100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
HST samenvatting €6,49   In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Universiteit Antwerpen (UA)
  4.  
  5. Politieke En Sociale Wetenschappen, Sociologie, Communicatiewetenschappen
  6.  
  7. Hedendaagse sociologische theorie

Samenvatting

HST samenvatting

 11 keer bekeken  0 keer verkocht

samenvatting van de slides en eigen notities van het vak hedendaagse sociologische theorie (HST)

Voorbeeld 4 van de 88  pagina's

Document informatie

  • 6 februari 2023
  • 88
  • 2021/2022
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (1)

Verkoper

avatar-seller
florinelippens

Voorbeeld van de inhoud

1



Hedendaagse sociologische
theorie
Inleiding
Doelstelling
 Naoorlogse sociologie
 nieuwe mogelijkheden en kansen
 optimisme
 Modernisering theorieën
 Rationele wijze uitbouwen
 Maatschappelijke vooruitgang
 Door democratie, wetenschap
 Vanaf jaren 70
 Reactie
 Jonge generatie die met nieuwe ideeën komen

 Interactie tussen bredere maatschappelijke omgeving en theorieën volgens
sociologen
 Bv globalisering, post-kolonialisme, technologisering, kapitalisme


Wat is theorie?
 Logisch geordend of geïntegreerd geheel van uitspraken over de sociale
werkelijkheid
 theorieën sturen onze interpretatie, maar beïnvloeden ook, stuurt, geeft een
beeld, niet zomaar een weerspiegeling
 hoe werkt ze?
 Basisstructuur? Etc.
 Abstract (abstraherend van specifieke tijd en ruimte) maar tegelijk ook gesitueerd
 Theorieën vertellen ons hoe we naar de (sociale) werkelijkheid kunnen (of
moeten) begrijpen
 maar die werkelijkheid beïnvloedt ook hoe we erover denken (cf. Alexander -
Diagram 1.1.)

 Theorieën sturen de waarnemingen (van de maatschappelijke werkelijkheid) én de
interpretaties van die waarnemingen maar worden anderzijds zelf mee beïnvloed
door de steeds veranderende maatschappelijke omgeving

 Niet gewoon ‘weerspiegeling’ van de werkelijkheid
 eerder de ‘bril’ waardoor sociologen naar de maatschappelijke werkelijkheid
kijken
 Leidraad voor onderzoek, bron voor richtinggevende concepten en formulering van
hypothesen

, 2


 Maar vaak ook systematische poging om de resultaten van het onderzoek te ordenen
en te interpreteren


Theorie en onderzoek: het praktische nut van theorie?

1. Heuristiek
 Non-interaction as a social accomplissement
 Erving Goffman
 theorie laat ons een betekenisvol patroon vinden in de werkelijkheid
 Leren ons iets sociologisch betekenisvol te herkennen
 Bv wachtruimte
o mensen proberen niet met elkaar te interageren, geen interactie met
elkaar te hebben
 dat is natuurlijk ook een soort interactie!
o => heel erg afgestemd op menselijke verbale en vooral non-verbale
signalen en gaan alle soort signalen dat we opvangen interpreteren als
interactie
 Orde in de chaos zien
 Theoretische kaders, concepten, ideeën: brengen bepaalde manier van kijken
mee
 Richten onze aandacht op bepaalde aspecten vd werkelijkheid &
verwaarlozen het irrelevante
 Zien een zekere orde, een patroon

2. Kadering/ framing
 Concepten, theoretische kaders
 Helpen ons iets betekenisvol, patroonmatig id sociale werkelijkheid te
herkennen
 Om sociale werkelijkheid te verklaren en te interpreteren
 een fenomeen in specifieke theoretische termen en classificeert het daarmee in een
bredere groep
 bv interactievormen in de publieke ruimte
 De meeste analytische kaders of theoretische ‘frames’ worden ontleend aan de
sociologische theorie
 Door theoretische kaders te selecteren, te bediscussiëren en te formaliseren kunnen
onderzoekers hun werk met dat van anderen verbinden
 Verschillende kaders leiden tot andere ‘kadering’ of benadering van onderzoek,
andere onderzoeksvragen, andere ‘data’ (‘wat is het dat we bestuderen?), andere
methoden, etc.
 Kaders sturen hoe we kijken naar de sociale werkelijkheid
 Bv rellen
o Verschillende factoren die een rol spelen
o Theoretische assumpties:
o Crisisgedrag
 reactie op teleurgestelde verwachtingen en (veranderingen in)
de persoonlijke situatie van mensen

, 3


 Participanten aan rellen kunnen reageren uit frustratie of uit
(morele) verontwaardiging
o Rationeel, instrumenteel gedrag
 (ook van collectieve actoren)
 geweld kan gemobiliseerd worden om bepaalde doelen te
bereiken (en bv besluitvorming te beïnvloeden)
 middel van politieke actie, inzetten om doelen te bereiken
o Aangeleerd gedrag
 (geweldscultuur)
 van bepaalde groepen: participanten aan rellen zijn
gesocialiseerd in cultuur waarin mannelijke idealen van
dominant en gewelddadig gedrag de toon aangeven

 in alle drie zit een waarheid, maar niet per se met elkaar te combineren

3. Systematisering
 Theorie als systematische poging om de resultaten van het onderzoek te ordenen en
te interpreteren
 “Theorie is een veralgemening van het particuliere, een abstrahering van concrete
gevallen”
 (J. Alexander, What is Theory?, p.2)
 Bv racisme en discriminatie
 Uit het vele empirische onderzoek kunnen we vijf verschillende vormen van
omgaan met/beantwoorden van racisme onderscheiden
o Confrontatie
 inclusief juridische actie
o ‘Management of the self’
 ervoor zorgen dat men geen aanstoot geeft
 anticiperen op vijandige interacties en negatieve reacties
o Negeren / niets doen
o Zichzelf bewijzen
 focus op ‘zelfverbetering’, ‘hard werken’ en ‘competenties
 bvb. in onderwijs of professionele context
o Focus op ‘isolatie’ en ‘autonomie’
 ervoor kiezen om enkel nog met de ‘eigen’ mensen om te gaan
en andere contacten te vermijden


Hoe komt theorie tot stand?

 Wordt theorie gemaakt op basis van de empirische feiten (inductie of generalisatie)?
 Theorieën zijn opgebouwd in reactie op maatschappelijke omstandigheden en
problemen
 ‘Relatieve zelfstandigheid’ van theorie: ze kan niet zonder feiten, maar bepaalt
tegelijk hoe die feiten geïnterpreteerd moeten worden
 Theorie eerst, hieruit assumpties waardoor we naar de werkelijkheid gaan
kijken
 bepalen hoe de wereld moet worden geïnterpreteerd

, 4


 ‘Theorie’ kan dus zowel heel abstract (‘feitenvrij’) zijn, als gericht op het
systematiseren van empirische observaties (‘feiten’)


Sociologische theorieën steunen zelf op een aantal basisassumpties

 Hoe ziet men de handelende mens of ‘actor’? Wat ligt aan de grondslag van
handelen? Wat is sociaal handelen?
 Individu handelt rationeel en uit eigenbelang
 Individueel handelen wordt gericht door waarden, overtuigingen, normen
o ‘normatief’ of niet-rationeel
 Individueel handelen hangt af van de ‘definitie van de situatie’ (situationeel,
interpretatief)
o adhv assumpties die je hanteert, kan je heel anders kijken naar de
werkelijkheid

 Hoe komt maatschappelijke orde tot stand?
 Bestaande maatschappelijke structuren bestaan op zichzelf en bepalen het
gedrag van individuen
o bv sociale klassen
 Individuen maken ‘keuzes’ in het licht van de situatie, hun belangen, hun
interpretaties van gedrag van anderen, en daaruit emergeren ‘sociale
patronen’ en ‘instituties’

 Voorbeelden op dia 31 en 32


Sociologische theorie
Algemene versus specifieke theorie

 Theorieën over specifiek maatschappelijk domein of specifieke dimensie van het
sociale leven
 Theorieën van ongelijkheid of ‘sociale stratificatie’ (sociologie van
ongelijkheid)
 Theorieën van het politiek systeem (politieke sociologie)
 Theorie van ziekte en gezondheid (medische sociologie)
 Theorie van specifieke sociale verbanden (bvb. groep, organisatie, macro-
instituties)

 Algemene sociologische theorie
 Theorie over de maatschappij als eenheid of ‘geheel’
o “Hoe hangen verschillende domeinen van de maatschappij samen?
 Theorie over hoe sociale interactie - organisaties – macrostructuren zich tot
elkaar verhouden
 Maatschappij als totaliteit, eenheid: hoe hangen de verschillende domeinen
samen in gestructureerd verband?
 Gelaagd systeem: verschillende analyse-, werkelijkheidsniveaus
 Onderdeel van bredere organisatiestructuren, bredere niveaus
o Verbinden met bredere maatschappelijke patronen

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper florinelippens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 73216 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€6,49
  • (0)
  Kopen