Deze samenvatting is een zeer volledige samenvatting van alle lessen van Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur. Met deze samenvatting heb je een hoge slaagkans!
Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur 2022-2023
SAMENVATTING ONDERWIJS IN RELATIE TOT SAMENLEVING EN CULTUUR
COLLEGE 1:
We gaan in op de invloeden van onderwijs op samenleving maar ook andersom. Verschillende auteurs
duiden de relaties op verschillende manieren.
Focus = raakvlak onderwijs en samenleving/cultuur
Uitgangspunt: onderwijs is ook een maatschappelijk (sociaal/cultureel) fenomeen.
NIET- in eerste instantie- over ‘hoe kan of moet ik’ (als pedagoog, leerkracht, leerling, …)
optimaal handelen/leren?’ (= individueel-didactische benadering, onderwijskundige
benadering)’
WEL (eerst en vooral) – over de vraag naar de maatschappelijke inbedding van onderwijs en
welke de maatschappelijke betekenis is/kan zijn van onderwijs (sociale, cultureel-politieke
benadering van onderwijs)
→ Van op een afstand kijken hoe onderwijs ingebed is in de maatschappij en vandaaruit
te zien hoe onderwijs als maatschappelijke fenomeen vorm krijgt.
DEEL 1: CONCEPTEN EN THEORETISCHE KADERS M .B.T. ONDERWIJS IN RELATIE TOT
SAMENLEVING EN CULTUUR
1
,Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur 2022-2023
VERSCHILLENDE AUTEURS IN VERSCHILLENDE CONTEXTEN
• Durkheim – Frankrijk na Franse revolutie – socialisatie
▪ Na FR vraag: hoe moet onderwijs vorm krijgen? Durkheim + wat zijn de
belangrijkste functies van onderwijs
• Bourdieu – Frankrijk jaren ‘70– reproductie
▪ Gaat in op verschillende vormen van kapitaal, bepaalde machtsrelaties tussen
groepen met veel/weinig kapitaal
• Illich – omzwervingen in Europa, VS, Mexico, …- institutionalisering
▪ Vraagt zich af hoe de school als instituut denkt of als mensen denken dat ze
instituten nodig hebben om onderwijs te krijgen
• Apple – USA jaren ’70- culturele reproductive
▪
• Molnar – USA ’80- begin 21ste eeuw – commercialisering
▪ Idee van commercialisering → kritiek op commercieel en privé onderwijs is
USA
• Willis – Verenigd Koninkrijk ’70 tot begin 21ste eeuw- verzet
▪ Tegenbeweging gegenereerd in westerse wereld
• Noddings – USA eind 20ste / begin 21ste eeuw – zorg
▪ Stelt dat er vanuit idee van zotrg onvoldoende wordt gedacht
• Serres – begin 21ste eeuw-digitalisering
▪ Digitalisering
• Simons & Masschelein – Vlaanderen eind 20ste/ begin 21ste eeuw- vernieuwing
▪ Sociaal economische, politieke manier kijken naar onderwijs
VERSCHILLENDE BENANDERINGEN
• Functioneel-sociologisch
→ Is vooral te zien bij Durkheim
→ Hij beschouwd de maatschappij als een lichaam, gaat kijken hoe het onderwijs
bijdraagt aan de samenleving.
• Cultuur-sociologisch
→ Vertrekt uit idee dat de maatschappij vorm krijgt door betekenisgeving
→ Vooral bij Apple en Bourdieu te zien
• Conflict-sociologisch
→ Strijden om macht en middelen (vaak marxistische achtergrond)
→ Bij Bourdieu, Apple & (beetje bij Illich en Willis te zien)
• Interpretatief-sociologisch
→ Focus op individuele ervaringen, betekenisgevingsprocessen
→ Bij Apple en Willis te zien
• Filosofisch
→ Bij Illich te zien
• Zorg-ethisch
→ Bij Noddings te zien
→ Perspectief waarbij ze zegt dat zorg centraal moet staan
• School-pedagogisch
2
, Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur 2022-2023
→ Bij Illich te zien
Verschillende auteurs hebben verschillende benaderingen/combinaties → leidt tot
verschillende begrip van relatie tussen onderwijs en samenleving.
BEGRIPPEN, DENKWIJZEN DIE OOK NU NOG GEBRUIKT WORDEN…
• Ideëen die je ook vandaag nog steeds kan herkennen in (uitspraken van)
• Kaders kunnen bijdragen aan inzicht in hedendaagse discussies rond onderwijs/samenleving
COLLEGE 2: DURKHEIM – SOCIALISATIE
Durkheim: conclusie dat onderwijs een dubbele functie heeft.
• Socialiseert mensen in een kader
• Socialiseert mensen in een kader eigen aan hun klasse
• Onderwijs heeft een uniforme en een meervoudige functie
1. SITUERING TEKST
SITUERING TEKST: TEKST
• ‘De educatie, haar aard en haar rol’
• “L’ éducation, sa nature, son role”
• Boek dat is uitgebracht na de dood van Durkheim door een leerling, behandelt
thema’s rond onderwijs.
• Eerste hoofdstuk in “Education et Sociologie” (1922)
0. Introduction (Fauconnet)
1. L’ éducation, sa nature, son role
2. ‘Nature et méthode de la pédagogie
3. Pédagogie et sociologie
4. L’evolution et le rôle de l’enseignement secondaire en France
• Samengesteld door P. Fauconnet
• Al verschenen in ‘Nouveau Dictionnaire de Pédagogie et d’instruction
primaire’ (1911) onder de titel ‘Education’
• Inaugurale rede (Sorbonne 1902) gelijkaardige ideëen
SITUERING TEKSTE: DURKHEIM
• Auteur: Emile Durkheim (1858- 1917, Frankrijk)
• Een van de grondleggers van de sociologie
o Samen met Max Weber
o Gaat in op hoe sociologie vorm moet krijgen
• Enkele werken
o ‘De la divison du travail social’
o Les règles de la méthode sociologique’
o ‘Le suicide’
o ‘Les formes élementaires de la vie réligieuse’
3
, Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur 2022-2023
o ‘La morale’
o ….
o Ook aantal kortere teksten, lezingen over educatie die postuum werden
samengebracht (door Fauconnet et al.) ; vb.
▪ Education et Sociologie (1922)
▪ L'Éducation morale (obv lessen 1902-1903 Durkheim in Parijs)
SITUERING TEKST : HISTORISCHE CONTEXT
Frankrijk Tweede Keizerrijk (1852- 1870) - Derde Republiek (1870-1940)
Na Franse Revolutie (1789) : ‘liberté, égalité, fraternité’ ipv absolute monarchie, aristocratie,
kerk
Integrerende functie van religie neemt af, naar een seculiere moraal
Overgang van agrarische naar geïndustrialiseerde samenleving
Specialisatie in taken
urbanisatie
differentiatie
Durkheim leefde in 2 belangrijke periodes in FR die volgen na de Franse Revolutie. Deze twee
periodes zijn na de omwentingen van de Franse Revolutie stabiele periodes om de Franse
samenleving terug vorm te geven. Franse Revolutie was een opstand waarbij men ingaat tegen de
standenmaatschappij → zeer veel macht bij adel, kerk en koning. Tijdens de recolutie komt het volk
in opstand. Men zoekt naar nieuwe vorm van samenleving. Durkheim gaat denken hoe de
samenleving opnieuw vormgeven.
Overgang van agrarische naar geïndustrialiseerde samenleving heeft een aanral gevolgen zoals
specialisatie in de taken. In agrarische samenleving was er sprake van homogeniteit: mensen die
vaak in dorpjes dezelfde dingen deden (lage cohesie). Dit verandert wanneer men gaat naar
geïndustrialiseerde samenleving.
Er komt bandwerk, men krijgt specialisatie van taken. Zo ontstaat er ook een grote afhankelijkheid
van de mensen. Dit leidt niet noodzakelijk tot een hoere sociale cohesie. Een grotere differentiatie
leidt volgens Durkheim niet noodzakelijk naar meer sociale cohesie.
De Integrerende functie van religie neemt ook af. Tijdens de Franse Revolutie was er ook een grote
opstand tegen de belangrijke rol van religie. Men is op zoek naar een seculiere moraal.
• °instellingen en wetten die antwoord bieden op verzuchtingen Franse Revolutie
o scheiding kerk en staat
o wetgeving en onderwijs seculier ° ‘Laicité’ – lekenstaat
o godsdienst privé-aangelegenheid
• In deze context vraagt Durkheim zich onder andere af:
o Hoe moeten we onderwijs begrijpen en vormgeven?
o Hoe kunnen we solidariteit begrijpen en stimuleren?
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ekbk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,39. Je zit daarna nergens aan vast.
