Deze samenvatting bevat alle info van de slides inclusief eigen notities, ook werd hier en daar wat aangevuld met informatie uit teksten. Aan de hand van deze samenvatting heb ik zeer gemakkelijk een 16/20 behaald voor dit vak.
CAPITA SELECTA
KINDEREN EN JONGEREN
Academiejaar 2022 - 2023
Jana Vanhoof
,INTRODUCTIE
KLINISCHE ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE (KLOP): DEFINITIE EN SITUERING
KLOP Onderzoek van afwijkende ontwikkeling bij kinderen en jongeren, de diagnostiek, behandeling en
preventie ervan
DOEL KLOP
1. Modellen ontwerpen die de ontwikkeling v afwijkend gedrag kunnen verklaren = studie v afwijking v
normale ontwikkeling
2. Bestuderen v implicaties v verworven inzichten → aanknopingspunten aanreiken voor preventie of
interventie
• We gaan behandelen op risicofactoren (en symptomen)
PREVALENTIE KINDERPSYCHOPATHOLOGIE (CIJFERS NIET KENNEN)
• 13 tot 37% klinische stoornis
• 2-3% zoekt hulp… afhankelijk v?
o Kind afhankelijk v ouders om in begeleiding te komen
Bv. kids zijn niet talig genoeg om zelf in begeleiding te komen, zelfreflectie is beperkt
o Ernstige problematiek
o Effect op gezinsfunctioneren en schools functioneren
o …
➔ Belang herkennen signaalpunten
• Jaarlijks > 130 000 Vlaamse adolescenten in hulpverlening
• Grote variatie prevalentie per stoornis
o Bv. AN: <5 % tussen 5 en 17 jaar
o Bv. Angst: 30 % tussen 5 en 17 jaar
WAT IS ‘NORMAAL’?
Voor bepaalde stoornissen ‘makkelijker’ te bepalen dan voor andere.
Bv. psychose (denkbeelden, emotionele beleving fundamenteel anders)– gedragsproblemen
• Wat is het percentage voor hoe vaak iemand in zijn leven het risico heeft om een psychische stoornis
te ontwikkelen? (= 30-35%)
• Wat is hier de norm?
Happiness myth (Russ Harris) happiness: (bekijk ook het filmpje)
1. Geluk is niet de ‘normale staat v zijn’ ➔ normaal = golven v allerlei emoties
Je aanvaard dat er ook negatieve gevoelens zijn, je stopt het gevecht tegen de negatieve
gevoelens. Iedereen v ons kampt met zowel positieve als negatieve emoties
2. Geluk is niet ‘je steeds goed voelen’ ➔ een waardevol leven leiden met veelheid v emoties
Er is veel meer te rapen uit wat jij waardevol vindt = een voldaan gevoel, bezig zijn met iets
zinvols met een veelheid v emoties
, 3. Als je je niet (steeds) gelukkig voelt, is er niks mis met je, het leven is uitdagend en moeilijk
Er zit zoveel in de erkenning dat je je niet altijd goed moet voelen. We voelen het allemaal. Het
is niet nodig om er coping bij te gaan betrekken zoals medicatie gebruiken. Het is oké om
bepaalde emoties te gaan ervaren.
Kadert binnen ruimer ethisch/maatschappelijk debat:
De norm is beïnvloedt door de maatschappij waarin je leeft.
• Jezelf als norm?
• Gerelateerd aan maatschappelijk narratief
Naast onszelf als norm nemen we ook de maatschappij als norm.
Bv. bij ons verwachten we dat kinderen op 6 jaar volledig zindelijk zijn. In het Oosten wordt er
verwacht dat kinderen op hun kleuterleeftijd al zindelijk zijn
Bv. homoseksualiteit, gender: afhankelijk v welke maatschappij of subcultuur gaat dat gezien
worden als normaal/abnormaal
We moeten de vraag of het normaal is loskoppelen vh oordeel = valt het binnen de gemiddelde norm of niet?
2 BENADERINGEN VOOR GRENS ‘NORMALITEIT – STOORNIS’
Categoriale benadering (wel/geen probleem = heb je de stoornis of niet?):
• Cf. DSM
• Aantal labels stijgt
Dimensionele benadering:
• Continuüm v ‘geen problemen tot veel problemen’
Bv. dimensie externaliserende probl. en dimensie internaliserende probl.
• Persoon in meer of mindere mate kenmerken v een bepaald probleem (lijden?)
• Belangrijk voor psychologisch consulent, want hoe vroeger kunnen interveniëren hoe kleiner de kans
dat het probleem erger wordt
KLOP gaat ervan uit dat beide benaderingen elkaar aanvullen!
Binnen bepaalde diagnose meer of minder symptomen (en andere uitingsvormen)
➔ Daarom gaat bv. de ene client met OCD niet perse dezelfde symptomen hebben als de andere client met OCD
EN neemt ontwikkelingsperspectief mee om te bepalen of gedrag normatief, risicovol of problematisch is
CENTRALE TERMEN BINNEN KLOP:
• Risicofactoren • Beschermende factoren
➔ Balans draagt bij tot al dan niet ontwikkeling probleemgedrag
RISICOFACTOREN
Risicofactoren Een factor die een negatieve invloed heeft op de (normale) ontwikkeling v een kind en die
de kans op een bepaalde (maladaptieve) ontwikkelingsuitkomst verhoogt
Een risicofactor geeft steeds een kansuitspraak:
Bv.: als je dieet heb je 8x meer risico om een eetstoornis te ontwikkelen
Risicoperioden Een geobserveerde risicofactor kan meer of minder impact hebben naarmate deze zich in
een bepaalde leeftijdsfase voordoet
Bv. Agressie voor en na 10-jarige leeftijd
➔ Kids onder 10 jaar: vertonen v agressie was voorspellend voor agressie in de volwassenheid
➔ Kids boven 10 jaar: vertonen v agressie was niet voorspellend voor agressie in de volwassenheid
Dus voor de leeftijd v 10 jaar = een risicoperiode
Multifinaliteit Eenzelfde (combinatie) risicofactor(en) kan tot verschillende uitkomsten leiden
Bv.: Je hebt controledrang en een negatief zelfbeeld. Dan zal dat bij de ene persoon leiden
tot faalangst, maar diezelfde risicofactoren gaan bij een ander kind leiden tot sociale angst
Equifinaliteit Een bepaald probleem kan door verschillende (sets v) risicofactoren worden verklaard
Bv.: AN gaat bij de ene person ontwikkelen d.m.v. perfectionisme en diëten en bij een ander
person door perfectionisme en interpersoonlijke problemen
➔ Hoe zit het voor DEZE persoon in elkaar?
4 niveaus v risicofactoren/kwetsbaarheid:
1. Organisch niveau = fysisch
Bv. Genetische factoren, zwangerschapscomplicaties
2. Intrapersoonlijk niveau = in een persoon
Bv. Temperament (gedragsinhibitie)
3. Interpersoonlijk niveau = tussen personen
Bv. Lage SES, opvoedingsstijl
4. Hogere orde niveau (maatschappij)
Bv. Armoede, energiecrisis
BESCHERMENDE FACTOR
Veerkracht Het hebben v een goede externe en interne aanpassing aan omstandigheden
Beschermende Een factor die in een risicovolle situatie de negatieve invloed vd risicofactoren op de
factor ontwikkeling geheel of gedeeltelijk teniet doet
• Beschermende factoren bevorderen veerkracht
• Beschermende factoren kunnen zich ook situeren op 4 niveaus: organisch, intrapersoonlijk,
interpersoonlijk en hogere orde niveau
• Beschermende factor voor ene kind kan risicofactor/stressor zijn voor ander kind
Bv.: veranderen v school (gepest worden/graag op die school zijn)
• Veerkracht kan zich ontwikkelen door contact met negatieve ervaringen
= “if it doesn’t kill you it makes you stronger
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janavanhoof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
