Een volledige samenvatting van het vak Hulpverlening en culturele diversiteit in Fase 1 van de master Klinische Orthopedagogiek/Klinische Psychologie met zowel ALLE lessen/Powerpoints als uitleg van de proffen
2 HC 2: CULTURELE PSYCHOLOGIE: WAT EN WAAROM? ................................................................... 8
2.1 WAT IS CULTUUR? ...................................................................................................................................... 8
2.2 WAT IS CULTURELE PSYCHOLOGIE DAN? ................................................................................................... 8
2.2.1.1 waarom hebben we culturele psychologie nodig? ..................................................................... 9
2.3 CULTURELE VERSCHILLEN IN ZELF-CONCEPT ................................................................................................ 9
2.3.1 culturele verschillen in zelf ....................................................................................................... 9
2.3.2 onafhankelijk model van zelf ................................................................................................ 10
2.3.3 interafhankelijk model van zelf ............................................................................................ 10
2.4 CULTURELE VERSCHILLEN IN MOTIVATIE EN AGENCY ................................................................................. 11
2.4.1 culturele verschillen in motivatie ......................................................................................... 11
2.4.2 culturele verschillen in agency ............................................................................................ 11
2.4.2.1 verschillende vormen van agency.................................................................................................. 11
2.5 CULTURELE VERSCHILLEN IN PERCEPTIE EN COGNITIE ................................................................................ 12
2.5.1 een andere kijk op de wereld: zelfde wereld, andere perceptie ............................. 12
2.5.2 niet zo fundamenteel: de wereld anders begrijpen ...................................................... 12
2.6 BESLUIT: KERNBOODSCHAP UIT CULTUUR-PSYCHOLOGISCHE STUDIES ........................................................ 13
2.6.1 beste optie: universality without uniformity ....................................................................... 13
2.7 POSITIE VAN EEN INDIVIDU IN DE CULTURELE WERELD ................................................................................ 13
2.7.1 implicaties .................................................................................................................................. 13
2.7.1.1 implicatie 1: iedereen is multicultureel ........................................................................................... 14
2.7.1.2 implicatie 2: intersectionaliteit doet ertoe ..................................................................................... 14
2.7.1.3 implicatie 3: culturen zijn niet monolitisch ..................................................................................... 14
2.7.1.4 implicatie 4: culturen zijn niet statisch ............................................................................................. 14
2.7.1.5 implicatie 5: opgelegde vs eigen betekenis ................................................................................ 14
2.7.1.6 implicatie 6: verschillen naargelang context ............................................................................... 14
2.7.1.7 implicatie 7: participatie cultuur ≠ identiteit ................................................................................. 14
2.7.2 allemaal hetzelfde én verschillend ..................................................................................... 15
2.8 CULTUREEL GEÏNFORMEERD ..................................................................................................................... 15
2.9 NIET-WETEND........................................................................................................................................... 15
3 HC 3: HOE WE SAMEN CULTUUR DOEN: DE ‘ENCULTURALISATIE’ VAN KINDEREN ..................... 16
3.1 CULTURELE VERSCHILLEN IN DAGELIJKSE OUDERLIJKE PRAKTIJKEN ............................................................. 16
3.1.1 ouderlijke praktijken................................................................................................................. 16
3.2 HOE OUDER-KIND INTERACTIES MEE VORM GEVEN AAN DE PSYCHE ......................................................... 16
3.2.1 perceptie en cognitie ............................................................................................................. 16
1
Anke Mathijs
, 3.2.2 vormgeven aan zelf-concept .............................................................................................. 16
3.2.3 vormgeven aan emoties ....................................................................................................... 16
3.3 HOE INSTITUTIES EN PRODUCTEN MEE VORM GEVEN AAN DE PSYCHE ........................................................ 17
3.3.1 zelf-concept en emoties in een institutie als school ....................................................... 17
3.3.2 emoties in culturele producten als kinderboeken .......................................................... 17
3.3.3 ook in de volwassen wereld .................................................................................................. 17
3.3.4 we doen dus allemaal cultuur ............................................................................................. 18
3.4 FYSIEKE GEZONDHEID EN HET VOORBEELD VAN TRADITIONAL CHINESE MEDICINE ...................................... 18
3.4.1 algemene vs cultuur-sensitieve benadering van fysiek welzijn ................................... 18
3.4.1.1 algemene geneeskunde ................................................................................................................... 18
3.4.1.2 antropologische geneeskunde ........................................................................................................ 18
3.4.2 verschillende culturele modellen van fysieke gezondheid .......................................... 18
3.4.2.1 biomedisch model van gezondheid (domineert in weird-contexten) .................................. 18
3.4.3 verschillende westerse modellen van gezondheid ........................................................ 19
3.4.3.1 europees-amerikaans model ............................................................................................................ 19
3.4.3.2 frans model ............................................................................................................................................ 19
3.4.4 chinees model .......................................................................................................................... 19
3.4.5 botsingen in culturele modellen van fysieke gezondheid ........................................... 19
3.4.5.1 cultural clashes ..................................................................................................................................... 19
3.5 CUTLUUR EN WELZIJN: MENTALE GEZONDHEID EN HET VOORBEELD VAN HET KANAKA MAOLI MODEL ........ 20
3.5.1 algemene vs cultuur-sensitieve benadering van welzijn .............................................. 20
3.5.1.1 algemene psychologie/psychiatrie ................................................................................................ 20
3.5.1.2 culturele psychologie/psychiatrie ................................................................................................... 20
3.5.2 over normaliteit en andere aandoeningen: culturele modellen van geestelijke
gezondheid ............................................................................................................................................... 20
3.5.2.1 biomedisch model van mentale gezondheid ............................................................................. 20
3.5.2.2 kanaka maoli model van mentale gezondheid.......................................................................... 20
3.5.2.3 mediterraans model van mentale gezondheid .......................................................................... 21
3.5.3 opnieuw botsingen/cultural clashes in culturele modellen van mentale
gezondhed ................................................................................................................................................ 21
3.6 CULTURELE MODELLEN EN CYCLI VAN ZIEKTE EN GEZONDHEID .................................................................. 21
3.6.1 welke aspecten van (mentaal) welzijn zijn gelijk/verschillend over vss culturen?. 21
3.6.2 symptoom, syndroom & idioom ........................................................................................... 22
3.6.2.1 voorbeelden van wat er op dit moment in bepaalde symptom pools zit ........................... 22
3.6.3 hoe situeren we (mentale) ziekte en gezondheid in culturele cycli? ....................... 23
3.6.3.1 voorbeeld: depressie in VS ................................................................................................................ 23
3.6.3.2 voorbeeld: adhd in west europa ..................................................................................................... 23
3.7 WELKE INZICHTEN BEKOMEN WE DOOR BEPAALDE (AFWIJKENDE) GEDRAGINGEN EN PSYCHOLOGISCHE
STOORNISSEN TE SITUEREN IN DE CULTURELE CYCLUS? .......................................................................................... 24
3.7.1 implicatie 1: mentale gezondheid in context .................................................................. 24
3.7.2 implicatie 2: different ways to ‘fix it’ ................................................................................... 24
3.7.3 implicatie 3: cultural clashes & matches ........................................................................... 24
3.8 HOE DEZE INZICHTEN INZETTEN IN INTERCULTURELE HULPVERLENING? ........................................................ 24
3.8.1 cultureel geïnformeerd........................................................................................................... 24
3.8.2 niet-wetend ............................................................................................................................... 24
HC 4: ACCULTURATIE ................................................................................................................................. 25
3.9 ACHTERGRONDINFO: WAT IS MIGRATIE? ................................................................................................. 25
3.10 EEN TRADITIONELE BLIK OP ACCULTURATIE............................................................................................ 25
2
Anke Mathijs
, 3.10.1 definitie en conceptualisatie van acculturatie ............................................................... 25
3.10.1.1 definitie ............................................................................................................................................... 25
3.10.1.2 conceptualisatie .............................................................................................................................. 25
3.10.2 traditionele focus op attitudes en identiteit: de ijsberg ................................................ 26
3.11 VERSCHILLENDE ACCULTURATIE MODELLEN: 1-2 DIMENSIONEEL EN CONTEXTUEEL ................................ 26
3.11.1 1-dimensioneel model ............................................................................................................ 26
3.11.2 2-dimensioneel model ............................................................................................................ 26
3.11.3 contextueel model .................................................................................................................. 26
3.12 HOE ACCULTUREREN ATTITUDES EN IDENTITEITEN? ................................................................................. 27
3.12.1 operationalisatie van deze vraag doet ertoe ................................................................. 27
3.12.2 integratiestrategie als ideaal?.............................................................................................. 27
3.13 UITSLUITINGSMECHANISMEN IN DE CONTEXT VAN MIGRATIE EN ACCULTURATIE ..................................... 27
3.13.1 de positie van etnisch culturele minderheden in de samenleving ........................... 27
3.13.2 het rad van ongelijkheid ........................................................................................................ 28
3.13.2.1 etniciteit, ras en racisme ................................................................................................................ 28
3.13.3 specifieke uitsluitingsmechanismen .................................................................................... 29
3.13.3.1 stereotypen en bedreiging ........................................................................................................... 29
3.13.3.2 vooroordelen .................................................................................................................................... 29
3.13.3.3 zelfvervullende voorspellingen ..................................................................................................... 29
3.13.3.4 discriminatie....................................................................................................................................... 29
3.14 CULTUREEL-PSYCHOLOGISCHE VISIE OP ACCULTURATIE EN UITSLUITING................................................. 29
3.14.1 cultureel-psychologische benadering ............................................................................... 30
3.14.2 wat betekent deze visie op acculturatie voor de hulpverleningspraktijk? ............. 30
3.14.2.1 conceptualisatie .............................................................................................................................. 30
3.14.2.2 (mis)matches in culturele cyclus & welzijn ................................................................................ 30
3.14.3 welke inzichten over (onze eigen houding tov) migratie en acculturatie zijn
belangrijk voor de praktijk? ................................................................................................................... 31
3.14.3.1 jouw positie ........................................................................................................................................ 31
3.14.3.2 cultureel geïnformeerd................................................................................................................... 31
3.14.3.3 niet wetend/onderzoekend .......................................................................................................... 31
4 HC 5: BASISVAARDIGHEDEN/HOUDINGEN IN INTERCULTURELE HULPVERLENING .................... 32
4.1 ZOEKEN NAAR VERWEVENDHEID MET HERKOMST/OORSPRONG: OORSPRONGSGEHECHTHEID.................. 32
4.2 CASUS UIT ARTIKEL ‘HERSTEL VAN VERWEVENDHEID MET HERKOMST’......................................................... 33
4.3 ETNOPSYCHIATRIE.................................................................................................................................... 33
4.4 KERNPUNTEN ........................................................................................................................................... 34
4.5 HET GELIJKE EN HET VERSCHILLENDE IN DE INTERCULTURELE ONTMOETING ................................................. 34
4.6 VERWEVENDHEID VAN OORSPRONGSGEHECHTHEID EN TOEKOMSTGERICHTHEID; HERKOMST EN INTEGRATIE
35
4.7 BELANG OM EIGENHEID VAN MIGRATIEGOLVEN TE KENNEN ..................................................................... 35
5 HC 6: HISTORISCHE PERSPECTIEVEN IN TRANSCULTURELE PSYCHIATRIE & PSYCHOTHERAPIE . 36
5.1 GENERALE PROBLEEMSTELLING ................................................................................................................ 36
5.1.1 Dimensies/lagen omtrent de rol van cultuur in de ziekte-ervaring & ziektegedrag
36
5.2 HISTORISCHE FASERING VAN TRANSCULTURELE PSYCHIATRIE ..................................................................... 36
5.2.1 koloniale & comparatieve psychiatrie............................................................................... 37
5.2.1.1 VRAAGSTELLING: universaliteit/relativiteit van psychopathologie & behandelpraktijken?
37
5.2.2 maatschappelijke diversiteit: ggz in minderheidsgroepen .......................................... 38
3
Anke Mathijs
, 5.2.2.1 VRAAGSTELLING: geestelijke gezondheidszorg aan etnisch diverse populaties ................ 38
5.2.3 post-koloniale antropologie van de discipline ................................................................ 38
5.2.3.1 VRAAGSTELLING: analyse van psychiatrische/psychologische theorie & praktijk als
cultuurproduct ........................................................................................................................................................ 38
5.3 HISTORISCHE ONTWIKKELING OF ACTUELE CO-EXISTENTIE? ....................................................................... 39
6 HC 7: CULTURELE REGULATIE VAN PSYCHISCH LIJDEN & HERSTEL ............................................... 40
6.1 4 SOCIALE EN CULTURELE DIMENSIES VAN LIJDEN EN HERSTEL ................................................................... 40
6.1.1 1 intersectie/kruispunt tss cultuur & psychopathologie ................................................. 40
6.1.2 2 intersectie cultuur in interactieve processen in traject psychopathologie .......... 41
6.1.3 3 migratie & culturele identificaties (heel belangrijk) .................................................... 42
6.1.4 4 culturele differentie in de zorgrelatie .............................................................................. 43
6.2 ANALYSE VAN SOCIALE & CULTURELE DIMENSIES VAN PROBLEEMERVARING & HERSTEL ........................... 43
7 HC 8: DIAGNOSTISCHE BEELDVORMING: PERSON-CENTERED ETNOGRAPHY ........................... 44
7.1 ETNOGRAFISCHE BEELDVORMING ........................................................................................................... 44
7.1.1 Exploratie van sociale en culturele dimensie van lijden (Mezzich et al., 2008, 2009;
Lakes et al., 2006) ..................................................................................................................................... 44
7.1.2 instrumentarium ........................................................................................................................ 44
7.1.3 Culturele formulering: centrale thema’s in klinische implementatie ......................... 45
8 HC 11: CULTUURSENSITIEVE PREVENTIE BIJ OUDERS EN BABY’S MET MIGRATIEGESCHIEDENIS
(MEURS) ........................................................................................................................................................ 47
8.1 VARIATIES IN ONTWIKKELING .................................................................................................................... 47
8.2 MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT VAN ‘EERSTE STAPPEN’-PROJECT ............................................................... 47
8.3 ANDERE HANDVATEN VOOR CULTUURSENSITIEF WERK .............................................................................. 48
8.4 EMPIRISCH ONDERZOEK........................................................................................................................... 49
8.5 EFFECTEN VAN EERSTE STAPPEN OP KORTE TERMIJN .................................................................................. 49
8.6 LANGERE TERMIJN EFFECTEN.................................................................................................................... 49
8.7 HOE WERKT EERSTE STAPPEN? .................................................................................................................. 49
8.8 CULTURELE SENSITIVITEIT (AANDACHTSPUNTEN VOOR BIJ DE CASUS-ANALYSE) → KLEMTONEN VOLGENS
MEURS 50
9 HC 12: STRUCTURELE ONGELIJKHEDEN IN HET ONDERWIJS EN MOGELIJKE VERKLARINGEN
(DE LEERSNYDER) ........................................................................................................................................ 51
9.1 DE PRESTATIEKLOOF ................................................................................................................................. 51
9.2 POGINGEN OM DE KLOOF TE VERKLAREN ................................................................................................ 51
9.2.1 poging 1: tijd en generatie ? ................................................................................................ 51
9.2.2 poging 2: ses .............................................................................................................................. 51
9.2.3 poging 3: thuistaal ................................................................................................................. 52
9.2.4 poging 4: iq ................................................................................................................................ 52
9.2.5 conclusie .................................................................................................................................... 52
9.3 WAT VERKLAART DE PRESTATIEKLOOF DAN WEL?...................................................................................... 52
9.3.1 structurele factoren ................................................................................................................. 52
9.3.2 omgang met diversiteit: verschillende modellen van diversiteit hebben
verschillende impact op schoolprestaties ........................................................................................ 53
9.4 WERKZAME BESTANDDELEN VAN INTERVENTIES: DE PSYCHOLOGIE VAN IN- EN UITSLUITING ....................... 54
9.4.1 rad van ongelijkheid ............................................................................................................... 54
9.4.2 specifieke uitsluitingsmechanismen .................................................................................... 54
4
Anke Mathijs
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ankemathijs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,99. Je zit daarna nergens aan vast.
