HOOFDSTUK 1: (NEO-)CLASSICISME, REVOLUTIONAIREN EN DE
WEG ERNAARTOE
1. NEOCLASSICISME EN REVOLUTIONAIREN
BAROK (+/- 1615-1715)
ALGEMENE KENMERKEN VAN DE BAROK
• Van evenwicht (Renaissance) naar samenballing (Barok): één synthetisch geheel van schilder-
, beeldhouw- en bouwkunst
• Van kalme rust naar onstuimige beweging
• Druk, breed, theatraal, asymmetrisch
• Diagonalen, contrastwerking
• Triomfantelijke, gespierde uitdrukking van katholieke hervorming (contrareformatie) en
vorstelijk absolutisme
Renaissance Barok
San Lorenzo, Brunelleschi, Firenze Sant’Ignazio, Grassi & Moderno, Rome (1626-
(1419-de eeuw) de eeuw)
Beweging
Assymetrie
De hemelvaart van Maria,
Het laatste avondmaal, Da Vinci, Milaan Rubens, Antw.
(1495-1498 / eind 15de eeuw) (1625-de eeuw)
Barok
, Diagonalen
Contrast
De kruisafneming, P.P. Rubens, Kathedraal
Antwerpen (tijd niet gekend)
Sant’Andrea al Quirinale, Bernini
(1658-1670 / midden 17de eeuw)
Trevi Fontein, Bernini, Rome
(1732-de eeuw)
STIJLFIGUREN UIT DE BAROK
• Vrije toepassing van de Renaissance vormen:
, o Zuilen met verdikte banden of geschroefd (Salamonische zuil)
o Doorbroken frontons
o Afwisseling segment- en driehoekige frontons
o Overmatig zware lijsten
• Specifieke barok elementen:
o Sterk uitspringende delen en golvende lijnen
o Vol beeldhouwwerk dat het bouwkundig kader doorbreekt
o Golvende steunberen met voluten
o Cartouche en ronde of ovale Oeil-de-boeuf
• Onstuimige vaart naar omhoog: eerder opgaande lijnen dan
horizontaal evenwicht:
o Kolossale Orde (2 of meer bouwlagen)
o Koepels en torens
• Gebouw en omgeving als geheel
uitgewerkt
o Trappen, galerijen, pleinen, tuinen, parken etc.
,EXEMPLARISCHE GEBOUWEN
BERNINI: S. ANDREA AL QUIRINALE - ROME (1658-1670)
HUYSSENS, D’AGUILON EN RUBENS: CAROLUS BOROMEUSKERK - ANTWERPEN (1615)
RUBENS: TUINPAVILJOEN, RUBENSHUIS - ANTWERPEN (1610)
, HUYSSENS: SINT-PIETERSKERK – GENT (1629-1722)
VAN DER LINDEN: VISMARKT – GENT (1689)