Krachtige leeromgeving
1 De krachtige leeromgeving
Onderzoek zegt: een positieve sfeer leidt tot…
- Meer openheid en bereidheid tot leren
- Betere leerresultaten
- Persoonlijke groei
Taak leerkracht: voor alle leerlingen groei mogelijk maken vanuit een
zelfsturende houding
Wat is onderwijsvernieuwing?
“Het proces van het doelgericht veranderen van onderwijsleerpraktijken of
de condities die de vormgeving ervan bepalen, met de bedoeling het
onderwijs en de vormgeving van de betrokken leerlingen of studenten te
verbeteren”
Kenmerken
- Doelgericht handelen (niet willekeurig)
- Focus op het onderwijsleerproces of op de (rand)voorwaarden die
ervoor zorgen dat de leerlingen beter kunnen leren
- Overtuiging dat het over een verbetering gaat.
1.1 Checklist: krachtige leeromgeving, leerkrachten handelen
De leerkracht:
1. Streeft een open en veilig klasklimaat na waarin jongeren zichzelf
kunnen zijn
2. Heeft vanuit observaties (verschillende settings, taakinvullingen) en
gespreken (met leerlingen, collega’s, ouders, …) zicht op de
competenties van alle leerlingen
o Geeft taken waarbij verschillende competenties, interesses, …
kunnen geobserveerd worden.
o Staat open voor de subjectieve beleving van jongeren bij het
vak/ aanbod.
o Laat verschillende visies, oplossingsstrategieën, meningen, …
aan bod komen.
o Gelooft in de competenties van leerlingen.
o Benadert leerlingen als individuen i.p.v. als lid van een groep.
3. Heeft oog voor de behoeften van alle leerlingen
o Heeft interesse voor de achtergrond van leerlingen.
o Heeft oog voor de sociale relaties zoals wisselende
statuspositites, vriendschappen en conflicten in de klas.
o Brengt individuele vorderingen van leerlingen in kaart.
o Bespreekt individuele werkpunten
o Gaat uit van spontaan en informeel leren.
1
, o Laat de leefwereld van de leerlingen in de klas bv. Leerlingen
hebben inbreng in de klasinrichting, leerkracht speelt in op de
concrete verhalen van leerlingen, …
o Benadert elke leerling positief (eigen negatieve gevoelens
geen rol laten spelen)
4. Gebruikt kennis competenties & behoeften/ interesses leerlingen
o Om het klasklimaat te bevorderen
o Om leerwinst te stimuleren
o Om leerlingen te laten leren van elkaar
o Om relaties tussen leerlingen onderling te bevorderen,
verbeteren
o Om leerlingen aan te spreken op wat ze goed kunnen & hen
dit te laten binnenbrengen in de klas
o De instructie afstemmen op verschillende leerstijlen
o De activiteiten te laten aansluiten bij de leermethoden van de
leerlingen
o De activiteiten op te zetten vanuit een herkenbaar en
realistisch verhaal
o De activiteiten af te stemmen op de mogelijkheden van
leerlingen via
Differentiatie naar tempo (keuze- en verplichte
oefeningen)
Variatie in interessevelden o.m. via projectwerk/ taak
gestuurd leren
Het aanspreken van verschillende talenten
Het gebruik van verschillende werkvormen cf. punt 7
Het gebruik van verschillende instructiemethodes
(klassikaal – groep – individueel & beknopt – uitgebreid;
concreet – abstract; met of zonder visuele hulpmiddelen;
…)
Het benutten van de aanwezige diversiteit
5. Biedt inspraak aan de leerlingen om
o Thema’s te bepalen
o Samen criteria te bepalen
o Samen te komen tot afspraken
o De doelen van een les/ lessenreeks te bepalen
o De didactische aanpak te bepalen
6. Creëert uitdagende opdrachten waarbij leerlingen hun grenzen
moeten verleggen (zone van de naaste ontwikkeling)
7. Gebruikt een variantie van didactische methodes/ werkvormen
waarbij leerlingen actief aan het werk worden gezet
o Soepele afwisseling tussen individueel en in groep werken
o Verschillende soorten van taken aanbieden waarbij
verschillende competenties worden gebruikt (technische
vaardigheden, communicatieve vaardigheden, logisch denken,
…)
2
, o Gebruik begeleid zelfstandig leren
o Gebruik werkvormen waarbij leerlingen met elkaar moeten
samenwerken om tot een bepaald resultaat te komen
o Leerkracht creëert kansen voor leerlingen om met elkaar aan
de prat te gaan
o Verschillende bronnen kunnen gebruiken om dezelfde taak op
te lossen
o Diversiteit evaluatiesystemen
Types
Verschillen binnen dezelfde evaluatievorm mogelijk
1.2 Zeven betrokkenheidsverhogende factoren om te komen tot een
krachtige leeromgeving
Welbevinden en betrokkenheid zijn de twee belangrijkste kwaliteitscriteria
voor goed onderwijs. Welbevinden en betrokkenheid als indicatoren voor
kwaliteit bieden houvast voor de praktijk. Juist omwille van alle
verschillende kinderen in de klas met hun eigen specifieke behoeften, kan
het ontstaan van betrokkenheid en het streven naar een hoog
welbevinden voor ieder kind niet aan het toeval overgelaten worden.
De zeven betrokkenheidsverhogende factoren vormen de werkzame
bestanddelen van een omgeving waarin kinderen gedijen en zich
ontwikkelen (een krachtige leeromgeving). Elk van de factoren is mee te
nemen in de voorbereiding van alle lessen, maar ook tijdens de uitvoering
van die lessen kan een leerkracht de factoren in het hoofd hebben om de
kansen te zien waar er meer intense mentale activiteit bij de kinderen
mogelijk is.
De zeven betrokkenheidsverhogende factoren
1. Werkelijkheidsnabijheid: activiteiten die raken aan de leef- en
beleefwereld van de kinderen worden als zinvol ervaren.
2. Activiteit: niets is zo dodend voor betrokkenheid als
wachtmomenten en een organisatie die een vlotte opeenvolging van
activiteit in de weg staat.
3. Leerling initiatief: door kinderen mee hun traject te laten bepalen
door keuzes in te bouwen spreken ze hun ontwikkelingspotentieel
aan.
4. Sfeer en relatie: het is van belang dat kinderen zich veilig en
geaccepteerd voelen.
5. Samen leren: synergie is de energie die gewekt wordt als kinderen
samen iets te lijf gaan, verkennen en uitdiepen waarbij diversiteit
van de groep een troef is.
6. Afstemming op de mogelijkheden: kinderen moeten de uitdaging
voor activiteiten voelen.
3
, 7. Expressie: elk moment waarop iemand een betekenisvolle ervaring
tot uitdrukking brengt – in welke taal of vorm dan ook – leidt tot een
steviger greep op de ervaren werkelijkheid.
3 grote rubrieken (schema hieronder!!!)
- Eerste 3 factoren geven de leerlingen het gevoel controle te hebben
over eigen leerproces.
- Volgende 2 factoren zijn verbindend en laten leerlingen elkaar
helpen en ondersteunen waar nodig.
- De laatste 2 factoren versterken het competentiegevoel van de
leerlingen.
Zeven factoren Aansluiten bij Wat te doen?
Factor 1 Verschillen in: ∙ Activiteiten
∙ Belangstelling aanbieden met
∙ Interesses voldoende
Werken aan werkelijkheidsnabijheid
∙ Cultuur cognitieve lading
∙ Ervaringsachtergrond (maak het de
∙ Kennis van de wereld moeite waard)
∙ …. ∙ Zorg dat de leerstof
herkenbaar en
authentiek is
Factor 2 Verschillen in: ∙ Laat lln. zelf
∙ Tempo ontdekken maar
∙ Stijl van aanpak zorg voor
Kinderen actief aan de slag laten gaan
∙ Experimenteer- en voldoende
exploratiedrang succeservaringen
∙ Behoeften aan doe-momenten
∙ …
Factor 3 Verschillen in ∙ Betrek lln. met
Autonomieondersteunende ∙ Aanpakstrategieën keuzes
∙ Zelfkennis ∙ Betrek lln.
Ruimte voor initiatief van het kind
∙ Zelfsturing maximaal met wat
∙ Creativiteit er gebeurt in de
∙ Ondernemingszin klas
∙ … ∙ Laat lln. zichzelf
inschatten en werk
aan zelfkennis
∙ Begeleid de lln. in
het aanpakken van
problemen en
prikkel de
zelfsturing
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samirabidri. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €18,19. Je zit daarna nergens aan vast.