Samenvatting van lesnotities van de les Geschiedenis van het Moderne Theater door Christel Stalpaert en het boek 'Een geschiedenis van de podiumkunsten in West-Europa tussen ' door Christel Stalpaert. De samenvatting is geen garantie voor een 10+/20!
EEN geschiedenis van het Moderne Theater
- inleiding
- architectuur van het theater is zeer belangrijk voor hoe je theater ervaart
- bv.hoefijzervorm → meer om te kijken naar de andere toeschouwers
→ theater was een sociale aangelegenheid
- “een” geschiedenis
- er zijn nog vele verhalen,... die onderzocht moeten worden
- kunst overstijgt nationale grenzen
- 1870: hier begint theater een rol op te nemen in de maatschappij
→ Thérèse, Zola
- kritisch zijn over HOE het verhaal in onze archieven vorm kreeg
- examen
- geen papegaaien vragen (zoals data)
- inzichtvragen
- fotos + commentaar
- termen
- contextualiseren: term is van die periode en die stroming
- voorbeeld van een voorstelling die daarmee werkt
- maker van die term
- definitie zelf
Hoofdstuk 1: De empirische waarheid van het positivisme en het
waarheidsgetrouwe naturalistische theater
1. Het positivisme in Frankrijk
- de verlichting (18e eeuw) ⇒ geloof in de ratio van de mens
- hierop reageert het theater in 1870
- toekomstvisie van de wereld die maakbaar is en dus altijd beter wordt
- groot geloof in revoluties om de wereld beter te maken
- voor de verlichting ging de wetenschap gebukt onder het geloof
- aantal uitvindingen
- Einstein: relativiteitstheorie
- Darwin: On The Origin Of Species
- schreef dat de mens gedetermineerd leek te zijn in zijn evolutie
- maakbaarheid van de wereld / verandering kunnen afdwingen
wordt bedreigt door dingen zoals deze volledige evolutie die
wij niet kunnen controleren
- relativeren van de kennis + weten dat onze
(wetenschappelijke) observaties beperkt zijn
- het optimistische geloof in de revolutie wankelt
- empirisch positivisme en determinisme - Auguste Comte
- positivisme: we moeten blijven vasthouden aan de ratio van de mens
MAAR we moeten ook de bredere processen in kaart brengen
- De term duidt op een filosofie die zich enkel op waarneembare
feiten baseert
- geloof in maakbaarheid MAAR bij het volgen van het
determinerend proces
, 2
- SAVOIR POUR PRÉVOIR
- Men gaat sociale mechanismen bestuderen om
veranderingen in de geschiedenis te verklaren en door
wetmatigheden het lot te voorzien
- Auguste Comte situeert de mens dus in een sociaal
mechanisme → inzicht in dit mechanisme kan de mens
helpen om zijn lot te voorzien
- weten om te kunnen voorzien
- wat is de regelmaat van oorzaak en gevolg in de
samenleving
- er wordt meer belang gehecht aan reformatie dan revolutie
- Auguste comte: grondlegger positivisme
- volgens positivisten: observatie en analyse zijn de
enige juiste methoden om tot ware kennis van de
geschiedenis en de werkelijkheid te komen
- sociale wetmatigheden
= factoren die bepalen wat je als mens kan worden
- omgeving
- bv. geboren in de stad / het platteland
- veel minder mobiliteit in die periode
- afstamming
- je familie bv. genetica, alcoholisme, rijke/arme familie
- omstandigheden
- Hippolyte Taine, Philosophie de l’art (1909)
- hippo vroeg zich af: hoe gaan we kunst maken wanneer het geloof in
de waarheid en de wetenschap kantelt
- Hippolyte Taine was een Frans filosoof, historicus, schrijver en
criticus
- taak v/d romanschrijver
- verzamelen van feiten volgens empirische observatie
- de mens tonen in zijn voortdurend veranderend bestaan
- keten van oorzaak + gevolg
- creatieve meerwaarde: parallelle beschouwing
- geloofwaardige stukken / evoluties
- geen prince charming meer op het witte paard
- Emile Zola (= belangrijke exponent)
- romancier expérimentateur
- zet de esthetische beschouwingen van Hippo om in de praktijk
- wat is geloofwaardig? wat kan een personage doen en wat niet?
- Rougon - Macquartscyclus (EXTREEM gedetailleerd)
- cyclus van 20 delen waarin telkens een tak v/d familie
beschreven / besproken wordt + beschrijft hun
gedetermineerde levensloop
- dit was om de complexe sociale verhoudingen af te
beelden
, 3
- Zola zegt dat zijn romans de waarheid vertellen omdat zijn
personages doordrongen zijn van wetenschappelijk gefundeerde,
determinerende factoren
- Germinal, Zola
- armoede maakt lelijk
- Le naturalisme au théâtre (1881)
- gebundelde toneelkritieken
- wat op dat moment in theater stond, stond haaks op hoe het
evolueerde
- Zola houdt pleidooi voor het naturalistische theater dat
positivistische principes vertaalt
- kritiek op toen bestaand toneel
- plansysteem:
- belangrijkste acteurs worden vooraan op
speelvlak geplaatst, hoe minder
belangrijk → hoe meer naar achter
geplaatst
- hierdoor kunnen de acteurs zich
niet tot elkaar richten, maar
kunnen enkel met elkaar praten
via het publiek
- je had ook maar enkele meters om op te
acteren, je mocht niet te dicht bij het
achterdoek staan; er was sprake van
een hiërarchie tussen doek en acteur in
die bruikbare ruimte → acteur was
ondergeschikt aan het toneelsysteem
- sterrensysteem:
- mensen gingen meer kijken voor de
steracteurs dan voor het stuk
- nadruk op retoriek
- plansysteem staat naturalistisch theater in de
weg
- ‘pièce bien fait’
- zowel qua inhoud als esthetische
systeem, staat de opvoering heel ver
van de (toen) hedendaagse
maatschappij
- een strak opgebouwde en vaak
romantische intrige, vol spannende
wendingen, maar zonder sociale of
psychologische diepgang
, 4
- opvoering van Thérèse Raquin (1873)
(zola zoekt naar een alternatief voor de ongeloofwaardige stukken en
herwerkt zijn romans voor het theater)
- Zola merkt dat literatuur anders is dan theater
- hij voert één van zijn romans op
- krijgt verschrikkelijke recensies
- stuk was te complex en langdradig
- te choquerend en te verontrustend voor
het publiek
- ook van de abonnementhouders van het
theater, zij willen zich vermaken met toneel, niet
geconfronteerd worden met de problemen v/d
maatschappij
⇒ er is dus sprake van een bepaalde
censuur in het theater
- beperking van het medium
- economische middelen
- Later hadden (een beetje gereduceerde) versies van Zola’s romans
wel succes bv. L'Assommoir door William Busnach en Oscar
Gastineau
- de pers is vijandig tov opgevoerde stukken van Zola, maar het volk
blijft toestromen
- er worden wel vragen gesteld bij de kunstzinnigheid “ween ween de
decadentie van op die scène heeft niks meer met literatuur te maken”
- André Antoine
- doordrongen van positivisme en sociale vraagstukken
- staat onzeker tov de ‘platte commercie’ waaraan Zola’s stukken
steeds meer onderhevig lijken te zijn
- oeuvre van Zola werd opgepikt en naturalistisch theater werd meer
dan eens succesvol opgevoerd
- théâtre libre = théâtre antoine
- onafhankelijk theater met eigen middelen
- hij haalde zijn kostuums bv. uit zijn moeder haar kast
- invloed van positivisme, Victor Hugo en Denis Diderot
- Antoine beschrijft zijn theater als een plek die ten dienste staat
van Zola’s gedachtegoed en die met scherpzinnige analyses
en observaties een zoektocht voert naar de waarheid
- dagelijkse, rauwe werkelijkheid
- ‘sociaal theater’ → een studie van de vragen die de moderne
samenleving beroeren
- werkelijkheid mag niet verbloemd worden → toeschouwer
moet met de neus op de feiten worden gedrukt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Kunstwetenschappen888. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
