Samenvatting
samenvatting ontwikkelingspsychologie deel 1
enkel dit geleerd en ging vlot door het examen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 151 pagina's
Voorbeeld 4 van de 151 pagina's
In winkelwagenVoorbeeld van de inhoud
HOOFDSTUK 1 : GESCHIEDENIS, THEORIE EN ONDERZOEKSTRATEGIEËNOntwikkelingswetenschap: studie gewijd aan begrijpen van constantie en verandering doorheen
levensspanne
1. De menselijke ontwikkeling als een wetenschappelijk, toegepast, interdisciplinair veld
Wetenschappelijk -> wetenschap die stabiliteit en verandering wil begrijpen over de
levensloop. (‘human development’) Bv. stabiliteit: angstige kleuter wordt later een angstige
puber
Toegepast -> heeft belang voor de praktijk
Interdisciplinair -> ontwikkelt zich door gecombineerde inspanningen uit vele
wetenschappen.
2. Basis issues
Studies kinderen: vanaf late 19e/vroege 20e eeuw & studies volwassenen: 2e helft 20e eeuw.
Theorien over ontwikkelingen:
Een geordend, samenhangend geheel van uitspraken,
Beschrijft gedrag, Verklaart gedrag, Voorspelt gedrag.
Theorieën zijn van groot belang:
- Ze geven richting en betekenis aan wat we zien, dus ze helpen ons begrijpen.
- Ze zijn een basis voor praktijk, zo weten we wat te doen.
- Ze geven ons de mogelijkheid tot wetenschappelijke bevestiging, ze hebben daar behoefte aan.
- Beïnvloed door culturele waarden in bepaalde tijd. Voortbestaan hangt af van wetenschappelijke
verificatie. Elke theorie moet getest worden en resultaten moeten gerepliceerd worden.
Er zijn 3 basisvragen:
- Is ontwikkeling continu of discontinu?
! Continu: geleidelijk en continu proces -> individuen breiden geleidelijk zelfde soort
vaardigheden uit die er in begin al waren
! Discontinu: Stapsgewijs (in stadia = kwalitatieve veranderingen in denken en doen, kenmerken
voor bepaalde periode) Mensen veranderen snel bij nieuw level en veranderen dan even
langzaam -> steeds nieuwe manieren van begrijpen en omgaan met wereld ontstaan op
specifieke momenten.
- Is er één verloop van de ontwikkeling of meerdere?
! Vroeger: Aanhangers van stadiatheorieën; iedereen doorloopt zelfde sequentie van
ontwikkeling
, ! Nu: Contemporary theorists: Meerdere vormen van ontwikkeling mogelijk door contexten (=
unieke combinatie van persoonlijke (incl. overerving) en omgevingskenmerken)
Bv. een verlegen persoon ontwikkelt zich in een heel andere context dan heel sociale mensen die
werkelijk op zoek gaan naar andere mensen.
- Is erfelijkheid of omgeving het belangrijkst? ( nature ⬄ nurture)
! Erfelijkheid = aangeboren, biologische eigenschappen alle theorieën vinden
beide belangrijk,
! Omgeving = Fysische en sociale invloeden uit de omwereld maar klemtoon
verschilt:
Sommige auteurs beklemtonen stabiliteit (= kinderen behouden hun relatieve positie) ➔
ERFELIJKHEID
Vb. als kleuter ne vlotte prater en later een tettergat (stabiliteit door een vroege ervaring)
Andere auteurs beklemtonen plasticiteit (=verandering is mogelijk) ➔
OMGEVING
Vb. als kleuter stil en verlegen maar later een even groot tettergat (mede door omgeving)
3. Het levensloopperspectief (lifespan perspective) : een gebalanceerd gezichtspunt
1e helft 20e eeuw: Volwassenheid = plateau. Daarvoor ontwikkeling, erna achteruitgang.
! De gemiddelde levensverwachting blijft stijgen : onderzoekers zien ontwikkeling als een
dynamisch systeem (= dynamische systeembenadering).
= ontwikkeling wordt gezien als een proces dat altijd verder gaat, zich uitstrekt van bevruchting
tot dood, en vorm krijgt door een complex netwerk van biologische, psychologische en sociale
invloeden.
Belangrijke vertegenwoordiger hiervan is het levensloopperspectief: ontwikkeling wordt hier gezien als:
- Levenslang
Levensloopperspectief: elke verouderingsperiode even grote impact op de levensloop.
In elke fase komen veranderingen voor op 3 brede domeinen (overlappen elkaar en werken op
elkaar in)
! Fysiek: voorkomen, functioneren lichaam, perceptuele en motorische capaciteiten en fysieke
gezondheid.
! Cognitief: intellectuele capaciteiten o.a. geheugen, academische en algemene kennis,
creativiteit en taal.
! Emotioneel en sociaal: emotionele communicatie, zelfbegrip, intieme relaties en moraal gedrag.
Verschillende fasen in de ontwikkeling:
,Periode Geschatte Korte beschrijving
leeftijdscategorie
Prenataal Conceptie tot Eencellig organisme transformeert in menselijke baby met
geboorte opmerkelijke capaciteiten om zich aan te passen aan het
leven buiten de baarmoeder
Infancy en Geboorte – 2 jaar Dramatische veranderingen in het lichaam en brein zorgen
peutertijd voor de verschijning van een wijde reeks van motorische,
perceptuele en intellectuele capaciteiten en eerste intieme
banden met anderen
Vroege kindertijd 2-6 jaar Tijdens ‘speeljaren’: motorische skills worden verfijnd,
gedachten en taal op een verbazend tempo uitgebreid,
gevoel voor moraal is evident en kinderen brengen banden
tot stand met hun gelijken.
Middel-kindertijd 6-11 jaar Schooljaren: betere atletische capaciteiten; meer logische
gedachteprocessen; meesteren van basis geletterdheid
(lezen/schrijven); beter begrip van zichzelf, moraliteit en
vriendschap; begin van lidmaatschap bij groep van gelijken
Adolescentie 11-18 jaar Puberteit: volwassen lichaam en seksuele rijpheid.
Gedachten worden abstract en idealistisch en prestaties
serieuzer. Ze krijgen meer autonomie en definiëren
persoonlijke waarden en doelen.
Vroege 18-40 jaar Meeste jonge mensen gaan thuis weg, voltooien hun
volwassenheid opleiding en beginnen voltijds te werken. Grootste zorgen:
carrière, intieme relatie vormen, trouwen, kinderen baren…
Middelbare 40-65 jaar Meeste mensen: hoogtepunt carrière en verkrijgen vaak
volwassenheid leidende functies. Ze helpen kinderen onafhankelijk leven te
starten en ouders met het aanpassen aan ouder worden. Ze
worden meer bewust van hun eigen moraliteit.
Late 65 jaar – dood Mensen passen zich aan aan pensioen, afnemende fysieke
volwassenheid kracht en gezondheid, en vaak het overlijden van een
partner. Ze reflecteren over de mening van hun leven.
- Multidimensionaal en veelvormig
De uitdagingen en aanpassingen van ontwikkeling zijn multidimensionaal ze beïnvloedt
worden door een ingewikkeld mix van biologische, psychologische en sociale factoren
! Hoe ouder je wordt hoe meer het fysieke, cognitieve en emotionele invloed gaat hebben op
elkaar en hoe meer ze in elkaar gaan verstrengelen. Elke aftakking is weg die je inslaat bv.
muziek, sport…
Ten tweede is de levensloopontwikkeling multidirectioneel (veelvormig):
Niet altijd vooruitgang in alle domeinen Bv. Goed in talen, maar dan minder goed in
wiskunde
, Vooruitgang en achteruitgang binnen hetzelfde domein
Bv. Bij ouder worden: achteruitgang cognitieve vaardigheden (geheugen), maar
vooruitgang bij vb. taal.
- Plastisch
! benadrukt dat ontwikkeling kneedbaar en veranderbaar is Bv. iemand kiest ervoor om te
studeren i.p.v. jong te trouwen wanneer nieuwe mogelijkheden zich aanbieden kan deze
persoon gemakkelijk ineens wel trouwen en kinderen krijgen in haar dertiger jaren.
! Geleidelijk aan wordt ontwikkeling wel minder plastisch als zowel de capaciteit en de kansen
voor verandering verminderen.
! plasticiteit verschilt tussen individuen bv. sommige kinderen en volwassenen ervaren meer
verschillende levensomstandigheden
BOX: BIOLOGY & ENVIRONMENT: Resilience (veerkracht) (p10)
! veerkracht = de vaardigheid om je aan te passen aan dingen die ontwikkeling bedreigen
! persoonlijke karakter -> heeft hier invloed op als je sterk persoonlijkheid hebt lukt dit beter
! warme ouderlijek relatie helpt je ook
! social support is belangrijk
! gemeenschapsmogeljkheden die je kunnen helpen
- Beïnvloed door vele krachten in interactie met elkaar
Leeftijdsgebonden
Gebeurtenissen zijn sterk gebonden aan leeftijd en daardoor voorspelbaar (normatief). Niet
enkel lichamelijk/biologisch (vb. wandelen vlak voor 1e verjaardag) maar ook sociaal (vb. vanaf 6
jaar naar 1e leerjaar gaan, op 18 rijbewijs halen en gaan studeren in het hoger onderwijs). Vooral
veel in kindertijd en adolescentie.
Gebonden aan geschiedenis
Iets wordt ervaren door mensen die geboren zijn in zelfde cohort (= mensen geboren rond zelfde
tijd en zo gelijken op elkaar op vlak van dingen die hen scheidt van mensen die geboren zijn in
andere tijden) (normatief).
Bv. ontwikkeling afhankelijk van epidemieën, oorlogen, economische welvaart of crisis,
technologische vooruitgang, veranderingen in culturele waarden (t.o.v. vrouwen of etnische
minderheden).
Niet-normatief
! Gebeurtenissen die onregelmatig voorkomen. Ze komen bij één of slechts enkele personen
voor en volgen geen voorspellende tijdtabel.
Bv. Je leert iemand toevallig kennen die je ziet zitten en dat brengt kleur in je leven.
BOX: CULTURAL INFLUENCES: The baby boomers reshape the life course (p12)
! waren eerst met veel -> gemakkelijk job gevonden maar volgende generatie niet
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinelarcier. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 83637 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen