Epidemiologie
Hoofdstuk 1: Historische context, definities en het nut van epidemiologie
Voorafgaand:
• Hippocrates: zocht logica achter ziekte, waarbij invloed van buiten de mens ziek maakte
• E. Jenner: zag verband tussen koepokken op uiers en pokken bij de mens ® ontwikkelde
het pokkenvaccin
• I. Semmelweis: onderzocht oorzaak van sterfte bij bevallingen ® kwam door chirurgisch
materiaal en slechte handhygiëne
Dr. John Snow ontdekte verband tussen cholera uitbraak in bepaalde gebieden en drinken van
verontreinigd water « William Farr dacht dat de lucht/hoogte de oorzaak was
• Stelde hypothese op obv sterfte volgens geografische ligging, verschil in regio’s waar er
wel/geen uitbraken waren, symptomen… ® groepen mensen geografisch indelen, wie
ging bij welke waterpomp en wie werd ziek
• Eerste onderzoeker die gecontroleerde interventie uitvoerde: waterpompen van bep.
straten afsluiten
• Glass box theorie: hij legde verbanden tussen symptomen, geografie en
populatiegegevens® epidemiologie houdt rekening met mogelijke biologische
mechanisme en cijfers ® zo’n transparant mogelijke theorie uitgewerkt over de
processen die achter een ziekte schuilen
• William Farr: black box theorie: mogelijke oorzaak (input) plaatsen tov cijfers over
ziekte/sterfte (output) ® epidemiologie start niet vanuit biologische verklaring of
hypothese, maar baseert zich enkel op cijfers
• Is een observationele epidemiologische studie: moeilijk om conclusies te trekken
omtrent causaliteit ® als we een experiment kunnen uitvoeren en verandering in
outcome waarnemen is men zekerder over de oorzaak vd ziekte
Epidemiologie is gegroeid uit het feit dat mensen samenwonen
® ookal is oorzaak verschillend, doordat mensen samenwonen, contact hebben met elkaar…
zal ‘epidemie’ op zich nooit verdwijnen
• Ziekte onder controle krijgen/uitroeien door: oorzaak bepalen, verspreiding in kaart
brengen en subgroepen die meest gevoelig zijn identificeren
• Epidemie kan een pandemie worden: wereldwijde verspreiding van een ziekte die
voldoende ernstig is en een grote impact heeft op de gezondheid
• Niet alle epidemieën veroorzaakt door infectieziekten, ook door chronische
aandoeningen ® geen duidelijke oorzaak
Bv. Obesitas (= abnormale vetophoping die gezondheid schaadt) heeft multifactoriële
oorzaak
1
, Infectieziekte: outbreak
• Entry van bv. een virus in een mens
(= eerste geval) en exit via bv. hoesten
® transmissie via bv. handcontact
• Endemische fase door super-
verspreiders en een gevoelige subgroep
® aantal gevallen blijft constant door
evenveel genezende/nieuwe
• Epidemie/pandemie door meer
verspreiding, reproductiegetal stijgt
® als de window tussen staalname en
• Oplossing: keten zo snel mogelijk en op laboresultaten zo klein mogelijk is, vormt
meerdere plaatsen doorbreken dit een opportuniteit voor controle en
preventie
Epidemiologie hanteert een kader: methodologische kapstok
• Populatie = groep mensen met gelijke kenmerken, zoals leeftijd, geslacht, afkomst… of
zoals een gebeurtenis, zelfde ingreep, voorgeschiedenis…
® duidelijk definiëren, regio en tijd goed afbakenen
o Soorten popultaties: vaste/fixed of dynamische
o Kan verder onderverdeeld worden in subpopulaties
o Nadelen van gebruiken van ‘hospital-based’ populaties:
§ Patiënt bepaalt zelf of hij mee blijft doen of niet aan de studie
§ Kan afhangen van de aard van de aandoening, want niet elk ziekenhuis
heeft dezelfde specialisaties
§ Hangt samen met de woonplaats (ziekenhuis dicht bij huis)
§ Teruggave medische kosten kan afhangen vh ziekenhuis (vooral VS)
§ Hangt samen met socio-economische status vd patiënt (of die dat
ziekenhuis kan veroorloven, vooral VS weer)
§ Hoog risico op bias
• Determinanten in verband brengen met ziekte/aandoening
= factoren die gezondheid in positieve of negatieve zin kunnen beïnvloeden
® genetisch en omgevingsfactoren (kan ook een ziekte of gezondheidstoestand zijn)
® als we een zicht hebben op de subgroepen vd populatie die het gevoeligste zijn en we de
effecten van de determinanten beter begrijpen kan de maatschappij aan preventie doen
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ArPet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.