Inhoud
Hoofdstuk 1: Sociale psychologie
1.1 Hoe beïnvloedt de sociale situatie ons gedrag?..........................................................................................4
1.1.1 Onbewust invloeden............................................................................................................................5
1.1.2 Beïnvloeding door gedachteloosheid...................................................................................................5
1.1.3 Wederkerigheid...................................................................................................................................5
1.1.4 Consistentie en gevoelens van gebondenheid.....................................................................................6
1.1.5 Schaarste.............................................................................................................................................6
1.1.6 Sociale gedragsnormen........................................................................................................................6
1.1.6.1 Sociale rollen en sociale normen..................................................................................................6
1.1.7 Conformisme.......................................................................................................................................7
1.1.8 Gehoorzaamheid aan autoriteit...........................................................................................................8
1.1.8.1 Wanneer gehoorzamen we aan autoriteit?..................................................................................8
1.1.9 Het probleem van de omstander: het kwaad van inactiviteit............................................................10
1.2 Het construeren van sociale werkelijkheid: wat beïnvloedt ons oordeel over anderen?.........................11
1.2.1 De eerste indruk................................................................................................................................11
1.2.2 Interpersoonlijke aantrekkingskracht................................................................................................12
1.2.3 Cognitieve attributies maken.............................................................................................................15
1.2.3.1 Driefasenmodel van attributie....................................................................................................15
1.2.3.2 Kelley’s Covariatiemodel.............................................................................................................15
1.2.3.3 Self-serving bias..........................................................................................................................16
1.2.4 Vooroordeel en discriminatie............................................................................................................17
1.2.4.1 Oorzaken van vooroordelen.......................................................................................................17
1.3 Hoe creëren systemen situaties die het gedrag beïnvloeden?.................................................................17
1.3.1 Het Stanford Prison Experiment........................................................................................................17
1.3.2 Keten van systematisch bevel............................................................................................................18
1.4 Pro-gedrag en antisociaal gedrag..............................................................................................................18
1.4.1 Pro-sociaal gedrag..............................................................................................................................18
1.4.1.1 Motieven voor pro-sociaal gedrag..............................................................................................18
1.4.1.2 Invloed van de situatie: wanneer helpt men?.............................................................................19
1.4.1.3 Invloed van persoonskenmerken: wie helpt?.............................................................................19
1.4.1.4 Interpersoonlijke invloeden: wie wordt geholpen?....................................................................19
1.4.1.5 Bevorderen van pro-sociaal gedrag............................................................................................19
1.4.2 Antisociaal gedrag..............................................................................................................................21
1.4.2.1 Oorsprong van agressief en antisociaal gedrag...........................................................................21
1.4.2.2 Aangeboren of aangeleerd.........................................................................................................21
1
, 1.4.2.3 Motieven van antisociaal gedrag................................................................................................21
2.1 Hoe worden psychische stoornissen geclassificeerd?...............................................................................22
2.1.1 Overzicht van het DSM-5-classificatiesysteem...................................................................................22
2.1.1.1 Wanneer heeft iemand een mentale stoornis?..........................................................................23
2.1.1.2 Factoren die een rol spelen bij mentale stoornissen..................................................................25
2.1.1.3 DSM-classificatie van mentale stoornissen.................................................................................25
2.1.2 Depressieve- en bipolaire stemmingsstoornissen..............................................................................26
2.1.2.1 Depressieve stoornis of majeure depressie...............................................................................26
2.1.2.2 Dysthyme stoornis......................................................................................................................28
2.1.2.3 Premenstruele stoornis...............................................................................................................28
2.1.2.4 Bipolaire stoornis........................................................................................................................28
2.1.2.5 Cyclothyme stoornis...................................................................................................................30
2.1.3 Angststoornissen en obsessieve-compulsieve stoornis.....................................................................30
2.1.3.1 Paniekstoornis............................................................................................................................31
2.1.3.2 Gegeneraliseerde-angststoornis.................................................................................................32
2.1.3.3 Fobieën.......................................................................................................................................32
2.1.3.4 Obsessieve-compulsieve stoornis (OCD).....................................................................................33
2.1.4 Schizofreniespectrumstoornissen......................................................................................................33
2.1.4.1 Schizofrenie................................................................................................................................33
2.1.4.2 Andere schizofreniespectrumstoornissen...................................................................................35
2.1.5 Stoornissen die ontstaan in de kindertijd en adolescentie................................................................35
2.1.5.1 Pervasieve ontwikkelingsstoornissen..........................................................................................36
2.1.5.2 Leerstoornissen...........................................................................................................................37
2.1.5.3 Communicatiestoornissen..........................................................................................................37
2.1.6 Eetstoornissen en obesitas................................................................................................................40
2.1.6.1 Inleiding......................................................................................................................................40
2.1.6.2 Anorexia nervosa........................................................................................................................40
2.1.6.3 Boulimia nervosa........................................................................................................................41
2.1.6.4 Eetbuistoornis.............................................................................................................................42
2.1.6.5 Obesitas......................................................................................................................................42
2.1.7 Persoonlijkheidsstoornissen..............................................................................................................43
2.1.7.1 Definitie......................................................................................................................................43
2.1.7.2 De drie clusters persoonlijkheidsstoornissen..............................................................................43
2.1.8 Seksuele stoornissen..........................................................................................................................45
2.1.8.1 Inleiding......................................................................................................................................45
2.1.8.2 Genderdysforie...........................................................................................................................45
2.1.8.3 Seksuele disfuncties....................................................................................................................45
2
, 2.1.8.4 Parafiele stoornissen...................................................................................................................47
2.1.9 Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen.................................................................................48
2.1.9.1 Inleiding......................................................................................................................................48
2.1.9.2 Aan middelen en verslaving gerelateerde stoornissen...............................................................48
2.1.9.3 Gebruik en misbruik....................................................................................................................49
2.1.9.4 Verslavende middelen................................................................................................................50
3.1 Wat is therapie?........................................................................................................................................53
3.1.1 In therapie gaan.................................................................................................................................53
3.1.2 Componenten van therapie...............................................................................................................53
3.1.3 Historisch bekeken.............................................................................................................................53
3.1.4 Hedendaagse benaderingen van therapie.........................................................................................53
3.2 Hoe behandelen psychologen psychische stoornissen?...........................................................................54
3.2.1 Inzichtgevende therapieën............................................................................................................54
3.2.2 Gedragstherapieën........................................................................................................................55
3.2.3 Cognitieve gedragstherapie: een synthese....................................................................................56
3
, Hoofdstuk 1: Sociale
Psychologie
Wat is sociale psychologie? Inleading filmpje: ‘Psychology – Power of the situations’. Sociale psychologie
gaat over de context en hoe deze het individuele gedrag beïnvloeden.
De sociale psychologie is de tak van de psychologie die zich verdiept in de invloed van
sociale variabelen en cogniti es op individueel gedrag en sociale interacti es .
De sociale psychologie is de wetenschappelijke (objecti ef, feitelijk, repliceerbaar) studie
naar hoe menselijke gedachten, gevoelens en gedragingen worden beïnvloed door
werkelijke of ingebeelde anderen.
Wetenschappelijke studie (onderzoeksmethoden)
Gedachten, gevoelens en gedragingen
Invloed (doelbewust, automatisch, onbewust)
Werkelijke of voorgestelde aanwezigheid van andere mensen
Mensen worden niet zozeer beïnvloed door wat anderen feitelijk vinden, maar door wat ze denken dat
anderen vinden, d.w.z. door hun eigen interpretaties van het gedrag van anderen.
De sociale context is een combinatie van:
1. Werkelijke, gefantaseerde of symbolische aanwezigheid van mensen
2. Activiteiten en interacties tussen mensen
3. Omstandigheden waarin gedrag plaatsvindt
4. Verwachtingen en sociale normen die bepalen hoe gedrag er in een bepaalde situatie moet uitzien
1.1 Hoe beïnvloedt de sociale situatie ons gedrag?
We passen ons gedrag gewoonlijk aan de eisen van de sociale situati e aan, en in nieuwe of
ambigue situati es reageren we op de cues die we afl eiden uit het gedrag van anderen.
SITUATIONISME (kracht van de situatie) is het idee dat ons gedrag evenveel of zelfs meer bepaald wordt door
omgevingsfactoren dan door persoonlijkheidskenmerken.
Vs.
DISPOSITIONALISME , de psychologische oriëntatie die zich bij de verklaring van gedrag primair richt op de
innerlijke eigenschappen van individuen, zoals persoonlijkheidskenmerken, waarden, karakter en
genetische aanleg.
6 principes van beïnvloeding volgens Robert Cialdini: http://www.webperspectief.nl/robert-cialdini-6-
principes-die-werken/
1. Onbewust invloeden
2. Beïnvloeding door gedachteloosheid
3. Wederkerigheid
4. Consistentie en gevoelens van verbondenheid
5. schaarste
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper febebruggeman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.