is de blootstelling? ......................................................................................................... 69
11.6.4 Preventiemaatregelen .................................................................................................................... 70
, 5
12 WERKEN OP HOOGTE ..................................................................................................................... 70
12.1 Werken op hoogte ............................................................................................................................ 70
12.2 Wettelijk kader ................................................................................................................................. 70
12.3 Reglementaire leuning en randbeveiliging ........................................................................................ 71
12.4 Specifieke regels ............................................................................................................................... 71
12.4.1 Ladders ........................................................................................................................................... 71
12.4.2 Trappen ........................................................................................................................................... 73
12.4.3 Steigers (of stellingen) .................................................................................................................... 73
12.4.4 Gordels/harnassen.......................................................................................................................... 75
12.4.5 Hoogtewerker ................................................................................................................................. 76
12.4.6 Werkbakken aan een kraan ............................................................................................................ 76
12.4.7 Life line ............................................................................................................................................ 76
12.4.8 Retentiesysteem ............................................................................................................................. 77
, 6
2 Situering regelgeving en controle
De Belgische wetgeving volgt uit de wetgeving die Europa opstelt.
Uit de sociale richtlijnen en de economische richtlijnen zijn het ARAB & de Codex opgesteld waarin
dezelfde veiligheids- en gezondheidswetgeving beschreven wordt voor heel België.
De FOD “Toezicht Welzijn op het Werk”
De FOD ‘Toezicht sociale Wetten”
De Europese richtlijnen zijn uitgevaardigd door de Europese Raad en het Europees Parlement. Deze
worden dan door de lidstaten omgezet in Nationale wetgeving, dit zijn de minimumeisen.
Voor het veiligheidsgebeuren zijn er twee belangrijke richtlijnen:
- Economische richtlijnen
- Sociale richtlijnen
2.1.1 Economische richtlijnen
Vermelden de minimumeisen in verband met veiligheid met betrekking tot apparaten, producten en
machines, die gelden in alle lidstaten.
Bijvoorbeeld de CE-markering:
Fabrikant breng deze aan en verklaart daarmee dat zijn product in overeenstemming is met de
veiligheidseisen uit de richtlijn. Dat gebeurt op basis van een technisch dossier en een EG-verklaring
van overeenstemming.
2.1.2 Sociale richtlijnen
Deze omschrijven de minimale voorschriften inzake veiligheid en gezondheid van werknemers en
werkgevers op het werk.
Ze hebben tot doel de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op het werk te bevorderen.
De nationale wetgeving mag strengere eisen voorzien en kan bovendien bepaalde principes verder
detailleren of in praktisch uitvoerbare bepalingen omzetten.
De belangrijkste "sociale richtlijn" is de richtlijn van de Raad van 12-06-1989 in verband met de
maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid van de
werknemers op het werk, beter gekend als de kaderrichtlijn.
Bijvoorbeeld:
Europa wil totaal alcoholverbod op beroepschauffeurs.
2.1.3 Arbeidstijdenwetgeving
Er zijn maximale arbeidstijden, met minimale rusttijden gedefinieerd. En het moet een haalbare
combinatie zijn van arbeid en gezin (zorgtaken).
2.1.4 Seveso-richtlijn
Deze Seveso richtlijn kwam er nadat er in het Italiaanse stadje Sevose een chemisch accident was
gebeurt met gifgas. Door deze ramp kwam er een Europese richtlijn, de Seveso-richtlijn, deze stelt
de drempel vast van de hoeveelheden gevaarlijke stoffen waarboven een bedrijf onderworpen is aan
de Europese reglementering.
Een Seveso-bedrijf is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van de behandeling, de
productie, het gebruik of de opslag van gevaarlijke stoffen.
, 7
Een Seveso-bedrijf is een bedrijf met een risico op ernstige ongevallen, brand en explosie, vrijkomen
van gevaarlijke stoffen. Het doel van de Seveso-richtlijnen is het voorkomen van die ernstige
ongevallen.
2.1.5 VCA
Sinds 1992 is het mogelijk om als bedrijf vrijwillig te certificeren en een VCA-certificaat te behalen
(Veiligheid gezondheid en milieu Checklist Aannemers). Door dit te behalen onderwerpt het bedrijf
zich vrijwillig aan de eisen en controles die door de erkende geaccrediteerde autidbureau’s opgelegd
worden. Het bedrijf toont dat het alles doet om de gezondheid en het welzijn te vrijwaren.
In een VCA-gecertificeerd bedrijf gelden onder meer onderstaande eisen:
- Alle arbeiders (operationelen) moeten beschikken over een attest basisveiligheid (B-VCA) dat 10
jaar geldig is.
- Alle leidinggevenden die rechtstreeks of onrechtstreeks tussenkomen voor werkzaamheden,
moeten beschikken over een attest veiligheid voor operationeel leidinggevenden VOL-VCA attest dat
10 jaar geldig is.
2.1.6 VCA-certificatie
Het bedrijf moet een goed werkend VGM-systeem opzetten en onderhouden volgens de eisen,
vastgesteld in de VCA-checklist. Het bedrijf moet de activiteiten op de werkvloer met betrekking tot
VGM beheersen. Voor de opdrachtgevers is het VCA-certificaat een manier om na te gaan of de
aannemer een actief veiligheidsbeleid voert.
De VCA-certificatie is bestemd voor bedrijven die hun werknemers risicovolle werken laten
uitvoeren, of hen laten werken in risicovolle omgevingen.
2.1.6.1 Soorten VCA
• VCA*
Voor bedrijven met minder dan 35 werknemers, vooral gericht op directe beheersing van risico’s
bij de opdrachtgever waar het bedrijf werkzaamheden verricht. Voldoen aan ‘VCA*-mustvragen’.
• VCA**
Voor bedrijven met 35 of meer werknemers. Voor kleinere bedrijven die projecten uitvoeren
en/of werken met onderaannemingen.
Voldoen aan de VCA*-mustvragen en 13 aanvullende vragen waarvan het bedrijf minstens de
helft (7) moet scoren.
Het bedrijf mag niet te veel arbeidsongevallen hebben en moet kunnen aantonen dat het aantal
ongevallen stelselmatig vermindert. Alle medewerkers moeten een opleiding ‘Basisveiligheid VCA’
hebben gevolgd en het examen met succes afleggen. Alle leidinggevenden moeten de opleiding
‘Veiligheid voor operationeel leidinggevenden’ voltooid hebben.
Een VCA*- en VCA**-certificaat is 3 jaar geldig.
• VCA: voor aannemers die met eigen persoon werken
• VCO: voor opdrachtgevers die werken laten uitvoeren door uitzendorganisaties
• VCU: voor uitzendorganisaties die werken uitvoeren voor andere aannemers (opdrachtgevers)
, 8
3 Wetgeving
3.1 Wetgevend kader
3.1.1 Structuur van de Belgische wetgeving
• Drie gemeenschappen:
- Franstalige gemeenschap
- Nederlandstalige gemeenschap
- Duitstalige gemeenschap
• Drie gewesten:
- Vlaams Gewest
- Waals Gewest
- Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Wetten: federaal beslist (gestemd in de kamer en senaat)
Decreten: op niveau van gewesten en gemeenschappen
Wetten en decreten hebben dezelfde juridisch waarde.
Van zodra de uitvoerende macht de wetten ondertekend heeft, moeten wij ons daaraan houden.
Federale wetten moeten worden omgezet in Koninklijke besluiten (KB’s)
Decreten moeten worden omgezet in Ministriële besluiten (MB’s)
3.1.1.1 Wie is voor wat verantwoordelijk?
Federaal Gewestelijk
Veilige machines Opslag en afvalbehandeling
Indeling, verpakking, etikettering, … Bescherming van het milieu
Bescherming van werknemers
3.2 Bescherming van werknemers
De belangrijkste wet: “Welzijnswet = Wet betreffende het welzijn van werknemers bij de uitvoering
van hun werk”
De Welzijnswet van 4 augustus 1996.
Deze gaat over de rechten en plichten in verband met veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk.
De algemene principes zijn eerder vaag en worden concreet ingevuld d.m.v. uitvoeringsbesluiten.
Tot 1996 -> ARAB (algemeen reglement voor arbeidsbescherming)
Vanaf 1996 (met de welzijnswet) -> Alle nieuwe uitvoeringsbesluiten worden ondergebracht in de
“Codes over welzijn op het werk” of kortweg de Codes.
3.2.1 Doel van de Welzijnswet
Een veilige en gezonde werkomgeving bevorderden en dus ook het welzijn van de werknemers.
Deze werkt volgens enkele principes:
• Werkgevers en werknemers hebben specifieke rechten en plichten
• Het beleid is gebaseerd op risicoanalyses en preventie
• Er moeten preventiediensten opgericht worden
, 9
• Er moet opleiding en informatiedoorstroming zijn
• Er moet betrokkenheid zijn bij het beleid van VGW
• Er moet coördinatie zijn tussen verschillende werkzaamheden
3.2.2 De 7 welzijnsdomeinen
1. Arbeidsveiligheid (voorkomen van onveilige situaties)
2. Gezondheid (gezondheidstoezicht, vaccinaties,…)
3. Psychosociale belasting, geweld, pesterijen, ongewenst seksueel gedrag (stress, burn-out)
4. Ergonomie (werkpost aangepast aan de werknemer)
5. Arbeidshygiëne (bescherming tegen gevaarlijke stoffen, bacteriën, geluid, straling, trillingen,…)
6. Verfraaiing van de werkplaatsen (aangenaam, verzorgd, wasgelegenheid, douches,…)
7. Leefmilieu (lucht, temperatuur, gescheiden afvalinzameling, juiste opslag van gevaarlijke
stoffen,…)
3.2.3 Art. 2 van de welzijnswet
Is toepasselijk op de werkgevers en werknemers.
Een werknemer is iemand:
- Die met een arbeidsovereenkomst werkt
- Persoon die een beroepsopleiding volgt
- Stagiairs
- Personen verbonden met leerovereenkomst
- De leerlingen en studenten die een studierichting volgen waarvan het opleidingsprogramma
voorziet in een vorm van arbeid die in de onderwijsinstelling wordt verricht
Een werkgeven is iemand:
- Die iemand van de bovenstaande voorwaarde tewerkstelt
(Les 2 wetgeving, 00:15:15) kunnen uitleggen wat een dynamisch risicobeheersingssysteem is.
3.2.4 Dynamisch risicobeheersingssysteem
De werkgever treft de nodige maatregelen ter bevordering van het welzijn van de werknemers bij de
uitvoering van hun werk.
Daartoe past hij de volgende algemene preventiebeginselen toe:
a. Risico’s voorkomen
b. De evaluatie van risico's die niet kunnen worden voorkomen
c. De bestrijding van de risico's bij de bron
d. De vervanging van wat gevaarlijk is door dat wat niet gevaarlijk of minder gevaarlijk is
e. Voorrang aan maatregelen inzake collectieve bescherming boven maatregelen inzake individuele
bescherming
f. De aanpassing van het werk aan de mens (met name inrichting van de werkposten, keuze
werkkleding,…)
g. Zo veel mogelijk de risico’s inperken
h. De risico’s op ernstig letsel inperken
i. De planning van preventie en de uitvoering van het beleid met betrekking tot het welzijn van de
werknemers
j. De werknemer voorlichten
k. Het verschaffen van passende instructies
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SneakyBeaky. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen