Samenvatting
Samenvatting Psychoanalytische Therapie (PAT) : Bundeling LES 5, 6, 7, 8, 9 , 10
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
PAT bundeling van les 5 tot en met 9
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 186 pagina's
Voorbeeld 6 van de 186 pagina's
In winkelwagen2 beoordelingen
Door: Zoubida • 8 jaar geleden
Door: Nvw • 6 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Psychoanalytischetherapie
–
H5
:
Het
imaginaire
als
afdekking
van
het
symbolisch
tekort.
Het
pre-‐oedipale
imaginaire
(
=
les
5
)
1. Grondige
herhaling
1.1College
1
en
2
:
inleiding
• College
1
:
herhaling
van
subjectwording
en
discourstheorie
• College
2
:
preliminaire
weerstanden
+
structuur
psychische
ervaring
-‐ Preliminaire
weerstand
1
:
term
psychotherapie
! Therapie
impliceert
‘het
behandelen
van
een
ziekte
of
psychische
stoornis’
! Hier
moeten
we
als
therapeut
voorzichtig
mee
omgaan
-‐ Preliminaire
weerstand
2
:
mechanistisch
mens-‐
en
wereldbeeld
! Stelt
:
psychische
ervaring
=
volledig
gedetermineerd
door
biochemisch
niveau
! Vanuit
zo
een
mensbeeld
:
psychotherapeut
=
doet
puur
wat
symptoombehandeling
! Maar
altijd
verwant
met
“kwakzalver
die
oorzaak
van
het
probleem
niet
wegneemt”
! Echter
:
hebben
reeks
wetenschappelijke
bevindingen
gezien
die
tegendeel
aantonen
! Tonen
dat
biologische
reductionistische
redenering
nog
weinig
ondersteuning
heeft
! Moeten
aandacht
besteden
aan
psychische
ervaring
als
originele/oorzakelijke
orde
! Psychische
ervaring
=
tot
niets
anders
te
herleiden
(is
op
zich
iets
)
! Daarom
:
moeite
doen
om
structuur
van
psychische
ervaring
in
kaart
te
brengen
-‐ Structuur
van
de
psychische
ervaring
! Denken
dat
psychische
ervaring
iets
heel
ongedetermineerd
is
! Want
:
gedachten/gevoelens
lijken
onwillekeurig
hun
gang
te
gaan
! Bij
beter
bestuderen
:
zien
daar
toch
een
regelmaat,
structuur
,
patroon
! Psychische
structuur
volgt
vaste
paden
"
gerepresenteerd
op
de
graphe
1
, 1.2College
3
en
4:
Inleiding
tot
de
graphe
• In
college
3
en
4
:
graphe
besproken
"
het
symbolische
en
reële
• Wat
we
daar
hebben
gezien
:
herhalen
in
9
stappen
die
elkaar
opvolgen
-‐ Stap
1
:
Kind
zit
onmiddellijk
in
de
taal
-‐ Stap
2
:
Lichamelijke
ervaring
getekend
door
verdeeldheid
"
vraag
naar
boodschap
-‐ Stap
3
:
Lichamelijke
ervaring
wordt
object
van
drang
tot
begrijpen/begrepen
worden
-‐ Stap
4
:
Betekenisextractie
uit
het
discours
van
de
Ander
-‐ Stap
5
:
Eindeloze
verschuiving
in
het
proces
van
betekenisverlening
"
restproduct
voix
-‐ Stap
6
:
Restproduct
‘stem’
zorgt
voor
nieuwe
geïntensifieerde
drang
tot
begrepen
worden
-‐ Stap
7
:
Mogelijkheid
om
naar
een
andere
Ander
te
stappen
om
begrepen
te
worden
-‐ Stap
8
:
Vorming
van
tweede
restproduct
‘I(A)’
gebeurt
in
de
marge
(
identificaties
en
idealen)
-‐ Stap
9
:
Proces
van
identificatie
mislukt
:
kloof
tussen
I(A)
en
$
"
nog
meer
verdeeldheid
1.2.1 Stap
1
:
Kind
zit
onmiddellijk
in
de
taal
• Kind
zit
onmiddellijk
in
de
taal
gegrepen
-‐ Observatie
:
mens
is
zodra
hij
op
aarde
verschijnt
(en
ervoor
ook
al)
sensitief
voor
taal
-‐ Je
ziet
bij
een
kind
direct
drang
om
te
begrijpen,
betekenis
toe
te
kennen
-‐ Die
drang
zorgt
ervoor
dat
alles
in
de
ervaring
van
het
kind
als
betekenaar
verschijnt
-‐ Wereld
ontvouwt
zich
voor
zijn
ogen
als
een
ketting
van
betekenaars
-‐ Drang
tot
begrijpen
situeert
zich
op
de
plaats
van
het
eerste
pijltje
(
blauwe
cirkel
)
-‐ Ketting
betekenaars
die
uit
die
drang
voortvloeit
=
de
boog
na
het
pijltje
• Kind
richt
zich
naar
de
Ander
om
betekenis
te
bepalen
-‐ Kind
richt
zich
tot
de
grote
Ander
(bv.
moeder)
om
betekenis
van
betekenaars
te
bepalen
-‐ Op
de
graphe
:
de
vraag
=
?
,
de
Ander
=
A
-‐ Ander
wordt
verondersteld
over
code
te
beschikken
om
betekenis
van
betekenaars
te
bepalen
• Taal
heeft
primair
een
sociale
functie
-‐ Het
kind
spreekt
om
de
Ander
te
bereiken
(
cfr.
onderzoek
Kuhl
)
-‐ Experiment
:
enkel
als
een
reële
Ander
spreekt
gaat
het
kind
daarvan
iets
proberen
vatten
-‐ Het
kind
spreekt
dus
vanuit
sociaal
motief
=
poging
om
in
verhouding
te
treden
tot
de
Ander
2
, • Gevolg
:
vraag
en
verlangen
naar
de
ander
staat
centraal
-‐ Volgende
vragen
staan
altijd
centraal
-‐ Wat
wil
de
ander,
wat
wil
hij
van
mij,
wat
moet
ik
doen
om
iets
te
betekenen
voor
hem
-‐ Wat
moet
ik
doen
om
de
ander
te
laten
reageren
,…
• Het
antwoord
komt
nooit
volledig
"
onzekerheid,
twijfel
,
terug
spanning
-‐ De
taal
heeft
een
structureel
tekort
-‐ Als
je
de
talige
betekenis
ve
betekenaar
wil
kennen
moet
je
altijd
andere
woorden
gebruiken
-‐ Dit
zorgt
voor
een
eindeloze
verschuiving
"
definitieve
antwoord
komt
nooit
-‐ Introduceert
in
de
verhouding
met
de
ander
direct
twijfel,
onzekerheid,
angst,
spanning
-‐ Reden
:
de
vraag
“val
ik
wel
binnen
het
verlangen
van
de
Ander?”
blijft
open
-‐ Gevolg
:
voortdurend
knagende
twijfel
aan
onszelf
en
wat
we
betekenen
voor
de
Ander
-‐ Soms
worden
we
daar
sterker
mee
geconfronteerd
dan
anders
,
maar
het
blijft
er
altijd
ergens
1.2.2 Stap
2
:
Lichamelijke
ervaring
getekend
door
verdeeldheid
–
vraag
naar
betekenis
• Lichamelijke
ervaring
=
getekend
door
verdeeldheid
-‐ Driften
die
we
voelen
worden
dus
direct
getekend
door
angst/twijfel
in
verhouding
tot
de
ander
-‐ Dus
:
voor
we
iets
van
die
lichamelijke
driften
kunnen
bevredigen
stuiten
we
altijd
op
een
vraag
-‐ nl.
“ja
maar
wat
wil
de
Ander?”,
“Wat
verlangt
de
ander
van
mij
op
dat
gebied?”
-‐ Dit
zorgt
voor
een
remming
in
de
beleving
van
de
drift
en
driftbevrediging
-‐ In
ons
driftmatig
leven
duikt
dus
een
remming
op
doordat
we
gegrepen
zitten
id
talige
vraag
naar
het
verlangen
van
de
Ander
-‐ Cfr.
hond
van
Pavlov
:
! De
hond
wordt
geconfronteerd
met
een
hongerbehoefte
! Maar
wanneer
de
signalen
van
de
ander
tegenstrijdig
zijn
"
spanning
! Hond
wil
honger
bevredigen
maar
weet
niet
hoe
hij
het
discours
vd
ander
rond
de
situatie
van
'het
gevoed
worden’
moet
interpreteren
"
agressie,
spanning
• Beleving
van
drift
wordt
dus
gekoppeld
aan
een
vraag
naar
duidelijke
boodschap
-‐ Subject
zit
met
een
constante
vraag
naar
de
ander
:
hoe
mag
ik
die
beleven?
-‐ Nl.
“geef
mij
duidelijkheid
omtrent
hoe
ik
mijn
lichamelijkheid/driftmatigheid
mag
uiten”
-‐ Dit
in
brede
zin
:
honger,
seksualiteit,
..
maar
ook
:
hoe
uit
ik
mijn
vreugde,
…
3
, -‐ Mens
zit
in
beleving
van
lichamelijkheid
steeds
met
een
vraag
naar
de
Ander
-‐ Men
wil
dat
de
Ander
met
een
duidelijk
antwoord
die
spanning
wegneemt
-‐ Op
de
graphe:
lichamelijke
drift/drang
is
het
eerste
pijltje
-‐ Vraag
naar
duidelijk
antwoord
(
dat
bevrijding
moet
bieden
)
is
het
vraagteken
1.2.3 Lichamelijke
ervaring
wordt
object
van
drang
tot
begrijpen/begrepen
worden
• Lichamelijke
ervaring
leidt
tot
"
vraag
naar
de
betekenis
ervan
(
zwarte
cirkel
)
-‐ Die
drift
(
+
spanning
hierbij
)
dient
zich
niet
enkel
aan
als
lichamelijk
fenomeen
(groene
as
)
-‐ Het
dient
zich
ook
aan
als
betekenaar
(
rode
as
–
het
symbolische
)
-‐ Mens
wil
niet
enkel
een
soort
‘wegnemen
van
de
fysieke
spanning,
bevredigen
van
de
drift’
-‐ Mens
zit
ook
met
een
vraag
at
betekent
dit
voor
mij
?,
waarom
wordt
ik
kwaad
door
?,
…
-‐ Bv.
waarom
voel
ik
seksuele
opwinding
daar
en
niet
daar
,
of
niet
bij
die
persoon,
…?
-‐ Lichamelijke
ervaring
wordt
dus
object
van
de
drang
tot
begrijpen
+
begrepen
worden
• Subjectiviteit
van
de
mens
wordt
gekenmerkt
door
een
dubbele
vraag
(
groen
+
rood
)
-‐ Vitale
ervaring
verschijnt
dus
niet
enkel
in
het
lichaam
(
zoals
bij
het
dier
)
-‐ Het
verschijnt
ook
op
de
ketting
van
betekenaars
-‐ Het
is
dan
iets
waarvan
het
subject
vermoed
dat
het
iets
betekent,
maar
niet
weet
wat
-‐ Dus:
subjectiviteit
van
de
mens
=
gekenmerkt
door
een
dubbele
vraag
(
groen
+
rood
)
4
,Hoe
verschijnt
die
dubbele
vraag
in
therapie
• Sommigen
bieden
zich
uitsluitend
aan
met
groene
vraag
(
?
)
-‐ Mensen
die
zich
aanmelden
met
lichamelijke
problemen:
nerveus,
gespannen,
..
-‐ Vragen
tips
of
raad
om
hiervan
af
te
geraken
-‐ “Geef
mij
een
duidelijk
antwoord
omtrent
wat
ik
moet
doen
om
die
fysieke
drift
op
te
heffen”
-‐ Meest
extreme
variant
:
! Mensen
die
geen
raad
vragen
maar
gewoon
medicatie
willen
om
ervan
af
te
zijn
! Deze
mensen
zetten
jou
als
therapeut
duidelijk
op
de
plaats
van
grote
Ander
! Zij
situeren
zich
hier
duidelijk
op
het
groene
vraagteken
• Sommigen
bieden
zich
ook
aan
met
rode
vraag
(
?
)
-‐ Mensen
die
zich
aanmelden
met
een
bepaald
lijden
waarvan
ze
vanaf
willen
-‐ Lijden
:
bv.
ik
voel
mij
lusteloos,
het
is
begonnen
net
na
de
dood
van
mijn
vader,
…
-‐ Maar
ze
vragen
zich
af
hoe
dit
komt
"
willen
dit
begrijpen
-‐ Stellen
vraag
naar
betekenis
van
hun
eigen
fysieke
driftmatige
vitale
ervaring
-‐ Meest
extreme
variant
:
! Dwangmatige
subjecten
die
iets
meer
willen
weten
over
zichzelf
! Willen
zich
niet
kwetsbaar
opstellen,
zeggen
dat
ze
geen
lijden/klachten
hebben
! Komen
gewoon
omdat
ze
geïnteresseerd
zijn
in
zichzelf
(
meer
willen
weten)
! Komen
dus
enkel
met
de
vraag
naar
betekenis
Beide
vragen
nodig
voor
succesvolle
therapie
• Voor
succesvolle
analytische
therapie
:
beide
vragen
nodig
• Cfr.
tekst
Zenoni
:
therapeutische
+
epistemische
vraag
"
beide
vragen
te
situeren
op
de
graphe
Groen
Therapeutische
vraag
Iemand
heeft
lijden
en
wil
ervan
af
Rood
Epistemische
vraag
Drang
naar
weten
• Verknoping
tussen
beide
vragen
=
voorwaarde
voor
analytische
therapie
• Therapeutisch
:
iets
raakt
hem
in
zijn
driftmatigheid
,
remt
hem
in
genieten
en
wil
hiervan
af
• Epistemisch
:
men
moet
zich
ook
afvragen
vanwaar
dit
komt
en
wat
het
betekent
• Dus
:
patiënt
moet
ook
iets
te
weten
willen
komen
omtrent
het
lijden
• Dat
weten
is
niet
het
willen
weten
vanuit
“ik
wil
dat
iemand
anders
het
weet
en
het
mij
zegt”
• Wat
hebben
we
nodig
:
een
drang
om
zélf
iets
te
weten
te
komen
• Maar
hiervoor
moet
er
ook
lijden
zijn
:
een
lijden
dat
het
spreken
stuwt
• Beide
vragen
=
goede
prognose
voor
psychoanalytische
therapie
(
en
andere
therapieën
!
)
5
, 1.2.4 Betekenisextractie
uit
het
discours
van
de
Ander
• De
Ander
formuleert
een
antwoord
op
de
vraag
van
het
subject
-‐ De
vraag
vh
subject
komt
altijd
neer
op
:
geef
mij
een
duidelijke
boodschap
/
ander
-‐ Op
een
bep.
moment
formuleert
de
Ander
dan
ook
een
antwoord
-‐ Ofwel
leidt
het
subject
een
antwoord
af
uit
het
discours
van
de
Ander
-‐ Bv.
wanneer
de
ander
geen
expliciet
antwoord
geeft,
zal
het
subject
er
wel
een
afleiden
-‐ Want
:
je
kan
niet
niét
communiceren
:
de
Ander
zegt
altijd
iets
(
bv.
niets
wil
ook
iéts
zeggen)
• De
Ander
als
absolute
ander
-‐ De
Ander
op
het
onderste
niveau
=
een
absolute
ander
-‐ =
een
ander
waarvan
het
subject
veronderstelt
dat
hij
alles
weet
(
hij
is
een
meester
)
-‐ Bv.
elk
jong
kind
kijkt
naar
zijn
ouders
op
die
manier
:
zij
hebben
het
antwoord
op
alle
vragen
• Wanneer
die
Ander
een
antwoord
geeft
rijst
er
betekenis
op
:
s(A)
-‐ Die
betekenis
=
een
boodschap
of
een
interpretatie
van
het
discours
-‐ Hiervan
zegt
het
subject
dan
:
ok,
dit
is
dus
het
antwoord,
dit
is
wat
de
Ander
van
mij
verlangt
-‐ Maar
:
het
discours
van
de
Ander
ontvouwt
zich
verder
"
twijfel
aan
1e
interpretatie
-‐ Gevolg
:
dialectisch
proces
van
vragen-‐antwoorden
"
heen-‐en
weer
(
zie
driehoek
)
-‐ Doorheen
dat
proces
komen
er
een
reeks
betekenissen
naar
voor
! PS
:
Deze
kunnen
zeer
consistent
dan
wel
zeer
inconsistent
zijn
met
elkaar
! Hoe
meer
inconsistent
hoe
neurotischer
het
subject
! Hoe
meer
inconsistente
boodschappen
de
ander
geeft,
hoe
meer
inconsistente
boodschappen
het
subject
eruit
zal
extraheren,
en
hoe
neurotischer
het
subject
(
=
hoe
meer
interne
spanning)
-‐ Gevolg
:
op
die
manier
ontstaat
er
een
associatief
netwerk
van
betekenissen
=
s(A)
-‐ s(A)
=
signification
de
l’autre
=
de
betekenis
van
de
Ander
1.2.5 Eindeloze
verschuiving
in
het
proces
van
betekenisverlening
"
restproduct
voix
• Ontstaan
van
restproducten
-‐ Het
antwoord
van
de
Ander
kan
nooit
volledig
zijn
"
door
het
structureel
tekort
in
de
taal
-‐ Gevolg
:
proces
van
betekenisverlening
verschuift
eindeloos
:
het
stopt
nooit
-‐ Hierdoor
vormt
zich
bij
de
mens
telkens
een
restproduct
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tikoude. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen