Hoofdstuk 3 psychologie:
Gewaarwording en waarneming
Hersenwerking
• Wij zijn in staat om informatie op te nemen vanuit de wereld rondom ons
• Belang zintuigen: omzetten van energie in informatie
• Vijf zintuigen: zien, horen, ruiken, smaken en voelen
• Prikkels uit het milieu worden door de zintuigcellen via de sensorische zenuwen naar
het centraal zenuwstelsel
• Daar worden ze gedetecteerd, gecombineerd en geïnterpreteerd.
• Discussie: Zijn alle sensaties terug te brengen tot deze zintuigen?
• Evenwicht?
• Proprioceptie? (of positiezin= vermogen van organisme om positie van eigen
lichaam en lichaamsdelen waar te nemen)
• Rationeel denken?
- Gewaarwording (sensatie) opnemen van informatie uit de buitenwereld door de
zintuigen; passief proces
- Waarneming (perceptie) interpreteren, organiseren en begrijpen van de
verschillende stimuli; actief proces
De gewaarwording of sensatie
• 5 tot 7 zintuigen zijn onze voelsprieten. Wij zijn in interactie met geheel ons lichaam
en specifiek via de zintuigen.
• Sensatie of gewaarwording naar perceptie of waarneming:
o Proces:
Van stimulatie naar zenuwprikkels (neurale impulsen)
Representaties van de prikkels in de cerebrale cortex naar waarneming van
betekenisvolle gehelen
• Gevolg:
o Geen direct contact met de buitenwereld van de hersenen
o Contact via transformaties van prikkels naar impulsen
o Ervaring van een buitenwereld en een binnenwereld die elk zijn
wetmatigheden kent.
Proces van gewaarwording
• Neem als voorbeeld: zien van kleuren of horen van geluiden (licht en geluidsgolven)
• Transductie: van externe prikkels (fysische realiteit) naar chemische en elektrische
signalen tot het een neurale activiteit wordt in ons lichaam. (ontstaan van
neurotransmitters)
• Neurale activiteit worden naar de hersenen gevoerd via het zenuwstelsel
• Waar de gewaarwording een waarneming wordt
, Transductie is het omvormen van energie in een andere energie:
electroprikkels in chemische prikkels. Vb: van golflengte (prikkel) naar
info zenuwstelsel
Contralateraal: wat links wordt aangevoeld wordt in de rechter
hersenhelft gedetecteerd
Dominante zintuigen
• Centraal in ons bewustzijn staat horen, zien en voelen (tastzin)
• Hoe verloopt de gewaarwording
• Fysische prikkel en de transductie
• Komt tot de cortex via de thalamus
• Contralateraal
• Primaire cortex (detecteren en integreren)
• Associatiecortex (coderen)
• Sensorische adaptatie
• Men merkt eerder het verschil in energie strekte op dan dat men de prikkel
zelf detecteert.
• Receptoren passen zich aan de omgeving aan
Pijn gevoel
• Aparte receptoren staan in voor het pijngevoel (receptoren zijn eiwitten in
celmembraan, cytoplasma of celkern)
• Het gevoel is onderhevig aan verschillende factoren:
• Intensiteit en onverwachte pijn
• Gewaarwording is subjectief: vb fantoompijn
• Pijngrens kan verlegd worden: fakir in Indië
• Pijn is gevoelsgebonden en wordt sterk bepaald door het geheugen
• Beïnvloedbaar door medicatie:
• Morfine en heroïne
• endorfine
Waarneming
• Van sensaties naar betekenisvolle gehelen (via de associatiecortex)
• Is meer dan het detecteren van impulsen. Ook herinnering en persoonlijke
kenmerken kleuren de waarneming. Een waarneming Is een psychische constructie.
• Organisatie van de perceptie onderzocht door de gestaltpsychologie
• Betekenisvolle gehelen vormen gebeurt niet alleen door de omzetting van de
sensaties. Belang van cognitieve activiteit en verwachtingen
• Gestalt wet: het geheel is altijd meer dan de som der delen: het principe van de
emergentie (=opdoemen)
• Organisatiewetten:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mirte04. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.