Methodologie van de Sociale wetenschappen is een moeilijk vak, ik ga eerlijk zijn. Ik vond het boek doorspitten en samenvatten nogal een opgave, maar eenmaal je een overzichtelijke samenvatting hebt gaat het studeren eigenlijk veel makkelijker. Dan kan je dat moeilijke boek eigenlijk vervangen door...
Samenvatting
Methodologie van de Sociale wetenschappen
Prof. Henk Roose
,Inhoudsopgave
H1: Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek?.........................................................................................7
1.1 Inleiding...........................................................................................................................................................7
1.2 Enkele voorbeelden.........................................................................................................................................7
1.2.1. Botsende beschavingen..........................................................................................................................8
1.3 De wetenschappelijke aanpak........................................................................................................................9
1.3.1 Wetenschap: een specifieke benadering.................................................................................................9
1.3.2 Alternatieve bronnen van kennis over de werkelijkheid?.......................................................................9
1.4 Wat te verwachten van methodologie?.......................................................................................................10
H2: Bouwstenen en soorten sociaalwetenschappelijk onderzoek..................................................................11
2.1 Inleiding.........................................................................................................................................................11
2.2 Bouwstenen van sociaalwetenschappelijk onderzoek..................................................................................11
2.2.1. Theorie..................................................................................................................................................12
2.2.2. Soorten theorieën.................................................................................................................................13
2.2.3. empirie..................................................................................................................................................13
2.2.4. Inductie en deductie CHECKEN............................................................................................................14
2.2.5. De empirische cyclus van wetenschappelijk onderzoek.......................................................................14
2.3 Evaluatiecriteria voor wetenschappelijke kennis..........................................................................................15
causaliteit........................................................................................................................................................17
2.3.3 Vakmanschap als kwaliteit ( constructivisme).......................................................................................17
2.4 Soorten sociaalwetenschappelijk onderzoek................................................................................................18
2.4.1 Toepassingsgebied: theoriegericht vs. praktijkgericht onderzoek........................................................18
2.4.2 Onderzoeksmethodologie: kwantitatief vs. Kwalitatief onderzoek.......................................................19
H3: Filosofische achtergrond: epistemologische beginselen..........................................................................20
3.1 Inleiding.........................................................................................................................................................20
3.2 De ontwikkeling van de epistemologie van de wetenschappen...................................................................20
3.2.1 Empirische natuurwetenschap: naturalisme en empirisme..................................................................20
3.2.2 David Hume’s scepticisme......................................................................................................................21
3.2.3 Wiener Kreis: logisch-positivisme en verificationisme..........................................................................22
3.2.4 Karl Popper: principe van falsificatie......................................................................................................23
3.2.5 Thomas Kuhns paradigma’s...................................................................................................................24
3.2.6 Imre Lakatos: theorie met meerinhoud.................................................................................................24
3.3 Wat met de sociale wetenschappen?...........................................................................................................25
3.3.1 Onderzoeksobject: naturalisme versus constructivisme.......................................................................25
3.3.2 Naturalisme binnen de sociale wetenschappen....................................................................................26
3.3.3 Constructivisme binnen de sociale wetenschappen..............................................................................27
H4: Ethiek in sociaalwetenschappelijk onderzoek......................................................................................... 30
4.1 Inleiding.........................................................................................................................................................30
4.2 Hoe omgaan met deelnemers aan onderzoek?............................................................................................30
4.2.1 Vermijden schade als basisprincipe.......................................................................................................30
4.2.2 Vrijwillige toestemming of ‘informed consent’.....................................................................................31
4.2.3 Privacy, vertrouwelijkheid, anonimiteit.................................................................................................31
4.3 Professionele standaarden en deontologie?.................................................................................................32
4.4 Samenleving en wetenschap?.......................................................................................................................33
H5: Onderzoek ontwerpen: strategie en doelstellingen................................................................................35
1
, 5.1 Inleiding.........................................................................................................................................................35
5.2 Het onderzoeksplan......................................................................................................................................35
5.3 Probleemformulering of probleemstelling....................................................................................................36
5.3.1 Algemene vraagstelling en onderzoeksdoelstelling: fundamenteel versus praktijkgericht?................36
5.3.2 Literatuurstudie: status quaestionis – stand van zaken.........................................................................37
5.3.3 Vraagstelling en onderzoeksvragen.......................................................................................................38
5.4 Onderzoeksopzet of (onderzoeks)technisch ontwerp...................................................................................39
5.4.1 Plaats en situatie van waarneming: waar?............................................................................................40
5.4.2 Tijdstip en periode van waarneming: wanneer en hoe lang?................................................................41
5.4.3 Onderzoekseenheden en kenmerken: wie?..........................................................................................41
5.4.4 Methode van waarneming: hoe?...........................................................................................................41
5.4.5 Tijdsplanning en financieel overzicht.....................................................................................................42
H6: Kwantitatieve en kwalitatieve meting.................................................................................................... 44
6.1 Inleiding.........................................................................................................................................................44
6.2 Meten: enkele basisbegrippen......................................................................................................................44
6.2.1 Het meetproces......................................................................................................................................44
6.2.2 Soorten concepten.................................................................................................................................45
6.2.3 Meten: kwantitatieve versus kwalitatieve benaderingen.....................................................................46
6.3 Kwantitatief meten.......................................................................................................................................46
6.3.1 uitgangspunt: klassieke testtheorie.......................................................................................................47
6.3.2 Enkele kenmerken van kwantitatieve variabelen..................................................................................47
6.3.3 Schaaltechnieken...................................................................................................................................48
6.3.4 Operationaliseren van relaties tussen variabelen.................................................................................50
6.3.5 Betrouwbaarheid nagaan?.....................................................................................................................52
6.3.6 Meetgeldigheid nagaan?........................................................................................................................52
6.4 Kwalitatieve meting......................................................................................................................................53
6.4.1 Het open karakter van kwalitatieve benaderingen................................................................................53
6.4.2 Enkele illustraties van kwalitatieve benaderingen.................................................................................54
6.4.3 De kwaliteit van kwalitatieve metingen.................................................................................................55
Hoofdstuk 7. Selectie van onderzoekseenheden: steekproeven....................................................................57
7.1 Inleiding.........................................................................................................................................................57
7.1.1 Onderzoekseenheden, populatie en steekproef...................................................................................57
7.1.2 Steekproeven: twee logica’s van selectie..............................................................................................58
7.2 Toevalsteekproeven......................................................................................................................................59
7.2.1 Stappen bij het trekken van toevalsteekproven....................................................................................59
7.2.2 Types toevalsteekproeven.....................................................................................................................60
1) De enkelvoudige toevalsteekproef (EAS).................................................................................................. 60
2) De gestratificeerde steekproef................................................................................................................. 61
3) De clustersteekproef en tweetrapssteekproef.......................................................................................... 63
4) De tweefasensteekproef.......................................................................................................................... 63
7.2.3 Foutbronnen bij steekproeftrekking......................................................................................................64
2) Random walk principe.............................................................................................................................. 67
5) 8.5.1.2 Niet-equivalent ontwerp met vergelijkingsgroep...........................................................................81
6) 8.5.1.3 Afzonderlijke-steekproef ontwerp met voor- en nameting............................................................82
8.5.2 Pre-experimentele ontwerpen...............................................................................................................82
7) 8.5.2.1 Groep met alleen nameting.......................................................................................................... 82
8) 8.5.2.2 Groep met voor-en nameting........................................................................................................ 83
9) 8.5.2.3 Bestaande groepen met alleen nameting......................................................................................83
8.6 Ethische bekommernissen.............................................................................................................................83
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper boonevictoria. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,99. Je zit daarna nergens aan vast.
