De mannelijke tractus genitalis
Medisch Fundament:
Tractus genitalis
De anatomie van de uitwendige mannelijke geslachtsorganen
In het embryonale stadium lijken de mannelijke en de vrouwelijke geslachtsorganen nog heel veel op
elkaar. Naarmate de ontwikkeling vordert, komen ook de secundaire geslachtskenmerken steeds
specifieker tot ontwikkeling. Deze ontwikkeling komt op gang onder invloed van ofwel de mannelijke
ofwel de vrouwelijke geslachtshormonen.
Ook bij de mannelijke geslachts- en voortplantingsorganen kunnen we onderscheid maken tussen de
uitwendige geslachtsorganen en de inwendige voortplantingsorganen. De uitwendige
geslachtsorganen zijn: de penis en het scrotum.
De penis is een staafvormig orgaan, dat bestaat uit drie cilindervormige zwellichamen: de corpora
cavernosa. Deze zwellichamen bevatten veel bloedvaten en als er sprake is van seksuele opwinding
vullen deze zich met bloed waardoor de penis groot en stijf wordt en zich opricht. Dit noemen we
een erectie. De penis eindigt in een verdikking, die eveneens veel bloedvaten bevat, maar daarnaast
ook veel zenuwuiteinden die gevoelig zijn voor (in dit geval seksuele) prikkeling. Deze top van de
penis heet de glans penis of de eikel. Qua anatomie en fysiologie lijken de glans penis en de clitoris
veel op elkaar. De eikel is omgeven door een huidplooi die er los overheen ligt: de voorhuid van de
penis of het praeputium. In bepaalde culturen is het gebruikelijk om de voorhuid bij jonge kinderen
te verwijderen. Dit gebeurt om cultureel-religieuze redenen, die een hygiënische oorsprong hebben.
De ingreep wordt soms ook om medische redenen verricht als de voorhuid te nauw is. Deze ingreep
heet een circumcisio (besnijdenis).
Het scrotum is een dun zakvormige omhulsel dat de testes bevat die we tot de inwendige
voortplantingsorganen rekenen. Het scrotum heeft de opvallende eigenschap dat de huid ervan
reageert op de omgevingstempratuur. Als deze stijgt, zal de huid van het scrotum hierop reageren
door helemaal glad te trekken waardoor de testes verder van het lichaam af komen te liggen. In
verband met de zaadvorming mogen de testes niet te warm worden. De optimale tempratuur ligt
twee graden lager dan de lichaamstempratuur. Omgekeerd trekt de huid van het scrotum samen als
het koud dreigt te worden. Hierdoor komen ze dichter bij het lichaam te liggen waardoor de
tempratuur ervan stijgt.
De inwendige voorplantingsorganen
De inwendige geslachtorganen van de man zijn;
De testes- enkelvoud testis ook testikels genoemd (zaadballen)
De epididymes- enkelvoud epididymis (bijbalen)
De ductus deferens (zaadleider)
De prostaatklier (voorstanderklier)
De testes zijn orgaantjes die bestaan uit zaadvormende blaasjes of kiembuisjes waarin het zaad
geproduceerd wordt. Ieder kiembuisje mondt uit in de bijbal. Tussen de kiembuisjes liggen de cellen
van Leydig die een functie hebben als hormoonproducent. Onder invloed van de hypofyse wordt in
deze cellen het geslachtshormoon testosteron gevormd. Bij elk testikel hoort een bijbal. Dat is een
klein orgaantje dat bovenop de testikel ligt. Hier wordt de gevormde zaadvoorraad opgeslagen. De
buisjes van de epididymis komen uit in de zaadleider.
, Via de zaadleiders worden de gevormde zaadcellen naar de voorstander- of prostaatklier geleid. De
prostaat is het orgaan dat het vocht aanmaakt waarin de zaadcellen getransporteerd worden en
waarmee de zaadcellen tijdens de ejaculatie het lichaam verlaten. In de prostaat komen de
zaadleiders en de urinebuis samen. Het melkachtige vocht dat in de prostaat wordt aangemaakt is
licht alkalisch wat een gunstig milieu vormt voor de zaadcellen. In een zuur milieu zoals dat in de
vagina heerst, komen de zaadcellen. In een zuur milieu zoals dat in de vagina heerst, komen de
zaadcellen praktisch stil te liggen waardoor ze inactief worden. In het prostaatvocht worden ze
hiertegen beschermd.
De fysiologie van de mannelijke geslachtsorganen
De inwendige voortplantingsorganen van de man zorgen voor de aanmaak, de opslag en het
transport van de zaadcellen. De uitwendige geslachtsorganen zorgen ervoor dat de zaadcellen op de
plaats van bestemming (de vagina van de vrouw) afgeleverd kunnen worden.
Een zaadcel, de mannelijke gameet of geslachtscel bevat slechts de helft van het benodigde en
gebruikelijke aantal van 46 chromosomen, omdat deze ontstaan is na de zogeheten meiose of
reductiedeling. Een gameet bevat slechts de helft van de chromosomen, omdat na de conceptie weer
een individu moet ontstaan dat 46 chromosomen heeft.
Spermatozoa: zaadcellen (meervoud en spermatosoma, spermatozoïd of spermatozoön: zaadcel
enkelvoud) worden in de kiembuisjes in de testes gevormd. In deze kiembuisjes zitten zogenoemde
spermatogoniën (de stamcellen van de spermacellen). Deze stamcel ondergaat een aantal delingen
waarbij uiteindelijk uit elke stamcel vier zaadcellen ontstaan.
De invloed van hormonen op de zaadvorming
Naast hun functie als zaadproducent hebben de testes de functie van hormoonklier. Onder invloed
van de hypofyse (hersenaanhangsel) produceren de testes de hormonen testosteron en oestrogeen.
Testosteron wordt gevormd in de cellen van Leydig en heeft een breed werkingsveld. Het stimuleert
en beïnvloedt bijvoorbeeld de totstandkoming van de mannelijke secundaire geslachtskenmerken
zoals het mannelijke beharingspatroon en dergelijke en het stimuleert en beïnvloedt de groei van de
geslachtsorganen. Het heeft invloed op de potentie: het seksuele vermogen van de man, dat wil
zeggen het vermogen om geslachtsgemeenschap te hebben en tot een zaadlozing te komen.
Daarnaast heeft testosteron een stimulerende werking ten aanzien van de opbouw van
lichaamseiwitten. Dit is de zogeheten anabole werking van het testosteron. Daarom zijn mannen
doorgaans gespierder dan vrouwen, omdat spieren uit eiwitten bestaan.
Naast de hormonen die in de testes worden gevormd, zijn ook nog andere hormonen van belang: het
FSH (het follikelstimulerende hormoon) en het LH (het luteiniserende hormoon). Verder spelen ook
bijnierschorshormonen een rol. De bijnier produceert onder meer androgene stoffen, die de werking
van testosteron ondersteunen. Het Griekse woord andro betekent 'man' en het achtervoegsel -
genese betekent 'veroorzakend'. Androgenen zijn dus stoffen die van een mens een 'man' maken.
Infertiliteit en aangeboren afwijkingen mannelijke geslachts-en voortplantingsorganen.
Infertiliteit bij mannen kan verschillende oorzaken hebben:
Een stoornis in de spermatogenese (zaadcelaanmaak) kan het gevolg zijn van een
doorgemaaktepididymitis (bijbalontsteking), die het gevolg kan zijn parotitis.
Een stoornis in het transport van de zaadcellen door de zaadleiders.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evysteffers1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,79. Je zit daarna nergens aan vast.