Systematiek van de bacteriën
1. Grampositieve bacteriën
2. Gram-positieve Staphylococcen
3. Eigenschappen
- Behoren tot normale flora huid (onder microscoop kleine hoopjes)
- Kunnen tegen hoge zoutconcentraties en uitdroging (makkelijke overdracht)
- Overdracht :
o Besmette partikels (stof, huidschilfers,…)
o Auto-infecties (gedaalde weerstand = eigen flora maakt je ziek)
o Direct contact
- Produceren toxines = nog pathogener
4. Specifieke voorbeelden
- Staphylococcus aureus:
o Veroorzaakt oppervlakkige huidinfecties
Impetigo (soort blaar met helder vocht, goudgele korst, rond mond/neus)
Verhelpen door: goede hygiëne, behandelen, vochtige kompressen,
antibiotica lokaal
Puisten
Furunkel: rode pijnlijke harde knobbel, met centraal een pustel, necrotische
prop wordt uitgestoten)
Verhelpen door: brede ontsmetting, Ichtyolzalf, zelden incisie,
hygiëne
Karbonkels (verergerde furunkel, meer dan 1 kater, heel diep)
Panaritium (ontsteking met pusophoping aan nagelbed)
Hordeolum (pijnlijke infectie ooglid, abces in klier)
Wondinfecties
o Veroorzaakt soms diepe infecties
Sepsis (bloedaantasting)
Pneumonie (ingeademd of via bloed longaantasting)
Osteomyelitis (botaantasting)
Meningitis (hersenvliesontsteking)
o Veroorzaakt soms niet-etterige infecties
Voedselvergiftiging (door enterotoxines)
Toxic shock syndroom (door exotoxine C)
Staphylococcal Scaled Skin Syndrome (SSSS) (door exfoliatief toxine)
Huid bij minste aanraking schilferen
o BEHANDELING infectie
Penicilline
Cloxacilline of flucloxacilline
Bactroban (MRSA)
- Staphylococcus epidermidis
o Kan aanleiding geven tot infecties voornamelijk in ziekenhuizen na invasieve ingreep
- Staphylococcus hominis
o Op huid lichaamsgeur, bij verminderde immuniteit = infecties (invasieve ingreep)
1
, 5. Gram-positieve Streptococcen
1.2.1 Eigenschappen
- Onder microscoop slierten
- Indeling door eigenschappen:
o HEMOLYSE:
-hemolyse (volledige, met heldere zone)
-hemolyse (gedeeltelijke, groene)
-hemolyse (geen)
o ANTIGENEN VAN DE CELWAND
Lancefield-groepen A,B,C,D,G en H (op basis van koolhydraten celwand)
1.2.2 Specifieke voorbeelden
- Streptococcus pyogenes (-hemolyse, Lancefield A)
o Veroorzaakt:
Angina (keelontsteking) (met koorts, gezwollen lymfeklieren)
Bovenste luchtweginfecties (sinusitis, otitis media (middenoor))
Roodvonk (scarlatina) (met keelontsteking, huiduitslag, narcosemasker en
frambozentong)
Huidinfecties (impetigo, wondroos (erysipelas), lymfangitis)
o Stadia
Vroegtijdig: abcessen (etterig of algemene)
Laattijdig:
Acute gewrichtsreuma + endocarditis + myocarditis
Glomerulonefritis (oligurie, hypertensie en oedeem)
o BEHANDELING
Penicillines 10 dagen
Macroliden (indien penicilline allergie)
- Streptococcus agalactiae (-hemolyse, Lancefield B)
o Veroorzaakt:
Commensaal van vagina, urethra en darm
Infecties van pasgeborenen door passage geboortekanaal
Vroege vorm (dag 1-7): infectie baarmoeder of tijdens bevalling
pneumonie, sepsis en meningitis
Late vorm (na 5-7e dag): meningitis en sepsis
Infecties voor volwassenen
Kraamkoorts, Pyelonefritis
o BEHANDELING:
Penicilline G (soms in combinatie met aminoglycosiden)
- Streptococcus pneumoniae of pneumokok (enkel met kapsel zijn pathogeen) (-hemolyse)
o Veroorzaakt:
Commensaal bovenste luchtwegen
Lobulaire pneumonie en bronchopneumonie
Opstoten chronische bronchitis
Meningitis (bacterieel = gevaarlijkst)
o BEHANDELING:
Penicilline G
Vaccinatie (bij 65+)
- Streptococcus viridans of mondstreptokokken (-hemolyse)
2
, o Veroorzaakt:
Tandcariës
Tandabcessen
(streptococcus mutans, produceert dectraan (plakkerig) dat andere bacteriën
kunnen afbreken en zuur produceren glazuur aantast)
Endocarditis (indien bacteriën in bloedbaan komen)
o BEHANDELING:
Penicilline G (bij endocarditis IV, soms gecombineerd met aminoglycoside)
- Enterokokken (colonflora) (-hemolyse, Lancefield D)
o Veroorzaakt (na ingrepen/ bij verzwakking)
Buikabscessen
Postoperatieve wondinfecties
Endocarditis (na ingreep dat bacterie in bloedbaan komt)
UWI
o BEHANDELING:
Ampicilline (niet gevoelig aan penicilline)
6. Gram-positieve Bacillen
1.3.1. Specifieke voorbeelden
- Bacillus (2 stammen)
o algemeen
Aëroben
Vormen sporen (ook in ongunstige omstandigheden)
Bewegelijk door zweepdraden
In stof, water
o 1. Bacillus Anthracis
Veroorzaakt:
Verwekker miltvuur (antrax) (door contact besmet vlees)
o Cutane vorm: pustula maligna (pijnloze pustel met zwarte
korst en errond roodheid en oedeem)
o Pulmonaire vorm: door inademing sporen
o Gastro-intestinale vorm: door eten zwaar besmet en
onvoldoende verwarmd vlees
BEHANDELING:
Courante antibiotica (penicilline, chlooramfenicol, macroliden)
(pulmonaire antrax is moeilijk te behandelen)
o 2. Bacillus cereus
Veroorzaakt:
Voedselintoxicatie door productie enterotoxines
- Clostridium (4 stammen)
o Algemeen:
Anaëroben
Vormen sporen (ook in ongunstige omstandigheden)
Produceren exotoxine (levensbedreigend)
3