Dit zijn aantekeningen van de hoorcolleges van het vak Forensische Accountancy. Ook zijn de belangrijkste punten van de bijbehorende artikelen benoemd en een aantal (nieuws)voorbeelden.
Forensische accountancy
Voornamelijk de focus op hoorcolleges
Werkgroep 1 – Algemene achtergrond forensische accountancy, fraude en
witwassen:
The things we fear will harm us most often, pose the least actual risk and vice versa. Although
white-collar crime causes far more deaths and injuries than other types of crime, this violence
is always a by-product of the offense not the immediate goal
Witteboordencriminaliteit: een misdaad die gepleegd wordt door een persoon van
respectabiliteit en een hoge sociale status tijdens zijn beroep (Sutherland). Het wordt vaak
gepleegd door personen die opereren via grote en machtige organisaties en het heeft een sterk
onderschatte impact op onze samenleving.
Hoorcollege 1 – Algemene achtergrond forensische accountancy:
Aandachtsgebieden:
- (Forensische) accountancy: een specialistisch gebied binnen de accountancy gericht op
het opsporen van economische en financiële delicten, zoals fraude
- Fraude en boekhoudschandalen: het opzettelijk misleiden om wederrechtelijk voordeel
te behalen
- Corruptie: ambtenaren of bestuurders die de met hun functie verbonden kennis of
macht misbruiken om van derden financiële of andere gunsten te verwerven
- Witwassen: het verbergen/verhullen van uit misdaad afkomstige voorwerpen (illegaal
vermogen omzetten in legaal vermogen)
- Faillissementsonderzoeken
- Integriteitsvraagstukken
- Corporate governance: doen bestuurders wat ze zouden moeten doen
Onderzoeksonderwerpen:
- Fiscale fraude: belasting ontduiken
- (Hollandse) drugsnetwerken: wat zijn de financiële afwikkelingen, wat zijn de
goederenstromen
- Beursfraude
- Bouwfraude: vindt plaats door het systeem van aanbestedingen, waar veel
vriendjespolitiek en steekpenningen plaatsvinden
- Faillissementen
Leerlijnen:
- Risicotaxatie: kennis en vaardigheden ontwikkelen inzake risico’s op financieel-
economische criminaliteit (preventief gericht (sommige landen/beroepen zijn
gevoeliger voor corruptie), casuïstiek, daderkenmerken, fraudedriehoek)
- Bewijswaardering: kennis en vaardigheden ontwikkelen inzake bijdrage forensische
accountancy aan bewijsvoering (repressief gericht, herkennen fraude- en
witwasconstructies, vergaren kennis delictsomschrijvingen, do’s en dont’s inzake
bewijsvoering)
, - Arbeidsmarkt oriëntatie: wat je met kennis over het vakgebied forensische
accountancy kan doen (werkgebieden, werkgevers)
Recente fraudevoorbeelden:
- Mondkapjes Siewert van de Linden
- NOW-subsidies en andere Covid-gerelateerde zaken (veel bedrijven ontvingen
subsidie terwijl ze er geen recht op hadden)
- Wirecard: ‘fake onderneming’, geld verdween zomaar
- Sjoemelnotaris
- Steinhoff (flinke fraude, Deloitte was controlerende accountant)
- Jumbo-topman Frits van E. (sportsponsoring, fiscale misdrijven, witwassen); sporters
zwart betalen (belasting ontduiken)
- Crypto’s (FTX, geld verdween zomaar (zij misleidden de investeerders, hun geld werd
belegd en gebruikt voor privé doeleinden))
- Greenwashing: bedrijven doen zich klimaatvriendelijker voor dan ze daadwerkelijk
zijn (er is hierom ook een milieu jaarverslag, naast enkel een financieel jaarverslag)
Accountancy
Accountant: waar gaat het geld van een onderneming naartoe. Een accountant controleert of
de financiële verslagen/jaarrekening van bedrijven kloppen (financiële verantwoording
controleren; signalerende en waarschuwende functie).
- Intern accountant: rijken de bouwstenen voor de jaarrekening aan, maar kunnen ook
financieel advies geven binnen bedrijven of de overheid
- Extern accountant: controleren de jaarrekening en werken niet binnen een bedrijf maar
zijn een onafhankelijk orgaan
- Er zijn gedrags- en beroepsnormen voor accountants, ze moeten integer handelen en
dus de financiële verslagen op fraude controleren en melden (meldplicht bij overheid)
- Slechts een klein deel van de fraude wordt door de accountant ontdekt (grootste deel
wordt ontdekt door klokkenluiders; ook een deel door interne accountants)
Ontwikkeling accountancy:
- Pincoffs-affaire (1879): fraudeschandaal als ontstaansreden van het beroep
accountancy
- Limperg (1926-1933): er werd echter niet veel gefraudeerd, maar administraties zaten
vol fouten accountant als vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer (de
accountant zat er niet ten behoeve van de onderneming (private belang), maar voor de
medewerkers en aandeelhouders (publiek belang, die een eerlijke jaarrekening
behoeven))
- Jaren ‘80: internationalisering, schaalvergroting, multidisciplinariteit (accountants
probeerden bij een bedrijf binnen te komen door (verplichte) controle uit te voeren,
maar wilden daarnaast ook adviseren (wat veel meer geld opleverde) De financiële
prikkel werd leidend voor accountants De onafhankelijkheid van de accountant
kwam onder druk te staan (als de accountant namelijk geen ‘gunstige’ conclusie trok
na de controle, kreeg het ook geen adviesklussen; het werd voor een accountant niet
erg verleidelijk niet integer gedrag te benoemen, omdat het risico om zijn klant kwijt
, te raken groot was) om dit te voorkomen zijn ze verplicht om na een aantal jaar te
rouleren, en iedere taak (advies, controle) benodigd een eigen accountant)
- 21ste eeuw: boekhoudschandalen, financieel-economische crisis, kritiek op het
accountantsberoep
o Cliënten: de accountant is nu veel strenger (integerder), te bureaucratisch, te
weinig toegevoegde waarde (ze willen een accountant voor advies, maar dit
mag dus niet dezelfde zijn als de verplichte controleaccountant)
o Toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM): kwaliteitsgebreken,
incidenten, interne toetsingen of de controle goed is gegaan (controleert de
accountant)
o Politiek: na teveel incidenten binnen accountancy ‘de maat is vol’ de
accountancy moet nog scherper aangedraaid worden
o Overige deelnemers maatschappelijk verkeer: aandeelhouders, financiers,
belastingdienst, burgers
Gevolg:
o Handhavingsacties toezichthouders AFM (boetes)
o Tuchtklachten (door belanghebbenden)
o Civiele claims en schikkingen (schadecompensatie voor schuldeisers,
aandeelhouders, curatoren)
o Negatieve publiciteit voor accountants
Weeffout: de accountant wordt betaald door de cliënt, maar hij moet handelen naar
maatschappelijk belang (onafhankelijkheidsissue); hier staat een spanning tussen
(commercieel belang VS publiek belang) je moet kritisch zijn naar degenen die je salaris
betaalt/waar je dicht bij staat (“je bijt niet in de hand die je voedt”)
- De dominee en de koopman hebben een dispuut over de afweging tussen menselijke
waarden en sociale rechtvaardigheid enerzijds, en winstgevend ondernemen
anderzijds. Zodra deze tot één persoon worden verenigd (net als de accountant), gaat
het wringen
Verwachtingskloof: tussen wat de controlerend accountant op het terrein van
fraudebestrijding presteert (prestatiekloof) en wat het maatschappelijk verkeer daaromtrent
van hem verwacht (communicatiekloof)(fraude en discontinuïteit)
-
-
- Werkelijke prestaties: of de accountant
- daadwerkelijk waarschuwt op fraudesignalen
-
Wet: de accountant moet op kritische wijze
zijn controle inrichten zodat hij probeert
Als de accountant niet Als accountants niet
fraude te ontdekken
doet wat hij zou goed genoeg in staat zijn
moeten doen om hun taken/nieuwe Verwachtingen maatschappelijk verkeer: dat
(onvoldoende controle wetten aan het de accountant belanghebbenden waarschuwt
uitgevoerd) maatschappelijk verkeer op alle fraudesignalen
(aandeelhouders) te uit
te leggen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauravonk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,39. Je zit daarna nergens aan vast.
