Gedrag waarbij men zichzelf of de andere schade toebrengt
o Lichamelijke schade en/of psychische schade en/of materiële schade
o Kan verschillende vormen aannemen
o Vb gedrag:
Driftbuien
Agressie gericht op zichzelf of anderen
Kapotmaken van spullen
Automutilatie
Opbraken voedsel
o Vaak moeilijk te begrijpen voor de anderen + hoe hiermee omgaan
o Impact op cliënt & begeleider is groot
Waarom praten over agressie en probleem/ moeilijk verstaanbaar gedrag?
Omdat het frequent voorkomt
In verschillende vormen
Heeft een grote impact op dader en slachtoffer
Daarom proberen zoveel mogelijk het te voorkomen
1.2 Casus Jean
Jean komt onrustig aan in een atelier in de dagbesteding. Hij is erg gespannen
en kan niet blijven stilzitten. Opeens, zomaar uit het niets springt hij op en
begint vreselijk te roepen.
Als de begeleider hem tot rust probeert te laten komen, gooit hij met alles wat
hij in handen krijgt. Ook een stoel, nietmachine, ed vliegen door de kamer. Jean
staat met een glazen fles water naar de begeleidster gericht.
De begeleidster kan zichzelf en de andere cliënten in veiligheid brengen. Jean
komt weer tot rust.
Hoe ga je als team van ondersteuners met een woede uitbarsting om?
1.3 Omgaan met probleemgedrag
Preventief
Curatief
In een beleid is preventief en curatief met elkaar verweven
1
,Professionele verdieping ergotherapie
1.3.1 Gedrag beschrijven: Heijkoop
Zoeken naar de aanleiding
De oplossing van de problemen, begint bij het kijken naar de oorzaak.
o Op deze vraag kan vaak niet direct een antwoord geformuleerd
worden
o Er kunnen verschillende oorzaken zijn & iedereen is anders
Goede observatie is essentieel
Analyseren van gedrag kan je als begeleider niet alleen
o Sommige organisaties: gedragsdeskundige
Het vinden van de oorzaken begint bij het uitgebreid beschrijven van het
gedrag van de cliënt:
Heijkoop: 4 punten
Vorm (hoe ziet het eruit?)
Frequentie (hoe vaak komt het voor, in welke situatie, enz.)
Intensiteit (kracht van de handeling, functioneel gedrag)
Besmetting (mate van invloed op het dagelijks leven)
1.3.1.1 Vorm
Hoe ziet het gedrag er uit, hoe verloopt het?
Details zijn belangrijk
o Bv. slaan op linker of rechter oor
Niet alleen de handeling beschrijven maar ook de aanloop
o Ontdekken van een patroon
o Met als doel kunnen ingrijpen voordat iemand te ver in zijn patroon
zit
1.3.1.2 Frequentie
Hoe vaak komt het probleemgedrag voor, in welke situatie en in welke
periode
o Feitelijk beschrijven met als doel beeldvorming
o Aanleidingen kunnen hierdoor duidelijk worden
Verjaardag periode geeft extra stress
Zomerperiode: door wisseling personeel
1.3.1.3 Intensiteit
De kracht waarmee de gedragsmatige handeling plaatsvindt
Lage intensiteit: gewoontehandeling, terloops
Hoge intensiteit:
o dwang, de persoon moet dit gedrag uiten, niet meer te stoppen
o Kan overgaan in volledige escalatie
o Gillen, rennen, bijten, slaan, ed
2
,Professionele verdieping ergotherapie
Middelmatige intensiteit:
o functioneel gedrag (om iets leuks te krijgen of iets vervelends te
vermijden)
o Je moet hier als begeleider op reageren
o Zelden bewust gedrag
o Nog vele variaties mogelijk
Voorbeelden:
Ivan die tegen zijn hoofd slaat
Francette die knijpt: al naargelang wie naast haar staat
Francette: woede-uitbarsting: nieuwe collega’s – te dichte aanpak
1.3.1.4 Mate van besmetting
In hoeverre heeft het probleemgedrag het dagelijks handelen van de cliënt
beïnvloed?
1.3.2 Signaleringsplan
Ingebed in een rapportage systeem
Omschrijven van het gedrag & hoe hiermee om te gaan
3
, Professionele verdieping ergotherapie
1.3.3 Oorzaken van probleemgedrag
Casus
Iris grijpt steeds naar haar kruis. Bert gaat ervan uit dat Iris aangeeft dat ze
naar het toilet moet. Als Iris 5 minuten later weer naar haar kruis zegt Bert:
neen, je bent nog maar naar het toilet geweest. Iris blijft naar haar kruis wijzen
maar Bert negeert dit. Iris begint nu te schreeuwen maar Bert is niet van plan
hier op in te gaan. Iris blijft schreeuwen.
Probleemgedrag kan een uiting zijn voor een hulpvraag
Bleek dat ze een blaasontsteking had
Waar het gedrag vandaan komt, geeft richting aan de oplossing.
Meerdere oorzaken mogelijk.
Referentiekaders moeten gekend zijn!
Ondervragen
o Eisen stellen waar de cliënt niet kan aan voldoen
o Ondervragen: bv in de leefgroep heel bewust geen activiteiten
aanbieden: dan is probleemgedrag een vorm van zelfstimulatie
Overvragen
o Bewust lage eisen stellen
o verveling
o Overvragen: voorbeeld van Marc: maakte altijd de koffie maar dit
wordt te moeilijk – aanleiding tot probleemgedrag
o Passend gedrag bij de emotionele ontwikkeling: laag niveau van
ontwikkeling en bv. casus cliënt gooit spelmateriaal en zit met haar
handen voor het gezicht te gillen. Wordt rustig als de begeleidster
bij haar is. Dagen aan een stuk
Gedrag stelt die past bij de emotionele ontwikkeling / pathologie
Pijn, frustratie en onveiligheid creëren spanning probleemgedrag
Heijkoop:
te hoge of te lage spanning: probleemgedrag
Bronnen:
o Lichamelijke bron: ongemak, ziekte, pijn
o Psychische bron: onveiligheid, gebrek aan zelfvertrouwen
o Sociale bron: drukke en prikkelrijke omgeving, problematische
communicatie
o Samenwerking
Pathologie gerelateerd: bv. Combinatie met autisme of psychiatrische
stoornissen, ed : niet de focus in deze les
1.4 Oplossen van probleemgedrag
Als je weet hoe het gedrag eruitziet, hoe vaak het voorkomt, in welke situatie en
hopelijk een helder beeld hebt van de oorzaak van het gedrag, kun je toewerken
naar een oplossing.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentortho. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.