,Hoofdstuk 1: Methoden en technieken in
de cel- en weefselleer
2 e bachelor farmaceutische wetenschappen KUL Orgaananatomie en -histologie
1 Inleiding
1.1 Van cel tot weefsel
De basis functionele eenheid van weefsel is de cel. Cellen verschillen in grootte, vorm en
samenstelling. De structuur van de cel weerspiegelt haar functie. Vanuit de te verwachten
functie van een weefsel kan je dus ook de structuur van de cel afleiden: vorm volgt functie.
Om deze functie te kunnen uitvoeren worden individuele cellen georganiseerd in weefsels
die op hun beurt gecombineerd worden tot een functioneel orgaan. Organen worden dan op
hun beurt gecombineerd in orgaansystemen om uiteindelijk een functioneel, autonoom
organisme te vormen.
De studie van de structuur van weefsels en cellen in hun normale omgeving van het weefsel
wordt histologie genoemd en is enkel microscopisch waarneembaar. De studie van de
organen en structuren die met het blote oog of macroscisch zichtbaar zijn behoren tot het
veld van de anatomie.
Op het einde van de 17e eeuw, heeft Robert Hook oor het eerst cellen beschreven. Het ging
hier om een stukje weefsel van de kurk plant, waarvoor hij de "lege ruimtes" beschreef als
de cellen of kamers van monniken. In dit weefsel waren de cellen uiteraard dood, maar dit
heeft wel voor het nodig inzicht gezorgd om dit verder uit te zoeken.
1.2 Verschillende microscopische technieken
Een microscoop is een instrument voor het bestuderen van objecten, die te klein zijn om
goed met het blote oog te kunnen worden gezien.
De lichtmicroscoop maakt voor de vergrootte afbeelding gebruik van zichtbaar licht. De
objecten worden bekeken ofwel met licht dat op het object zelf valt en weerkaatst wordt
(met een stereomicroscoop) ofwel met doorvallend licht (met een "gewone" microscoop
met een of twee oculairen en een objectief). De oculairen en objectieven zijn verwisselbaar
voor andere vergrotingen.
Elektronenmicroscopie is een techniek die gebruikmaakt van een bundel elektronen om het
oppervlak of de inhoud van objecten af te beelden. Doordat versnelde elektronen een veel
kleinere golflengte hebben dan fotonen kan de resolutie van een elektronenmicroscoop veel
hoger zijn. Er zijn 2 soorten electronenmicroscopie die veel gebruikt worden: transmissie
electronenmicroscopie en raster/scanning electronenmicroscopie.
1.3 De resolutie van microscopie
De structuur van de cel en de weefsels en eventuele afwijkingen hierin kunnen
macroscopisch (met het blote oog) en microscopisch bestudeerd worden. Met een
2
, lichtmicroscoop kan je objecten nog afzonderlijk herkennen tot een grootte van ± 0.2 μm
(micrometer). De kleinste afstand tussen 2 elementen waarbij ze nog als afzonderlijke
elementen kunnen worden geobserveerd noemt men de resolutie. Voor
elektronenmicroscopen kan deze gaan tot 0.1 nm (nanometer). Met een
elektronenmicroscoop neemt men de ultrastructuur waar van cellen.
Resolutie en golflengte
Resolutie = de mogelijkheid van een optisch systeem om 2 nabijgelegen objecten nog
afzonderlijk weer te geven.
0,61 𝜆
𝑅=
𝑁𝐴
λ = golflengte van het ingestraalde licht
NA = numerieke apertuur (AN) = een dimensieloos getal dat aangeeft hoeveel licht een lens
kan opvangen (maw onder welke uiterste hoeken licht opgevangen of uitgestraald kan
worden door deze lens). Deze waarde vind je terug op elke lens in een microscoop en
bepaalt in grote mate de resolutie van de lens. De kracht van een lens ligt dus niet alleen in
de vergroting (magnificatie) van een beeld, maar ook in de kracht om elementen van elkaar
te onderscheiden (resolutie).
1.4 Het gebruik van licht- en elektronenmicroscopie
Afhankelijk van wat er precies moet gevisualiseerd worden zal de keuze moeten gemaakt
worden tussen licht- en elektronenmicroscopie.
1.5 Anatomopathologie
Morfologisch onderzoek heeft naast een rol in het wetenschappelijk onderzoek ook een zeer
belangrijke rol in de kliniek. Dit laatste noemt men ook anatomopathologisch onderzoek.
Doelstelling van anatomopathologisch onderzoek is het geven van een diagnose
(identificatie van de afwijking) en van alle daarbij horende informatie waarop de aanvrager
van het onderzoek verder zijn beleid voor de behandeling van de patiënt kan
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fienemiekevdb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.